Ο κορονοϊός προκάλεσε σοκ στη ζώνη Σένγκεν- 22 χώρες της ΕΕ συν τη Νορβηγία, την Ισλανδία, την Ελβετία και το Λιχτενστάιν- όταν οι περισσότερες χώρες επανέφεραν τους ελέγχους στα σύνορα, κάτι που επιτρέπεται από τους κανόνες της σε περίπτωση σοβαρής απειλής. Ωστόσο, όπως τονίζεται σε δημοσίευμα του Politico, δεν υπάρχουν ενδείξεις για το πώς θα αρχίσει να επαναλειτουργεί, και η Κομισιόν επιδιώκει να ασχοληθεί με αυτό το θέμα σε ένα πακέτο που υιοθετείται την Τετάρτη, με οδηγίες προς τις χώρες της ΕΕ για άρση των συνόρων και των περιορισμών στα ταξίδια. Πρόκειται για ένα θέμα ιδιαίτερα ευαίσθητο για χώρες όπως η Ελλάδα, η Ιταλία και η Ισπανία, που βασίζονται σε μια ανάκαμψη του τουρισμού για να μπορέσουν να διασωθούν κάπως οι οικονομίες τους.
«Είναι σαν να ταξιδεύεις με χρονομηχανή σε ένα σκοτεινό και μακρινό παρελθόν. Τώρα χρειαζόμαστε να επιστρέψουμε στο μέλλον. Πίσω στην κανονικότητα, και χρειαζόμαστε να το κάνουμε αυτό μόλις η υγειονομική κατάσταση το επιστρέψει» είπε την προηγούμενη εβδομάδα η Επίτροπος Εσωτερικών Υποθέσεων, Ίλβα Γιόχανσον.
Η Κομισιόν θα παρουσιάσει μία προσέγγιση δύο βημάτων, σύμφωνα με προσχέδιο επικοινωνίας που είδε το Politico: Σε πρώτη φάση οι χώρες με συγκρίσιμη επιδημιολογική κατάσταση, όπως αξιολογείται από το ECDC, θα έπρεπε να κάνουν άρση των περιορισμών ταξιδιών μεταξύ τους, αρκεί να τηρούνται κανόνες κοινωνικής αποστασιοποίησης. Αυτό, για παράδειγμα, θα προκαλούσε προβλήματα για την Ελλάδα όσον αφορά στους Βρετανούς τουρίστες, λόγω της κατάστασης στη Βρετανία. Σε δεύτερη φάση, τα ταξίδια θα αποκατασταθούν ανά τη Σένγκεν, η οποία αυτή τη στιγμή αποτελεί ένα μείγμα μονομερώς κλειστών συνόρων, μονομερών συμφωνιών τουρισμού και «φυσαλίδες» ελεύθερης μετακίνησης.
«Υπάρχει πολύς κατακερματισμός στην ενιαία αγορά σχετικά με την ελεύθερη μετακίνηση προσώπων και αγαθών» είπε η Πέτρα ντε Σάτερ, πρόεδρος της επιτροπής εσωτερικής αγοράς του Ευρωκοινοβουλίου. Η αποκατάσταση μιας λειτουργικής Σένγκεν δεν θα είναι εύκολη, επειδή «είμαστε πραγματικά στα όρια των εντάσεων μεταξύ των ικανοτήτων της ΕΕ και των χωρών μελών».
Κάποιες χώρες δημιουργούν «φυσαλίδες» ελεύθερης μετακίνησης, όπως η Λιθουανία, η Λετονία και η Εσθονία, που συμφώνησαν την προηγούμενη εβδομάδα στην άρση των περιορισμών ταξιδιών και στην υποχρέωση για δύο εβδομάδες καραντίνας στους πολίτες τους. Επίσης, αυτοί που επιστρέφουν από άλλες χώρες θα απαιτείται ακόμα να αυτοαπομονωθούν.
«Συμφωνήσαμε πως και οι τρεις χώρες της Βαλτικής έχουν επαρκώς περιορίσει την εξάπλωση του κορονοϊού. Επίσης εμπιστευόμαστε τα συστήματα υγείας μας» εξήγησε μέσω Facebook ο Λιθουανός πρωθυπουργός Σαούλιους Σκβερνέλις.
Η «φυσαλίδα» της Βαλτικής μπορεί να επεκταθεί, με την ένταξη της Πολωνίας και της Φινλανδίας, ενώ η Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο έχουν συμφωνήσει να επιτρέπουν σε ταξιδιώτες από τη Γαλλία ταξίδι άνευ καραντίνας στη Μάγχη, όπως ανακοίνωσαν ο Μπόρις Τζόνσον και ο Εμανουέλ Μακρόν (ωστόσο αυτό δεν επιβεβαιώθηκε από την στρατηγική εξόδου του Ηνωμένου Βασιλείο που δημοσιεύτηκε τη Δευτέρα). Η Κομισιόν αναμένει αντίστοιχες εξαιρέσεις και σε αφίξεις από άλλες χώρες με επιδημιολογική κατάσταση παρόμοια με αυτή της Γαλλίας, δήλωσε εκπρόσωπός της την Τρίτη. Περαιτέρω στην ηπειρωτική Ευρώπη, Βέλγιο, Ολλανδία και Λουξεμβούργο δουλεύουν πάνω σε προτάσεις για το άνοιγμα των συνόρων.
Στο δημοσίευμα του Politico γίνεται αναφορά στις δηλώσεις Μητσοτάκη περί σχεδιασμών για υποδοχή τουριστών που θα έχουν υποβληθεί σε τεστ πριν ταξιδέψουν, ωστόσο επισημαίνεται πως δεν έχει υπάρξει επιστημονική σαφήνεια ως προς την αξιοπιστία τέτοιων τεστ, καθώς και στην αντίθεση των ΠΟΥ και ECDC σε τέτοιες πρακτικές. Η Κροατία επιδιώκει από πλευράς της πρωτόκολλο ταξιδιών ανά την ΕΕ, ενώ ανακοινώθηκε πως είναι σε συνομιλίες με την Τσεχία για να περνούν Τσέχοι για διακοπές στη χώρα. Η υπουργός Τουρισμού της Αυστρίας, Ελίζαμπεθ Κέστινγκερ, εξέφρασε στο Politico τη βεβαιότητα και αυτοπεποίθησή της για τη θέση της Αυστρίας τις τελευταίες εβδομάδες, που «μας έχει επιτρέψει να κινούμαστε προς την κατεύθυνση ενός σταδιακού και μετρημένου ανοίγματος των συνόρων μας».
Στην Πορτογαλία ο πρωθυπουργός Αντόνιο Κόστα είπε πως ο εθνικός και διεθνής τουρισμός θα επανεκκινούσε από τον Ιούλιο. Ωστόσο προς το παρόν τα σύνορα με την Ισπανία, με πάνω από 26.000 νεκρούς, είναι ακόμα κλειστά.