Χιλιάδες χρόνια πριν, όταν οι παγετώνες άρχισαν να λιώνουν και η στάθμη της θάλασσας ανέβαινε, η βορειοανατολική ακτή των ΗΠΑ άλλαξε ριζικά όψη. Εκεί όπου υπήρχε παγωμένο τοπίο, σχηματίστηκε ωκεανός. Σήμερα, μια διεθνής αποστολή επιστημόνων, η Expedition 501, επέστρεψε στην περιοχή κοντά στο Κέιπ Κοντ και έφερε στο φως ένα εντυπωσιακό εύρημα: έναν τεράστιο υπόγειο υδροφόρο ορίζοντα με γλυκό νερό, ο οποίος εκτείνεται από το Νιου Τζέρσεϊ μέχρι το Μέιν.
Σύμφωνα με τον Μπράντον Ντάγκαν, γεωφυσικό και υδρολόγο στο Colorado School of Mines, πρόκειται για ένα από τα μεγαλύτερα γνωστά αποθέματα γλυκού νερού που βρίσκονται κάτω από αλμυρά νερά. «Ο πλανήτης χρειάζεται κάθε πιθανή πηγή νερού. Αναζητήσαμε νερό σε ένα μέρος όπου ελάχιστοι θα φαντάζονταν ότι θα μπορούσε να υπάρχει», τονίζει.
Η σημασία της ανακάλυψης
Το νερό που βρέθηκε θα μπορούσε, σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις, να καλύψει τις ανάγκες μιας πόλης στο μέγεθος της Νέας Υόρκης για έως και 800 χρόνια. Η παγκόσμια ζήτηση για γλυκό νερό αυξάνεται συνεχώς – και ήδη, ο ΟΗΕ προειδοποιεί ότι μέσα στα επόμενα πέντε χρόνια η κατανάλωση θα ξεπεράσει την προσφορά κατά περίπου 40%.
Η κρίση του 2018 στο Κέιπ Τάουν της Νότιας Αφρικής, όταν η πόλη έφτασε πολύ κοντά στο να μείνει χωρίς νερό, είναι μόνο ένα παράδειγμα της πίεσης που αντιμετωπίζουν οι κοινωνίες. Παρόμοιοι υποθαλάσσιοι υδροφορείς έχουν εντοπιστεί και σε άλλα σημεία του πλανήτη, όπως στον Καναδά, στη Χαβάη και στην Ινδονησία.
Conclusa la fase offshore della Expedition 501 IODP³-NSF: 74 giorni al largo del Massachusetts, per studiare gli acquiferi sottomarini.
— OGS (@OGS_IT) August 8, 2025
Raccolti 718 campioni e trovate acque a bassa salinità.
Alla successiva fase di analisi onshore parteciperà anche Cristina Corradin, dell'OGS. pic.twitter.com/e1QhaN99Qj
Πώς έγινε η έρευνα
Η αποστολή, με προϋπολογισμό 25 εκατομμύρια δολάρια, υποστηρίζεται από το Εθνικό Ίδρυμα Επιστημών των ΗΠΑ και την Ευρωπαϊκή Κοινοπραξία για Γεωτρήσεις Ωκεανών. Το ερευνητικό σκάφος Liftboat Robert, συνήθως σε υπηρεσία για πετρελαϊκές και αιολικές εγκαταστάσεις, προσαρμόστηκε ώστε να μείνει σταθερό πάνω από τα κύματα και να ανοίξει γεωτρήσεις βάθους έως 400 μέτρων στον θαλάσσιο πυθμένα.
Η επιχείρηση κράτησε τρεις μήνες και βασίστηκε σε μια προηγούμενη χαρτογράφηση του 2015 από το Woods Hole Oceanographic Institution και το Lamont-Doherty Earth Observatory. Τα πρώτα δείγματα αποκάλυψαν νερό με αλατότητα μόλις 4‰, πολύ χαμηλότερη από τη μέση των ωκεανών (35‰). Σε πιο απομακρυσμένα σημεία, η αλατότητα έπεφτε ακόμη και στο 1‰ – επίπεδο που θεωρείται σχεδόν πόσιμο.
Κλειδί η ηλικία του νερού
Το μεγάλο ερώτημα είναι αν το νερό αυτό είναι «αρχέγονο», παγιδευμένο από την εποχή των παγετώνων, ή αν ανανεώνεται αργά μέσα από γεωλογικούς σχηματισμούς που επικοινωνούν με την ξηρά. Αν πρόκειται για ανανεώσιμο πόρο, θα μπορούσε να αξιοποιηθεί με μεγαλύτερη ασφάλεια. Αν όμως είναι νερό χιλιάδων ετών, τότε το απόθεμα είναι περιορισμένο και μη αναπληρώσιμο.
Προβληματισμοί και κίνδυνοι
Η άντληση ενός τέτοιου υδροφόρου δεν είναι χωρίς ρίσκο. Θα μπορούσε να αλλάξει την ισορροπία των παράκτιων οικοσυστημάτων ή να προκαλέσει υφαλμύρωση σε γειτονικές πηγές γλυκού νερού. Επίσης, τίθενται ζητήματα κόστους και περιβαλλοντικών συνεπειών σε σχέση με τις μονάδες αφαλάτωσης. «Είμαστε βέβαιοι ότι τυχόν άντληση θα είχε απρόβλεπτες συνέπειες. Χρειάζεται μεγάλη προσοχή», προειδοποιεί ο Ντάγκαν.
Τι ακολουθεί
Στους επόμενους μήνες, περίπου 50.000 λίτρα νερού θα εξεταστούν σε εργαστήρια διεθνώς. Οι ερευνητές θα μελετήσουν όχι μόνο την ηλικία και την προέλευση, αλλά και τα μικρόβια που φιλοξενούνται σε αυτά τα βάθη, τα θρεπτικά τους συστατικά και τα πιθανώς επιβλαβή μέταλλα.
Η βιολόγος Τζοσλίν ΝτιΡουτζιέρο από το Johns Hopkins εξηγεί ότι το νερό ενδέχεται να περιέχει στοιχεία επικίνδυνα για τον άνθρωπο, αλλά τονίζει ότι παρόμοιες διαδικασίες σχηματίζουν και τους χερσαίους υδροφορείς που χρησιμοποιούμε ήδη, οι οποίοι έχουν πολύ καλή ποιότητα.
Μετά από έξι μήνες αναλύσεων, οι ομάδες θα συναντηθούν εκ νέου στη Γερμανία για να ανακοινώσουν τα πρώτα συμπεράσματα σχετικά με την ηλικία και την αξία αυτού του κρυμμένου θησαυρού κάτω από τη θάλασσα.
Πηγή: Phys.org
