Έχει λεχθεί ότι ο πόλεμος που ξεκίνησε με την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία είναι μεταξύ όλων των άλλων και σύγκρουση ανάμεσα σε δύο τύπους πολιτευμάτων, κοινωνίας, και βαθύτερα πολιτισμών.

Ο τρόπος που πολεμάει η Ρωσία αντικατοπτρίζει τον απολυταρχισμό της εξουσίας της στο εσωτερικό, και φυσικά αναδύει και μιαν ιστορικότητα: προπαγάνδα και πληροφοριακές επιχειρήσεις, τυφλά χτυπήματα, αδιακρισία μεταξύ αμάχων και εμπόλεμων, προελάσεις που χρησιμοποιούν τον ίδιον της τον στρατό ως αναλώσιμο υλικό. Ενυπάρχει, λοιπόν, ένας εθνικός χαρακτήρας, πτυχές του οποίου επιβεβαιώνονται στον τσαρισμό, τον σταλινισμό, σ’ εκείνον τον «λευκό» αξιωματικό που ισχυριζόταν στις αρχές της δεκαετίας του 1920 ότι ο πόλεμος των εντυπώσεων στα μετόπισθεν του αντιπάλου συνιστά «κανονική στρατιωτική επιχείρηση», αδιαχώριστη από τα συμβάντα του καθεαυτού πεδίου των μαχών.

Το ίδιο, δε, μπορούμε να πούμε για τους Ουκρανούς και την αντίστασή τους –είναι η παράδοση των Κοζάκων, η αντιστασιακή υφή ενός έθνους που για πάνω από δύο αιώνες συνδυάζει αγώνες για «γλώσσα και ελευθερία», το πως συναρθρώνεται το αίτημα για δημοκρατία και εθνική ανεξαρτησία, η ουκρανική νεωτερικότητα που πάντοτε εκφραζόταν σε σύνθεση και όχι σε αντίστιξη με την υπεράσπιση του εθνικού εαυτού, όπως συμβαίνει εδώ με το σχίσμα ανάμεσα στον εκσυγχρονισμό και την παράδοση.

Αυτά τα ιστορικά γνωρίσματα συμπυκνώνονται και αποτυπώνονται ανάγλυφα στο «έπος της μάχης του Κιέβου» του 2022, όπου είχαμε την αυτό-οργάνωση της ίδιας της κοινωνίας που στάθηκε στο πλευρό των στρατευμάτων για την απόκρουση του κατακτητή και δημιούργησε το ποιοτικό πλεονέκτημα ώστε να αποτραπεί το σχέδιο για πόλεμο-αστραπή και αιφνιδιαστική κατάληψη της ουκρανικής πρωτεύουσας.

Αποτυπώνονται επίσης και στον τρόπο που η χρήση των drones από τους Ουκρανούς έχει επιφέρει μια «επανάσταση στις στρατιωτικές υποθέσεις». Διότι δεν μπορούμε να κατανοήσουμε την κλίμακα και την έκταση της εφαρμογής, την ευρηματικότητα στον τρόπο χρήσης τους, αν δεν λάβουμε υπόψη μας την ιδιαιτερότητα του ουκρανικού πατριωτισμού, και ορισμένων από τις κοινωνικές δυνάμεις που τον εκφράζουν.

Όντως, οι φιγούρες των ανθρώπων που είναι σε θέση να κατασκευάσουν και να προγραμματίσουν ένα drone στην Ελλάδα και αλλού εμφορούνται συνήθως από την γνωστή ιδεολογία που αποδομεί το εθνικό και τις άλλες διαστάσεις του ανήκειν, χλευάζοντας την πατριωτική κινητοποίηση. Εκεί συμβαίνει το αντίθετο, βρίσκονται στην πρωτοπορία του εθνικού αγώνα, και γι’ αυτό θα δει κανείς να βάζει και πιο προωθημένα αιτήματα, σε σχέση με την δημοκρατία ή το κράτος δικαίου. Έχει και να κάνει αυτό, φυσικά, και με το από ποιόν ρωσικό κόσμο διεκδικούν να γλυτώσουν. Και βέβαια, για όλα τα παραπάνω σημαντικό ρόλο έχει διαδραματίσει η Επανάσταση του Μαϊντάν (2014) και η παράδοση κινητοποίησης και αυτο-οργάνωσης που άφησε πίσω της.

Σημασία έχει ότι αυτό το κοινωνικό και πολιτικό περιβάλλον, δημιουργεί το κατάλληλο κλίμα ώστε να αναδυθούν σαν την χτεσινή, με την επίθεση στις στρατιωτικές εγκαταστάσεις στα βάθη της Ρωσίας. Οι οποίες και αφήνουν ιστορία, έχουν προκαλέσει υστερία στους κατά τόπους ρωσικούς παπαγάλους, και εκθέτουν επίσης τον Τραμπ καθώς αποδεικνύουν ότι δεν ισχύει αυτά που ισχυρίζεται περί «ανήμπορης» και «κακομοίρας» Ουκρανίας. Τονίζουν δε για άλλη μια φορά τα περί ποιότητας της ηγεσίας της, όχι φυσικά για την εξιδανίκευσή της, αλλά για την αντιπαραβολή του αναστήματός της με τα μεγέθη των υπολοίπων ηγετών της Ευρώπης.

Παραδόσεις επομένως, εθνικό φρόνημα, ένας πατριωτισμός υψηλών πολιτικών συνθέσεων, το προωθημένο των κοινωνικών υποκειμένων, και μια ηγεσία αρκετά ευφυής και βέβαια αποφασισμένη να παλέψει με όλους, δίχως τα μεγέθη τους να την κομπλάρουν, ώστε να ανατρέψει την δυσμένεια των συνθηκών.

Το τραγικό σε αυτήν την υπόθεση για την Ουκρανία είναι ότι τα στοιχεία αυτά που την αναδεικνύουν, θεμελιώνουν ταυτόχρονα και την μοναξιά της μέσα στη Ευρώπη. Αρκεί κανείς να την συγκρίνει σε αυτά ακριβώς της τα σημεία με τις υπόλοιπες δυνάμεις, ιδίως του δυτικού σκέλους της Ευρώπης, για να καταλάβει πόσο κορεσμένες είναι και σε τι βαθιά κρίση έχουν περιέλθει.

Εθνικό φρόνημα, πατριωτισμός υψηλών πολιτικών συνθέσεων,μια ηγεσία αρκετά ευφυής και βέβαια αποφασισμένη να παλέψει με όλους, δίχως τα μεγέθη τους να την κομπλάρουν.