Με μια ιδιαίτερα ανησυχητική βεβαιότητα η Ύπατη Εκπρόσωπος της ΕΕ για την Εξωτερική Πολιτική Κάγια Κάλας προειδοποίησε ότι η Ρωσία είναι «απίθανο να τιμήσει οποιαδήποτε συμφωνία για μεγάλο διάστημα», τονίζοντας πως η Ευρώπη οφείλει να ενισχύσει επειγόντως τις αμυντικές της δυνατότητες. Μιλώντας μετά τη συνεδρίαση των υπουργών Άμυνας στις Βρυξέλλες, η Κάλας έκανε λόγο για «μια ιδιαίτερα έντονη διπλωματική εβδομάδα», καθώς οι προσπάθειες για μια πιθανή ειρηνευτική διευθέτηση βρίσκονται σε κρίσιμο σημείο εκφράζοντας τον προβληματισμό της για τις πιέσεις που ασκούνται στην Ουκρανία προκειμένου να συνθηκολογήσει.
Η Ύπατη Εκπρόσωπος σημείωσε ότι οι τελευταίες μαζικές ρωσικές αεροπορικές επιθέσεις στην Ουκρανία δείχνουν ξεκάθαρα πως η Ρωσία «δεν έχει καμία πραγματική διάθεση για ειρήνη», προειδοποιώντας ότι οι τρέχουσες διαβουλεύσεις ενέχουν σημαντικούς κινδύνους.
«Φοβάμαι ότι όλη η πίεση θα ασκηθεί στο θύμα, δηλαδή στην Ουκρανία, ώστε να κάνει παραχωρήσεις. Αυτό δεν είναι προς το συμφέρον κανενός,ούτε της Ουκρανίας ούτε της Ευρωπαϊκής Ένωσης», είπε χαρακτηριστικά.
Η Κάλας προειδοποίησε ότι οποιαδήποτε συμφωνία που θα πιέζει την Ουκρανία να εγκαταλείψει εδάφη της θέτει σε κίνδυνο το θεμέλιο της διεθνούς έννομης τάξης.
«Ο Χάρτης των Ηνωμένων Εθνών είναι σαφής: τα σύνορα δεν μπορούν να αλλάζουν με τη βία. Αν αυτό γίνει αποδεκτό, θα το δούμε να επαναλαμβάνεται και αλλού στον κόσμο», σημείωσε, επιμένοντας ότι μια λύση που αφήνει την Ουκρανία εκτεθειμένη δεν μπορεί να θεωρηθεί βιώσιμη.
Στο ίδιο πνεύμα, η Κάλας αναφέρθηκε και στον προηγούμενο γύρο διαβουλεύσεων στη Φλόριντα, όπου όπως είχε επισημάνει νωρίτερα «η Ουκρανία ήταν μόνη της». Αν, όπως είπε, ήταν παρούσα και η Ευρώπη, «η διαπραγματευτική θέση της θα ήταν αναμφίβολα ισχυρότερη». Η απουσία της ΕΕ από τις πρώτες γραμμές των διαπραγματεύσεων έφερε στην επιφάνεια τις ολοένα πιο εμφανείς διαστάσεις μεταξύ Ηνωμένων Πολιτειών και Ευρωπαϊκής Ένωσης, με την Ευρώπη να επιχειρεί να μην βρεθεί εκτός κρίσιμων αποφάσεων που αφορούν άμεσα τη δική της ασφάλεια.
Η Κάλας στάθηκε ιδιαίτερα και στο ζήτημα των παγωμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων, υποστηρίζοντας ότι ο προτεινόμενος μηχανισμός των δανείων αποζημιώσεων αποτελεί «την πιο ισχυρή και βιώσιμη επιλογή» για τη χρηματοδότηση της Ουκρανίας. Σύμφωνα με την ίδια, η αξιοποίηση των παγωμένων ρωσικών κεφαλαίων θα ενισχύσει τη θέση της Ευρώπης έναντι της Μόσχας και θα στείλει τριπλό μήνυμα: «αποφασιστικότητα προς την Ουκρανία, αποτροπή προς τη Ρωσία και αξιοπιστία προς την Ουάσινγκτον». Παρά τις αντιρρήσεις του Βελγίου, η Ύπατη Εκπρόσωπος και αντιπρόεδρος της Κομισιόν, τόνισε ότι οι σχετικοί νομικοί και πολιτικοί κίνδυνοι μπορούν να αντιμετωπιστούν και να επιμεριστούν συλλογικά.
Η Ύπατη Εκπρόσωπος υπογράμμισε ακόμη την ανάγκη να εγκριθεί άμεσα η πολυετής χρηματοδότηση για την Ουκρανία, επισημαίνοντας ότι το θέμα θα αποτελέσει καθοριστικό σημείο της Συνόδου Κορυφής του Δεκεμβρίου. «Η ΕΕ έχει ήδη προσφέρει πάνω από 187 δισεκατομμύρια ευρώ, αλλά η συνολική προσπάθεια παραμένει άνιση. Είναι πολύ φθηνότερο να βοηθήσουμε την Ουκρανία τώρα παρά να αντιμετωπίσουμε έναν πόλεμο που θα παραταθεί», τόνισε.
Παράλληλα, αναφέρθηκε στις πρόσφατες έρευνες για διαφθορά στην Ουκρανία, σημειώνοντας ότι «σε καιρό πολέμου, η εμπιστοσύνη έχει τεράστια σημασία». Ωστόσο, όπως είπε, το γεγονός ότι οι έρευνες προχωρούν αποδεικνύει ότι «οι θεσμοί κατά της διαφθοράς λειτουργούν» και ότι υπάρχει ισχυρή κοινωνική αντίδραση σε φαινόμενα κακοδιοίκησης.
Η ευρωπαϊκή άμυνα αποτέλεσε επίσης βασικό θέμα συζήτησης, με την Κάλας να προειδοποιεί ότι η Ευρώπη «δεν έχει πολύ χρόνο για να δράσει». Υπογράμμισε την ανάγκη για επιτάχυνση της στρατιωτικής κινητικότητας, και υλοποίηση του οδικού χάρτη αμυντικής ετοιμότητας. «Η δυνατότητα να μετακινείς δυνάμεις όπου και όταν χρειαστεί είναι ουσιώδης για την αποτροπή», σημείωσε, χαιρετίζοντας παράλληλα πρωτοβουλίες όπως την ενίσχυση της ανατολικής πτέρυγας
Όλες αυτές οι τοποθετήσεις έγιναν ενώ στο Παρίσι ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι συναντιόνταν με τον Εμανουέλ Μακρόν και έστελνε το δικό του μήνυμα: «Η ειρήνη πρέπει να είναι διαρκής» και ότι ο πόλεμος πρέπει να τελειώσει το συντομότερο δυνατό. «Πολλά εξαρτώνται από τη δέσμευση κάθε ηγέτη» είπε.
Μέσα σε αυτό το ήδη φορτισμένο διπλωματικό τοπίο, το μήνυμα της Κάγια Κάλας αποτελεί μια ευθεία προειδοποίηση: η Ευρώπη δεν μπορεί να αντέξει μια «ειρήνη» που θα αποδυναμώνει την Ουκρανία, θα νομιμοποιεί την αλλαγή συνόρων με τη βία και θα αφήνει τη Ρωσία ελεύθερη να ανασυνταχθεί γι΄αυτό και η Ύπατη Εκπρόσωπος επιμένει ότι αυτή η εβδομάδα «είναι κρίσιμη διπλωματικά» και πως η Ευρώπη πρέπει να κινηθεί αποφασιστικά, αν δεν θέλει οι καθοριστικές αποφάσεις για το μέλλον της Ουκρανίας και της δικής της ασφάλειας να ληφθούν χωρίς αυτήν.
