Ανταπόκριση – Βρυξέλλες
Η περαιτέρω στρατιωτική ενίσχυση της Ουκρανίας, η «Ανατολική Φρουρά» και οι τρόποι αντιμετώπισης των παραβιάσεων του εναέριου χώρου, τα στρατηγικά διλήμματα στις σχέσεις με τη Ρωσία, αλλά και η πορεία υλοποίησης των αποφάσεων της Χάγης, αποτελούν τα βασικά θέματα που θα απασχολήσουν σήμερα (15/10) τη Σύνοδο των Υπουργών Άμυνας των 32 κρατών-μελών του ΝΑΤΟ, που διεξάγεται στην έδρα της Συμμαχίας στις Βρυξέλλες.
Παράλληλα, αναμένεται να τεθεί και το ζήτημα της προμήθειας αμερικανικών αμυντικών συστημάτων στο πλαίσιο της νέας ευρωατλαντικής στρατηγικής για την ενίσχυση της Ουκρανίας και τη συνολική θωράκιση της Συμμαχίας.
Οι υπουργοί Άμυνας σε ΝΑΤΟ και ΕΕ
Τη χώρα μας θα εκπροσωπήσουν ο υφυπουργός Άμυνας, κ. Αθανάσιος Δαβάκης, και η επικεφαλής της Μόνιμης Αντιπροσωπείας της Ελλάδας στο ΝΑΤΟ, κα. Βασιλική Γούναρη.
Μετά την ολομέλεια των «32», η οποία θα πραγματοποιηθεί κεκλεισμένων των θυρών, θα ακολουθήσει γεύμα εργασίας με την Ύπατη Εκπρόσωπο της ΕΕ για Θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Ασφάλειας, Κάγια Κάλλας, παρουσία και του Ουκρανού υπουργού Άμυνας, ενώ το απόγευμα έχει προγραμματιστεί η συνεδρίαση του Ειδικού Συμβουλίου της Συμμαχίας για την Ουκρανία (UDCG), όπου θα εξεταστούν οι τελευταίες εξελίξεις στο πεδίο και οι ανάγκες υποστήριξης του Κιέβου.
Σημειώνεται ότι μετά τη Σύνοδο του ΝΑΤΟ θα ακολουθήσει η σύνοδος των υπουργών Άμυνας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπου θα τεθεί επί τάπητος η πρόοδος στην εφαρμογή του Στρατηγικού Χάρτη (Strategic Compass), η ενίσχυση του Ευρωπαϊκού Ταμείου Άμυνας και η προώθηση του Drone Wall που σχεδιάζει η ΕΕ για τη θωράκιση των συνόρων της, με έμφαση στην ανατολική πτέρυγα.
Υπό το βλέμμα του Χέγκσεθ
Στη μικρής διάρκειας υπουργική σύσκεψη του ΝΑΤΟ (περίπου τρεις ώρες), ο Αμερικανός υπουργός Πολέμου Πιτ Χέγκσεθ αναμένεται να αξιολογήσει την πορεία των δεσμεύσεων των κρατών-μελών όσον αφορά τη σταδιακή αύξηση των αμυντικών δαπανών έως το 5% των εθνικών προϋπολογισμών με τη χώρα μας να βρίσκεται πάνω από τον μέσο όρο και να καλύπτει τις υποχρεώσεις της έως και το 2029.
Διχογνωμία ΝΑΤΟ – ΕΕ για την Τουρκία
Σύμφωνα με πληροφορίες της HuffPost, έμφαση αναμένεται να δοθεί και στη διαλειτουργικότητα των οπλικών συστημάτων, καθώς και στην εναρμόνιση των προτύπων μεταξύ ΝΑΤΟ και ΕΕ.
Σε πολιτικό επίπεδο, ωστόσο, η Τουρκία φαίνεται να θέτει ζήτημα όσον αφορά τη συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Ένωση, αντιδρώντας στα εμπόδια που θέτει η ΕΕ για τη συμμετοχή τρίτων χωρών στο αμυντικό πρόγραμμα SAFE. Υπενθυμίζεται ότι τόσο η Ελλάδα όσο και η Κύπρος έχουν καταστήσει σαφές ότι δεν πρόκειται να συναινέσουν στη συμμετοχή της Τουρκίας στα ευρωπαϊκά αμυντικά προγράμματα, όσο η Άγκυρα επιμένει στο casus belli και στη συνεχιζόμενη κατοχή μέρους της Κύπρου.
Ως εκ τούτου, σύμφωνα με πληροφορίες, καταγράφεται διχογνωμία μεταξύ ΕΕ και ΝΑΤΟ για τον ρόλο της Τουρκίας.
Από την πλευρά της, η γειτονική χώρα επιμένει σε μια «ανεξάρτητη πορεία» του ΝΑΤΟ ως προς την εναρμόνιση των προτύπων — κάτι που θεωρείται δύσκολο στην πράξη, καθώς η Συμμαχία χρειάζεται την ΕΕ: αφενός επειδή διαθέτει τους πόρους για τις αμυντικές επενδύσεις, αφετέρου επειδή έχει την τεχνογνωσία και την εμπειρία στη θέσπιση κοινών προτύπων για στρατιωτικό υλικό, που διασφαλίζουν τη διαλειτουργικότητα.
Drone Wall
Στο πλαίσιο αυτής της συνεργασίας θα εξεταστεί και ο ρόλος ενός ενιαίου ευρωπαϊκού μηχανισμού αμυντικής προστασίας, στο πλαίσιο της «Ανατολικής Φρουράς», με συνέργειες ΝΑΤΟ–ΕΕ. Ειδικότερα, θα συζητηθεί το σχέδιο για ένα «τείχος προστασίας» κατά των μη επανδρωμένων αεροσκαφών (drones) αλλά και για την αντιμετώπιση βαλιστικών απειλών.
Υπενθυμίζεται πως Ελλάδα, Κύπρος και Ιταλία έχουν ζητήσει η προσέγγιση να είναι 360 μοιρών, ώστε να περιλαμβάνει και τα νοτιοανατολικά σύνορα, αίτημα που Αθήνα και Λευκωσία έχουν ήδη μεταφέρει στον ΓΓ του ΝΑΤΟ, Μαρκ Ρούτε.
Δεν είναι ωστόσο σαφές, εφόσον υλοποιηθεί το σχέδιο, ποιος θα έχει την επιχειρησιακή αρμοδιότητα για αναχαιτίσεις ή καταρρίψεις· το πιθανότερο σενάριο είναι να αναλάβει το ΝΑΤΟ μέρος της ευθύνης, δεδομένης της εμπειρίας του στον τομέα.
Made in USA
Επειδή όμως όλα, εν τέλει, καταλήγουν στα χρήματα, εκεί θα δοθεί και η μεγαλύτερη έμφαση. Κεντρικό θέμα παραμένει η Ρωσία ως απειλή και η ενίσχυση της άμυνας της Ουκρανίας. Το ΝΑΤΟ και οι ΗΠΑ στηρίζουν τη στρατιωτική ενίσχυση του Κιέβου, αλλά μέρος της ευθύνης μετατίθεται στους Ευρωπαίους, οι οποίοι καλούνται να επενδύσουν σε αμερικανικό αμυντικό υλικό.
Η σχετική συζήτηση εντάσσεται στην αμερικανική πρωτοβουλία PERL (Prioritised Ukraine Requirements List), που προβλέπει την αγορά «πακέτων» ύψους έως 500 εκατ. δολαρίων, εκ των οποίων μέρος έχουν ήδη αναλάβει η Γερμανία, η Ολλανδία και η Δανία. Ένα από τα κίνητρα συμμετοχής σε αυτά τα πακέτα είναι ότι οι σχετικές δαπάνες μπορούν να προσμετρηθούν στο όριο του 5% που συμφωνήθηκε στη Χάγη.
Όσον αφορά την Ελλάδα, μέχρι στιγμής δεν έχει ανακοινώσει συμμετοχή, αν και έχει εκφράσει ενδιαφέρον για την αγορά ανταλλακτικών και πυρομαχικών με προορισμό την Ουκρανία.
Η συζήτηση για την άμυνα της ΕΕ βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη — και σε συνεργασία με το ΝΑΤΟ, παρά τις προσπάθειες των Βρυξελλών να απομακρυνθούν σταδιακά από την αμερικανική εξάρτηση. Άλλωστε, ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ έχει καταστήσει σαφές ότι, αν και θα συνεχίσει να στηρίζει την Ουκρανία, το βάρος της προστασίας των ευρωπαϊκών συνόρων πρέπει να το αναλάβει η ίδια η Ευρώπη.
Οι πιέσεις των τελευταίων μηνών, συχνά εκβιαστικές, όπως με τον εμπορικό πόλεμο και την επιβολή δασμών, οδήγησαν σε μια συμφωνία όπου μία από τις παραμέτρους είναι και η αγορά στρατιωτικού εξοπλισμού από τις ΗΠΑ.
Εάν η Ευρωπαϊκή Ένωση κερδίζει χρόνο προκειμένου να αποκτήσει μεγαλύτερη στρατηγική αυτονομία είναι κάτι που μένει να φανεί. Μια πρώτη ένδειξη αποτελεί η εμπλοκή της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, η οποία μέχρι πρόσφατα απέφευγε να χρηματοδοτεί στρατιωτικά έργα.
Πλέον, η συζήτηση έχει ανοίξει όχι μόνο γύρω από το SAFE, αλλά και σχετικά με την ένταξη των αμυντικών δαπανών στους ευρωπαϊκούς χρηματοδοτικούς μηχανισμούς.
Σε κάθε περίπτωση η ευρωπαϊκή ασφάλεια εξακολουθεί να περνά μέσα από την Ουάσιγκτον, με τους Ευρωπαίους να προσπαθούν να αποκτήσουν σταδιακά τον δικό τους λόγο όχι όμως ακόμη την πλήρη αυτονομία τους.
