Η αίσθηση ότι τα πράγματα κινούνται προς τη λάθος κατεύθυνση κυριαρχεί μεταξύ των πολιτών της ΕΕ και της Ελλάδας, σύμφωνα με το εαρινό Ευρωβαρόμετρο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για το 2025, που δημοσιοποιήθηκε σήμερα. Στην Ελλάδα, επτά στους δέκα (69%) εκφράζουν την ίδια ανησυχία για την πορεία της χώρας. Παρά την αρνητική αυτή διάθεση, η έρευνα δείχνει ότι οι Ευρωπαίοι συνεχίζουν να προσδοκούν περισσότερη προστασία από την ΕΕ, επενδύσεις στην άμυνα και έμφαση στην ανταγωνιστικότηταν, αποδίδουν μεγάλη σημασία στη διαφάνεια και στρέφουν το βλέμμα τους στον μελλοντικό προϋπολογισμό της Ένωσης μετά το 2027.
Το παράδοξο είναι ότι παρά τους προβληματισμούς το 66% των Ευρωπαίων είναι αισιόδοξο για το μέλλον της ΕΕ – αυτό το υψηλό επίπεδο αισιοδοξίας μετρήθηκε για τελευταία φορά το 2020/21. Μεταξύ των νέων 15-24 ετών, το ποσοστό των αισιόδοξων για την ΕΕ είναι ακόμη υψηλότερο, και ανέρχεται στο 72%.
Πιο ειδικά, η οικονομική κατάσταση συνεχίζει να αποτελεί μείζον ζήτημα για πολλούς Ευρωπαίους. Ο έλεγχος του πληθωρισμού και του κόστους διαβίωσης ήταν ήδη σημαντικό θέμα για τους πολίτες στις τελευταίες ευρωπαϊκές εκλογές, όπως έδειξε άλλωστε και η μετεκλογική έρευνα του Ευρωβαρόμετρου.
Βάσει της εαρινής έρευνας το 55% των Ευρωπαίων πολιτών και το 50% των Ελλήνων πιστεύει ότι το βιοτικό του επίπεδο δεν θα αλλάξει στα προσεχή πέντε χρόνια, ενώ το 27% των ερωτηθέντων στην ΕΕ και το 34% στην Ελλάδα φοβάται ότι το βιοτικό του επίπεδο θα πέσει. Το ενδιαφέρον είναι ότι τα ποσοστά στην Ελλάδα που έχουν αυτή την πεποίθηση είναι υψηλά τόσο σε άντρες όσο και σε γυναίκες όλων των ηλικιών.
Προτεραιότητες
Σύμφωνα με τους ερωτηθέντες της έρευνας, η ΕΕ πρέπει να επικεντρωθεί στην άμυνα και την ασφάλεια (37%), καθώς και στην ανταγωνιστικότητα, την οικονομία και τη βιομηχανία (32%) προκειμένου να ενισχύσει τη θέση της στον κόσμο και να προσαρμοστεί στο τρέχον πολιτικό και οικονομικό πλαίσιο.
Την ανταγωνιστικότητα, την οικονομία και τη βιομηχανία προκρίνουν και οι ερωτηθέντες στην Ελλάδα (38%), με την άμυνα και την ασφάλεια να καταλαμβάνουν τη δεύτερη θέση (32%). Τα αντίστοιχα ποσοστά στην Κύπρο είναι 46% και 18%, καθώς στη δεύτερη θέση με 33% βρίσκεται η εκπαίδευση και η έρευνα.
Όσον αφορά τα θέματα στα οποία πρέπει να δώσει ιδιαίτερη έμφαση το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, οι πολίτες αναφέρουν τον πληθωρισμό, την ακρίβεια και το κόστος διαβίωσης (41%), την άμυνα και την ασφάλεια (34%), καθώς και την καταπολέμηση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού (31%).
Την πρώτη θέση στην Ελλάδα με ποσοστό 49% μοιράζονται η υποστήριξη της οικονομίας και η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας αφενός και ο πληθωρισμός, η ακρίβεια και το κόστος διαβίωσης αφετέρου, και ακολουθεί η ανάγκη περισσότερης υποστήριξης για τη δημόσια υγεία (44%). Η καταπολέμηση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού βρίσκεται την πρώτη θέση για την Κύπρο (42%), και ακολουθούν πληθωρισμός και ακρίβεια (39%), ενώ ποσοστό 36% σημειώνουν τόσο η υποστήριξη της οικονομίας και η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, όσο και η μεγαλύτερη υποστήριξη για τη δημόσια υγεία.
Ευρωβαρόμετρο: μεγαλύτερη προστασία ζητούν από την ΕΕ οι πολίτες
Ωστόσο, εν μέσω γεωπολιτικής αβεβαιότητας, η πλειοψηφία των Ευρωπαίων πιστεύει ότι η ΕΕ πρέπει να διαδραματίζει μεγαλύτερο ρόλο στην προστασία των πολιτών της από παγκόσμιες κρίσεις και κινδύνους ασφαλείας (68%). Το ποσοστό είναι ακόμα υψηλότερο στην Ελλάδα (77%), ενώ στην Κύπρο πλησιάζει στην ομοφωνία (91%).
- 77% των πολιτών στην Ελλάδα και 91% στην Κύπρο (68% σε ευρωπαϊκό επίπεδο) θέλει να ενισχυθεί ο ρόλος της ΕΕ για την προστασία τους από παγκόσμιες κρίσεις και κινδύνους ασφαλείας.
- Εννέα στους δέκα πολίτες της ΕΕ ζητούν από τα κράτη μέλη να αντιμετωπίσουν από κοινού τις τρέχουσες παγκόσμιες προκλήσεις, με οριακά υψηλότερα αποτελέσματα σε Ελλάδα και Κύπρο.
- Ευρεία πλειοψηφία (77% ευρωπαϊκός μέσος όρος, 81% στην Ελλάδα και 85% στην Κύπρο) πιστεύει ότι η ΕΕ χρειάζεται περισσότερα μέσα για να υπερασπιστεί τη θέση της σε ένα ταχέως μεταβαλλόμενο γεωπολιτικό σκηνικό.
- Για να ενισχύσει τη θέση της στον κόσμο, η ΕΕ πρέπει να επικεντρωθεί στην άμυνα και την ασφάλεια σύμφωνα με τους Ευρωπαίους πολίτες (37% ΕΕ, 32% Ελλάδα, 46% Κύπρος).
- Δεύτερη προτεραιότητα η ανταγωνιστικότητα, η οικονομία και η βιομηχανία με 32% στην ΕΕ και 38% στην Ελλάδα, αλλά 18% στην Κύπρο, όπου οι δίνεται μεγαλύτερη σημασία (33%) στην εκπαίδευση και την έρευνα.
- Προκειμένου να επενδύουμε σε όσα έχουν σημασία, 78% των πολιτών πιστεύει ότι η ΕΕ θα πρέπει να χρηματοδοτεί περισσότερες πρωτοβουλίες από κοινού (82% στην Ελλάδα και 87% στην Κύπρο), ενώ 91% (96% στην Ελλάδα και 94% στην Κύπρο) δηλώνει ότι το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θα πρέπει να έχει τις πληροφορίες και τα μέσα που απαιτούνται για να ελέγχει τις δαπάνες της ΕΕ.
Κοινή χρηματοδότηση για κοινά έργα
Για να γίνουν επενδύσεις σε όσα έχουν σημασία, σχεδόν οκτώ στους δέκα Ευρωπαίους πιστεύουν ότι θα πρέπει να χρηματοδοτούνται περισσότερα έργα από κοινού από την ΕΕ, και όχι από τα επιμέρους κράτη μέλη (78%). Τα αντίστοιχο ποσοστό για την Ελλάδα είναι 82% και για την Κύπρο 87%.
Πρωταρχικής σημασίας η διαφάνεια
Το 91% των πολιτών (96% στην Ελλάδα και 94% στην Κύπρο) πιστεύει ότι το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο πρέπει να διαθέτει όλες τις απαραίτητες πληροφορίες και τα μέσα για να ελέγχει αποτελεσματικά τις δαπάνες της ΕΕ.
Επιπλέον, το 85% των Ευρωπαίων, και μάλιστα σε ποσοστό άνω του 50% σε κάθε χώρα της ΕΕ, συμφωνεί ότι θα πρέπει να χορηγούνται κονδύλια στα κράτη μέλη μόνο υπό την προϋπόθεση ότι σέβονται το κράτος δικαίου και τις δημοκρατικές αρχές. Με τη θέση αυτή συμφωνεί το 95% των ερωτηθέντων στην Ελλάδα και το 91% των ερωτηθέντων στην Κύπρο.
Για το θέμα, η πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Ρομπέρτα Μέτσολα δήλωσε: «Οι Ευρωπαίοι πολίτες θέλουν η Ευρώπη να εστιάσει στην ασφάλεια και την οικονομία. Προσβλέπουν στην ΕΕ για σταθερότητα και περιμένουν μια δυνατή και ενιαία Ευρωπαϊκή φωνή στον σημερινό αβέβαιο κόσμο. Οι προτεραιότητες μας και ο επόμενος μακροπρόθεσμος προϋπολογισμός της ΕΕ πρέπει, επομένως, να επιτρέψουν στην ΕΕ να διαχειριστεί με επιτυχία τη νέα γεωπολιτική πραγματικότητα. Το Κοινοβούλιο πήρε το μήνυμα και τώρα πρέπει να στηρίξουμε τα λόγια μας με πράξεις, να επενδύσουμε σε ό,τι έχει σημασία και να φανούμε συνεπείς με τις δεσμεύσεις μας απέναντι στους πολίτες.»
Σχεδόν τρεις στους τέσσερις ερωτηθέντες (72%) δηλώνουν ότι οι δράσεις της ΕΕ έχουν αντίκτυπο στην καθημερινή τους ζωή, με τους μισούς από αυτούς να θεωρούν τον αντίκτυπο αυτό «θετικό», το 31% «ούτε ιδιαίτερα θετικό ούτε ιδιαίτερα αρνητικό» και το 18% «αρνητικό».
Το 83% των ερωτηθέντων στην Ελλάδα δηλώνει ότι οι δράσεις της ΕΕ έχουν αντίκτυπο στην καθημερινή τους ζωή με, 34% αυτών να θεωρεί τον αντίκτυπο αυτό «θετικό», 38% «ούτε θετικό ούτε αρνητικό» και 28% «αρνητικό». Τα αντίστοιχα ποσοστά στην Κύπρο είναι 86% ως προς το γενικό ερώτημα, με 36% θετικές απαντήσεις, 44% ουδέτερες και 20% αρνητικές.
Παράλληλα, η πλειοψηφία των Ευρωπαίων θεωρεί ότι η ΕΕ προσφέρει σταθερότητα στα κράτη μέλη της. Συγκεκριμένα, το 73% των Ευρωπαίων πολιτών (66% στην Ελλάδα και 71% στην Κύπρο) δηλώνει ότι η χώρα τους ωφελείται από τη συμμετοχή της στην ΕΕ για τους εξής λόγους:
η ΕΕ συμβάλλει στην προστασία της ειρήνης και την ενίσχυση της ασφάλειας (37%), βελτιώνει τη συνεργασία μεταξύ των κρατών μελών της (36%) και συμβάλλει στην οικονομική τους ανάπτυξη (29%).
Την προστασία της ειρήνης και την ενίσχυση της ασφάλειας προτάσσουν οι ερωτηθέντες σε Ελλάδα και Κύπρο (45% και 39% αντιστοίχως).
Για την Κύπρο ακολουθούν η συμβολή στην οικονομική ανάπτυξη της χώρας και το γεγονός ότι η ΕΕ φέρνει νέες ευκαιρίες εργασίας στον κυπριακό λαό (33% αμφότερα). Η βελτίωση της συνεργασίας μεταξύ των κρατών μελών (34%) και το γεγονός ότι η ΕΕ δίνει στον ελληνικό λαό δυνατότερη φωνή στον κόσμο (34%) βρίσκονται στη δεύτερη θέση για την Ελλάδα.
Την έρευνα για το εαρινό Ευρωβαρόμετρο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για το 2025 διεξήγαγε η εταιρεία ερευνών Verian από τις 5 έως τις 29 Μαΐου του 2025 στα 27 κράτη μέλη της ΕΕ. Συνολικά πραγματοποιήθηκαν 26.410 συνεντεύξεις. Τα «ποσοστά σε επίπεδο ΕΕ» που αναφέρονται έχουν σταθμιστεί με βάση τον πληθυσμό κάθε χώρας.
