Έναν γαλαξία που σταμάτησε να σχηματίζει νέα άστρα πάνω από 13 δισεκατομμύρια χρόνια πριν εντόπισαν αστρονόμοι.
Χρησιμοποιώντας το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb, διεθνής ομάδα αστρονόμων της οποίας ηγήθηκε το Πανεπιστήμιο του Κέμπριτζ εντόπισε έναν γαλαξία που ήταν «νεκρός» όταν το σύμπαν ήταν «μόλις» 700 εκατομμυρίων ετών- τον παλαιότερο γαλαξία τέτοιου είδους που έχει παρατηρηθεί ποτέ.
Ο γαλαξίας αυτός φαίνεται να «έζησε γρήγορα και να πέθανε νέος». Ο σχηματισμός των άστρων έλαβε χώρα γρήγορα και σταμάτησε σχεδόν εξίσου γρήγορα, κάτι μάλλον απρόσμενο για τόσο νωρίς στην εξέλιξη του σύμπαντος. Ωστόσο είναι άγνωστο εάν αυτή η κατάσταση του γαλαξία είναι προσωρινή ή μόνιμη και τι προκάλεσε το σταμάτημα του τερματισμού νέων άστρων.
Τα αποτελέσματα δημοσιεύτηκαν στο Nature και θεωρείται ότι θα μπορούσαν να είναι σημαντικά ως προς την κατανόηση των λόγων για τους οποίους οι γαλαξίες σταματούν να σχηματίζουν νέα άστρα και αν οι παράγοντες που επηρεάζουν τον σχηματισμό των άστρων έχουν αλλάξει σε διάστημα δισεκατομμυρίων ετών.
Οι πρώτες λίγες εκατοντάδες εκατομμύρια χρόνια του σύμπαντος ήταν μια πολύ ενεργή φάση, με πολλά νέφη αερίων να καταρρέουν σχηματίζοντας νέα άστρα» είπε ο Τομπάιας Λούζερ του Ινστιτούτου Κοσμολογίας Kavli, πρώτος συντάκτης του άρθρου. «Οι γαλαξίες χρειάζονται μια πλούσια παροχή αερίου για τον σχηματισμό νέων άστρων, και το πρώιμο σύμπαν ήταν σαν μπουφές “all-you-can-eat”».
«Είναι μόνο αργότερα στο σύμπαν που αρχίζουμε να βλέπουμε τους γαλαξίες να σταματούν να σχηματίζουν άστρα, είτε αυτό οφείλεται σε μαύρη τρύπα είτε σε κάτι άλλο» είπε άλλος ένας εκ των συντελεστών της έρευνας, ο Φραντσέσκο Ντ′ Εουτζένιο.
Οι αστρονόμοι θεωρούν πως ο σχηματισμός των άστρων μπορεί να επιβραδυνθεί ή να σταματηθεί από διαφορετικούς παράγοντες, όλοι εκ των οποίων στερούν από έναν γαλαξία το αέριο που χρειάζεται για τον σχηματισμό νέων άστρων. Εσωτερικοί παράγοντες όπως μια γιγαντιαία μαύρη τρύπα ή αλληλεπίδραση με τον σχηματισμό άστρων μπορούν να «εξοστρακίσουν» αέριο από έναν γαλαξία, κάνοντας τον σχηματισμό άστρων να σταματήσει άμεσα. Εναλλακτικά μπορεί να καταναλώνεται πολύ γρήγορα αέριο από τον σχηματισμό άστρων, χωρίς να αναπληρώνεται από νέο αέριο από φρέσκο αέριο από τα περίχωρα του γαλαξία.
«Δεν είμαστε βέβαιοι αν κάποια από αυτά τα σενάρια μπορούν να εξηγήσουν αυτά που βλέπουμε τώρα με το Webb» είπε άλλος ένας εκ των συντελεστών, ο καθηγηγής Ρομπέρτο Μαϊολίνο. «Μέχρι τώρα για να κατανοήσουμε το πρώιμο σύμπαν χρησιμοποιούσαμε μοντέλα με βάση το σύγχρονο σύμπαν. Μα τώρα που μπορούμε να βλέπουμε τόσο πίσω στον χρόνο και να παρατηρούμε πως ο σχηματισμός άστρων κορέστηκε τόσο γρήγορα σε αυτό τον γαλαξία, μοντέλα που βασίζονται στο σύγχρονο σύμπαν ίσως πρέπει να επανεξεταστούν».