Οι περισσότεροι άνθρωποι μπορούν να κρατήσουν την αναπνοή τους για 30–90 δευτερόλεπτα, καθώς ο οργανισμός μας έχει ακούσιο αντανακλαστικό αναπνοής που προστατεύει από την έλλειψη οξυγόνου.
Ωστόσο, ο Κροάτης ελεύθερος δύτης Βίτομιρ Μάριτσιτς κατάφερε να σπάσει το παγκόσμιο ρεκόρ, κρατώντας την αναπνοή του 29 λεπτά και 3 δευτερόλεπτα σε πισίνα βάθους 3 μέτρων, με τη βοήθεια εισπνοής καθαρού οξυγόνου.
Οι ελεύθεροι δύτες εκπαιδεύονται χρόνια για να αυξήσουν τον όγκο των πνευμόνων τους και την αποθήκευση οξυγόνου. Κάνουν καρδιοαναπνευστική άσκηση, διαφραγματικές ασκήσεις και τεχνικές αναπνοής που επιτρέπουν στο σώμα να αξιοποιεί το οξυγόνο πιο αποτελεσματικά.
Η εισπνοή καθαρού οξυγόνου πριν από μεγάλες προσπάθειες, όπως έκανε ο Μάριτσιτς, αυξάνει ακόμα περισσότερο τις αποθήκες οξυγόνου. Χωρίς αυτό, μπορεί να κρατήσει την αναπνοή του περίπου 10 λεπτά.
Το μυστικό δεν είναι μόνο φυσικό αλλά και ψυχικό. Η προπόνηση μειώνει την αντίδραση του εγκεφάλου στο υψηλό διοξείδιο του άνθρακα και βοηθά στη διαχείριση του άγχους και του φόβου. Ο χαμηλός καρδιακός ρυθμός και η σωματική ακινησία μειώνουν τις ανάγκες του σώματος σε οξυγόνο, επιτρέποντας μεγαλύτερη διάρκεια.
Ωστόσο, η υπερβολική κράτηση αναπνοής και η εισπνοή καθαρού οξυγόνου είναι επικίνδυνες για τους μη εκπαιδευμένους. Μπορούν να προκαλέσουν απώλεια συνείδησης ή οξεία τοξικότητα οξυγόνου. Όπως σημείωσε ο Μάριτσιτς, το ρεκόρ του ήταν «ένα πολύ προχωρημένο εγχείρημα για επαγγελματίες και δεν πρέπει να επιχειρείται χωρίς καθοδήγηση και ασφάλεια».
Οι παγκόσμιοι πρωταθλητές της ελεύθερης κατάδυσης δείχνουν ότι με σωστή εκπαίδευση, πειθαρχία και ψυχική συγκέντρωση, οι ανθρώπινοι περιορισμοί μπορούν να επεκταθούν δραματικά — αλλά πάντα με ασφάλεια.
Αντίσταση στο ακούσιο αντανακλαστικό της αναπνοής
Το οξυγόνο είναι απαραίτητο για να λειτουργούν και να επιβιώνουν όλα μας τα κύτταρα. Όμως είναι το υψηλό διοξείδιο του άνθρακα, και όχι τα χαμηλά επίπεδα οξυγόνου, που προκαλεί το ακούσιο αντανακλαστικό να αναπνεύσουμε.
Όταν τα κύτταρα χρησιμοποιούν οξυγόνο, παράγουν διοξείδιο του άνθρακα.
Το διοξείδιο του άνθρακα μπορεί να απομακρυνθεί από το σώμα μόνο με την εκπνοή.
Όταν κρατάμε την αναπνοή μας, ο εγκέφαλος αντιλαμβάνεται τη συσσώρευση διοξειδίου του άνθρακα και μας δίνει εντολή να αναπνεύσουμε ξανά.
Οι ελεύθεροι δύτες εξασκούνται στην κράτηση της αναπνοής ώστε να απευαισθητοποιούν τον εγκέφαλό τους στα υψηλά επίπεδα διοξειδίου του άνθρακα και τελικά στα χαμηλά επίπεδα οξυγόνου. Αυτό καθυστερεί το ακούσιο αντανακλαστικό της αναπνοής.
Όταν κάποιος κρατάει την αναπνοή του πέρα από αυτό, φτάνει σε ένα «φυσιολογικό όριο». Εκεί το διάφραγμα συσπάται ακούσια για να επιβάλει εισπνοή.
Αυτό είναι σωματικά δύσκολο και μόνο ελίτ ελεύθεροι δύτες που έχουν μάθει να ελέγχουν το διάφραγμα μπορούν να συνεχίσουν πέρα από αυτό το σημείο.
Πράγματι, ο Μάριτσιτς δήλωσε πως όσο περισσότερο κρατούσε την αναπνοή του:
«Γινόταν όλο και πιο δύσκολο σωματικά, ειδικά για το διάφραγμα, εξαιτίας των συσπάσεων. Αλλά ψυχικά ήξερα ότι δεν θα τα παρατήσω».
Πηγή: The Conversation
