Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ετοιμάζεται για έναν σαρωτικό ανασχηματισμό στις κορυφαίες βαθμίδες της, που θα κρίνει ποιος θα είναι ο διάδοχος της προέδρου Κριστίν Λαγκάρντ η οποία παρέμεινε για 2 θητείες στην καρέκλα της ΕΚΤ.
Όμως στο επόμενο εκτελεστικό συμβούλιο, τέσσερις από τις έξι θέσεις, θα μείνουν κενές μέχρι το τέλος του 2027, με πρώτο να αποχωρεί ο ισπανός αντιπρόεδρος Λουίς ντε Γκίντος, η θητεία του οποίου θα λήξει τον Μάιο.
Η θέση της Λαγκάρντ, του επικεφαλής οικονομολόγου Φίλιπ Λέιν και της γερμανίδας Ιζαμπέλ Σνάμπελ θα λήξουν το 2027, πυροδοτώντας έναν ανταγωνισμό μεταξύ των χωρών της Ευρωζώνης για την εξασφάλιση των πιο ισχυρών θέσεων στην Ευρωπαική Κεντρική Τράπεζα που θα καθορίσουν την νομισματικής πολιτικής της ΕΕ στα επόμενα χρόνια.
Σύμφωνα με τους Finacial Times, η κούρσα για την αντικατάσταση του ντε Γκίντος θα συμπέσει με τις αλλαγές ηγεσίας στην Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ, καθώς η θητεία του προέδρου Τζέι Πάουελ, τον οποίο ο πρόεδρος Τραμπ έχει αποκαλέσει «ανόητο», λήγει επίσης τον Μάιο.
Η ΕΚΤ είναι έτοιμη να ζητήσει από τις Βρυξέλλες να ξεκινήσουν την επίσημη διαδικασία αντικατάστασης του ντε Γκίντος με τους υπουργούς Οικονομικών της ευρωζώνης να αρχίσουν να συζητούν το θέμα από αυτή την εβδομάδα.
Η εθνικότητα και οι απόψεις του νέου αντιπροέδρου σχετικά με τη νομισματική πολιτική θα κρίνουν και το ποιος θα είναι ο διάδοχος της Λαγκάρντ, δεδομένης της περίπλοκης ισορροπίας δυνάμεων μεταξύ των 21 μελών της Ευρωζώνης.
Η μάχη για την πιο ακριβοπληρωμένη θέση στην ΕΕ
Ο εκάστοτε πρόεδρος της ΕΚΤ λαμβάνει μια από τις πιο καλά αμειβόμενες θέσεις στην ΕΕ, με βασικό μισθό 466.000 ευρώ ετησίως, συν επιδόματα, και ένα εκτιμώμενο εξαψήφιο ποσό για τη συμμετοχή στο διοικητικό συμβούλιο της Τράπεζας Διεθνών Διακανονισμών.
Παρασκηνιακά, η διαμάχη για την κορυφαία θέση έχει ήδη ξεκινήσει, με τα πιο ισχυρά φαβορί να είναι μέχρι στιγμής ο πρώην διοικητή της κεντρικής τράπεζας της Ολλανδίας, Κλάας Κνοτ, και ο πρόεδρος της Bundesbank, Γιοακίμ Νάγκελ.
Ένας τρίτος υποψήφιος, ο οποίος θα «πληρούσε όλα τα κριτήρια» σύμφωνα με πηγές μέσα στην ΕΚΤ, που επικαλούνται οι FT, είναι ο πρώην Ισπανός διοικητής Πάμπλο Ερνάντες ντε Κος, νυν γενικός διευθυντής της Τράπεζας Διεθνών Διακανονισμών και ένας σεβαστός πρώην ακαδημαϊκός οικονομολόγος.
«Η αντανάκλαση ολόκληρου του φάσματος των ευρωπαϊκών κρατών μελών στο διοικητικό συμβούλιο της ΕΚΤ είναι ένα εξαιρετικά περίπλοκο έργο», δήλωσε ο Jens Eisenschmidt, επικεφαλής οικονομολόγος της Morgan Stanley για την Ευρώπη και πρώην ανώτερος ερευνητής της ΕΚΤ.
Υπάρχει ένας άγραφος κανόνας ότι καμία χώρα δεν μπορεί να κατέχει δύο έδρες στο διοικητικό συμβούλιο, και οι κυβερνήσεις επιδιώκουν να εξισορροπήσουν τις επιθετικές και τις ήπιες θέσεις. Τα κράτη της Ανατολικής Ευρώπης και της Βαλτικής που εντάχθηκαν στην Ευρωζώνη από το 2007 απαιτούν να έχουν κι εκείνα εκπροσώπους στο διοικητικό συμβούλιο, με τη Λετονία να διεκδικεί ανοιχτά μια έδρα.
Η Φινλανδία αποφάσισε να προτείνει τον διοικητή της κεντρικής τράπεζας Όλι Ρεν, οικονομολόγο και πρώην επίτροπο της ΕΕ, ως υποψήφιο για τη θέση του αντιπροέδρου, ενώ η κυβέρνηση της Κροατίας είναι έτοιμη να διορίσει τον διοικητή της κεντρικής τράπεζας Μπόρις Βούιτσιτς.
Ο Ρεν είναι μια από τις πιο ήπιες φωνές στο διοικητικό συμβούλιο της ΕΚΤ, προειδοποιώντας για τον κίνδυνο ο πληθωρισμός να υποχωρήσει από τον στόχο του 2% της κεντρικής τράπεζας.
Η ισχυρή Ελληνίδα που διακδικεί θέση στην ΕΚΤ
Η ισόρροπη εκπροσώπηση των φύλων στο Δ.Σ της ΕΚΤ αποτελεί ένα ιδιίατερα ευαίσθητο ζήτημα. Ιστορικά, το εκτελεστικό συμβούλιο της ΕΚΤ κυριαρχείται σε μεγάλο βαθμό από άνδρες. Από το 1998, μόνο το 19% των 26 μελών του ήταν γυναίκες. Το θέμα έχει χαρακτηρίσει ιδιίατερα σοβαρό η Γαλλία και υποστηρίκζεται και από τις Βρυξέλες.
Η αναπληρώτρια διοικητής της κεντρικής τράπεζας της Γαλλίας, Agnès Bénassy-Quéré, και η Ελληνίδα ομόλογός της, Χριστίνα Παπακωνσταντίνου, θεωρούνται ισχυρές γυναίκες υποψήφιες για μια θέση στο διοικητικό συμβούλιο, όπως και η επικεφαλής οικονομολόγος του ΟΟΣΑ, Laurence Boone, και η καθηγήτρια του London Business School, Hélène Rey.
Η Lagarde, η οποία διέψευσε τις φήμες ότι μπορεί να αποχωρήσει πρόωρα από την ΕΚΤ, φαίνεται ότι στηρίζει την υποψηφιότητα του Ολλανδού Knot ως πιθανό της διάδοχό της.
«Έχει την ευφυΐα, την αντοχή [και] είναι ικανός να συμπεριλαμβάνει ανθρώπους και αυτή είναι μια δεξιότητα που είναι σπάνια και πολύ απαραίτητη», δήλωσε στο ολλανδικό podcast College Leaders in Finance, προσθέτοντας ότι η προεδρία του διοικητικού συμβουλίου απαιτούσε καλές κοινωνικές δεξιότητες, καθώς πολλοί διοικητές εθνικών κεντρικών τραπεζών ήταν «πριμαντόνες». Ο Κνοτ «έχει αυτή την ικανότητα. Αλλά δεν είναι ο μόνος», είπε.
Ο Κνοτ — πρώην ακαδημαϊκός οικονομολόγος με τρεις δεκαετίες εμπειρίας στο ΔΝΤ, την Ολλανδική Κεντρική Τράπεζα και το Συμβούλιο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας — ξεκίνησε ως μια μαχητική φωνή κατά τις πρώτες ημέρες της κρίσης δημόσιου χρέους της Ευρωζώνης, αλλά στη συνέχεια υιοθέτησε μια πιο λεπτή άποψη.
Ο Γερμανός θέλει τη θέση
Ο γερμανός κεντρικός τραπεζίτης Νάγκελ έχει αρχίσει να ασκεί πιέσεις στο Βερολίνο για να τον υποστηρίξει ως τον επόμενο επικεφαλής της ΕΚΤ. Πρόσφατα έχει κάνει μια σειρά από ομιλίες και συνεντεύξεις, μεταξύ άλλων στην Ελλάδα, την Ισπανία, την Ινδία και τις ΗΠΑ, για την «προετοιμασία της Ευρώπης για τον νέο παγκόσμιο ρόλο της». Η Γερμανία, ενώ είναι το μεγαλύτερο μέλος της Ευρωζώνης, δεν έχει ποτέ ασκήσει την προεδρία της ΕΚΤ.
«Νομίζω ότι θα ήταν καιρός [για έναν Γερμανό να ηγηθεί της ΕΚΤ], αλλά είναι περίπλοκο», δήλωσε πρόσφατα στο Bloomberg TV ο Λαρς-Χέντρικ Ρέλερ, ο οποίος ήταν κορυφαίος οικονομικός σύμβουλος της πρώην Γερμανίδας καγκελάριου Άνγκελα Μέρκελ.
Ωστόσο, ένα από τα εμπόδια που θα αντιμετωπίσει θα είναι η κυριαρχία της Γερμανίας σε άλλα βασικά θεσμικά όργανα της ΕΕ, όπως της προέδρου της Ευρωπαικής Επιτροπής Ursula von der Leyen, της επικεφαλής της εποπτική αρχή του Ενιαίου Εποπτικού Μηχανισμού για τις τράπεζες Claudia Buch και της Verena Ross προέδρου της Ευρωπαϊκής Αρχής Κινητών Αξιών και Αγορών.
Ιστορικά, η προεδρία της ΕΚΤ δεν θεωρούνταν στρατηγικής σημασίας στο Βερολίνο, ιδίως επειδή η νίκη της θα απαιτούσε παραχωρήσεις σε άλλους τομείς. «Δεν έχω καμία ένδειξη ότι αυτό έχει αλλάξει με τον [Καγκελάριο Friedrich] Merz», δήλωσε κυβερνητικός αξιωματούχος στο Βερολίνο, προσθέτοντας ότι δεν καταλαβαίνουν γιατί ένας συντηρητικός καγκελάριος θα έπρεπε να αγωνιστεί για έναν Σοσιαλδημοκράτη.
Η Ισπανία, όπως και η Γερμανία, δεν έχει ποτέ ασκήσει την προεδρία της ΕΚΤ και είναι η μόνη μεγάλη οικονομία της Ευρωζώνης που επί του παρόντος διαθέτει σημαντική ανάπτυξη. Μετά την αποχώρηση του de Guindos, η Ισπανία επίσης δεν θα εκπροσωπείται στο εκτελεστικό συμβούλιο.
Ο Hernández de Cos, πρώην λέκτορας οικονομικών στην ισπανική σχολή επιχειρήσεων Instituto de Empresa και στο Πανεπιστήμιο Carlos III της Μαδρίτης, έχει ακαδημαϊκή και θεσμική εμπειρία. Ως Ισπανός διοικητής, έκανε το όνομά του γνωστό ως μια ρεαλιστική φωνή στο διοικητικό συμβούλιο.
Ωστόσο, η θέση της ΕΚΤ τείνει να αποτελεί μέρος ευρύτερων διαπραγματεύσεων μεταξύ των μελών της Ευρωζώνης. Μια πιθανή νίκη ενός ακροδεξιού υποψηφίου του Rassemblement National στις γαλλικές προεδρικές εκλογές του 2027 θα μπορούσε να περιπλέξει ακόμη περισσότερο τη διαδικασία.
