Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε σήμερα την πρότασή της για την αναθεώρηση της ψηφιακής νομοθεσίας των τελευταίων ετών, με δύο άμεσα αναγνωρίσιμα μέτρα για τους Ευρωπαίους πολίτες: το τέλος στις ατελείωτες αναδυόμενες ειδοποιήσεις, τα γνωστά cookies και στοχευμένες αλλαγές στο GDPR. Ωστόσο, πίσω από τις υποσχέσεις για λιγότερη γραφειοκρατία, απλούστευση και στήριξη των επιχειρήσεων, πολλοί αναλυτές εκφράζουν ανησυχίες και προειδοποιούν ότι η νέα δέσμη επιτρέπει σε εταιρείες τεχνητής νοημοσύνης να έχουν πρόσβαση σε ολοένα και περισσότερα δεδομένα εκπαίδευσης, με κίνδυνο να χαθεί η διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στην καινοτομία και την ιδιωτικότητα.
Η Επιτροπή προτείνει επίσης την καθυστέρηση της εφαρμογής των κανόνων για τα συστήματα ΤΝ υψηλού κινδύνου έως τον Δεκέμβριο του 2027, αντί του Αυγούστου 2026, ώστε οι εταιρείες να έχουν περισσότερο χρόνο προσαρμογής. Πρόκειται για μια κίνηση που συνδέεται με τη γενικότερη στρατηγική «λιγότερου ρυθμιστικού βάρους», στην οποία έχει επιμείνει και ο Μάριο Ντράγκι.
Ευρωπαϊκά ψηφιακά πορτοφόλια
Στον πυρήνα του πακέτου βρίσκεται η απλοποίηση των ψηφιακών κανόνων σε τεχνητή νοημοσύνη, κυβερνοασφάλεια και δεδομένα, σε συνδυασμό με τη νέα Στρατηγική για την Ένωση των Δεδομένων και κυρίως με την εισαγωγή των Ευρωπαϊκών Ψηφιακών Πορτοφολιών Επιχειρήσεων, ενός ενιαίου ψηφιακού εργαλείου που θα επιτρέπει στις επιχειρήσεις ικαι δημόσιο, να υπογράφουν, να φυλάσσουν και να ανταλλάσσουν έγγραφα σε όλη την ΕΕ χωρίς να απαιτείται φυσική παρουσία. Σύμφωνα με την Επιτροπή, τα πορτοφόλια αυτά θα μπορούσαν να εξοικονομήσουν έως και 150 δισ. ευρώ τον χρόνο από διοικητικά βάρη, αλλάζοντας ριζικά τον τρόπο με τον οποίο οι εταιρείες αλληλεπιδρούν με τις δημόσιες αρχές.
Αναδιάρθρωση του DATA ACT
Η Επιτροπή υποστηρίζει ότι το σύνολο των απλοποιήσεων σε όλο το ψηφιακό οικοσύστημα θα μειώσει τα διοικητικά κόστη για τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις κατά έως 5 δισ. ευρώ έως το 2029. Ένα μεγάλο μέρος του πακέτου αφορά την αναδιάρθρωση του Data Act, ώστε οι κανόνες για την πρόσβαση και τη χρήση δεδομένων να γίνουν πιο απλοί, πιο ενιαίοι και πιο πρακτικοί.
Η συγχώνευση τεσσάρων διαφορετικών νομοθετημάτων σε ένα ενιαίο πλαίσιο, η ύπαρξη νέων τυποποιημένων συμβατικών όρων και οι στοχευμένες εξαιρέσεις για τις μικρομεσαίες, που υπολογίζεται ότι θα εξοικονομήσουν περίπου 1,5 δισ. ευρώ σε αλλαγές παρόχου cloud στοχεύουν στη διευκόλυνση της καινοτομίας και στη μείωση των εμποδίων για τις μικρότερες εταιρείες.
Στην τεχνητή νοημοσύνη, πέρα από την παράταση των προθεσμιών, η Επιτροπή θέτει ως προϋπόθεση για την ενεργοποίηση των κανόνων υψηλού κινδύνου τη διαθεσιμότητα τεχνικών προτύπων και εργαλείων υποστήριξης. Παράλληλα, ενισχύεται ο ρόλος του Γραφείου Τεχνητής Νοημοσύνης και διευρύνεται η πρόσβαση σε πραγματικές δοκιμές (regulatory sandboxes), ιδίως για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις
Στην κυβερνοασφάλεια, στόχος είναι η κατάργηση του σημερινού κατακερματισμένου πλέγματος υποχρεώσεων αναφοράς περιστατικών. Ένα ενιαίο σημείο υποβολής θα καλύπτει απαιτήσεις που απορρέουν από το GDPR, τον κανονισμό DORA και την οδηγία NIS2, δημιουργώντας για πρώτη φορά μια ενιαία διαδικασία.
Αλλαγές στο GDPR, προβληματισμοί και διαβεβαιώσεις από τη Κομισιόν
Οι αλλαγές στο GDPR αποτελούν το πιο ευαίσθητο πολιτικά σημείο. Η Επιτροπή επιμένει ότι πρόκειται για «στοχευμένες, τεχνικές τροποποιήσεις» και όχι για υποβάθμιση της προστασίας δεδομένων.
«Στόχος των στοχευμένων τροποποιήσεων του Γενικού Κανονισμού για την Προστασία Δεδομένων (GDPR) είναι να διατηρηθεί η αποτελεσματικότητα και η ακεραιότητα αυτού του εμβληματικού κανονισμού, ενώ παράλληλα να αντιμετωπιστούν τα αιτήματα των ενδιαφερομένων για διευκρίνιση, απλούστευση και εναρμόνιση του GDPR. Είναι ουσιώδες η Ευρωπαϊκή Ένωση να ενεργήσει προς την κατεύθυνση της απλούστευσης και της ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας, διατηρώντας ταυτόχρονα υψηλό επίπεδο προστασίας των θεμελιωδών δικαιωμάτων των ατόμων και αυτή ακριβώς την ισορροπία επιτυγχάνει το παρόν πακέτο προτάσεων δήλωσε ο Επίτροπος για τη Δημοκρατία, τη Δικαιοσύνη, το Κράτος Δικαίου και την Προστασία των Καταναλωτών Μάικλ ΜακΓκραθ.
Παρ’ όλα αυτά, πολλοί είναι εκείνοι που θεωρούν ότι οποιαδήποτε «διευκρίνιση» θα μπορούσε έμμεσα να περιορίσει το τι θεωρείται προσωπικό δεδομένο, ανοίγοντας τον δρόμο για ευρύτερη χρήση δεδομένων στην εκπαίδευση μοντέλων ΤΝ και πιο επιθετικές πρακτικές στοχευμένης διαφήμισης.
Λιγότερα Cookies
Αντιθέτως, η πρόταση για τον εκσυγχρονισμό των cookies είναι ίσως η μόνη που συγκεντρώνει καθολική πολιτική αποδοχή: Οι τροποποιήσεις θα μειώσουν τον αριθμό των εμφανίσεων των αναδυόμενων banner για τα cookies και θα επιτρέπουν στους χρήστες να δηλώνουν τη συναίνεσή τους με ένα κλικ και να αποθηκεύουν τις προτιμήσεις τους μέσω κεντρικών ρυθμίσεων στον browser ή στο λειτουργικό σύστημα.»
Το πακέτο μεταφέρεται τώρα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και τα κράτη-μέλη, όπου αναμένεται ιδιαίτερα δύσκολη πολιτική διαπραγμάτευση. Παράλληλα, η Επιτροπή ανοίγει τη δημόσια διαβούλευση στο πλαίσιο του Digital Fitness Check έως τις 11 Μαρτίου 2026, προκειμένου να αξιολογηθεί συνολικά η αποτελεσματικότητα και η συνοχή του ευρωπαϊκού ψηφιακού κανονιστικού πλαισίου.
