Η Ελλάδα ετοιμάζεται να γυρίσει σελίδα στον τομέα των υδρογονανθράκων, καθώς η κοινοπραξία Chevron–Helleniq Energy ανακηρύχθηκε προτιμητέος επενδυτής για τις τέσσερις θαλάσσιες παραχωρήσεις νότια της Κρήτης και της Πελοποννήσου, ανοίγοντας τον δρόμο για ένα έργο με ισχυρό ενεργειακό, επενδυτικό και γεωπολιτικό αποτύπωμα.
Η υπουργική απόφαση, που υπέγραψε ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Σταύρος Παπασταύρου, σηματοδοτεί το τελευταίο βήμα πριν την οριστική υπογραφή των συμβάσεων μίσθωσης για έρευνα και εκμετάλλευση υδρογονανθράκων. Το έργο αφορά τέσσερα θαλάσσια μπλοκ —«Νότια της Πελοποννήσου», «Α2», «Νότια της Κρήτης I» και «Νότια της Κρήτης II»— τα οποία θεωρούνται στρατηγικής σημασίας τόσο για την Ελλάδα όσο και για την ενεργειακή διαφοροποίηση της Ευρώπης.
Η διαδικασία και τα επόμενα βήματα
Με βάση την απόφαση, η ΕΔΕΥΕΠ (Ελληνική Διαχειριστική Εταιρεία Υδρογονανθράκων και Ενεργειακών Πόρων) θα καλέσει την κοινοπραξία να οριστικοποιήσει τα σχέδια σύμβασης που θα υπογραφούν με το Ελληνικό Δημόσιο. Ο φάκελος θα σταλεί στο Ελεγκτικό Συνέδριο για προσυμβατικό έλεγχο και, μετά τη θετική γνωμοδότηση, θα ακολουθήσουν οι υπογραφές και η κύρωση από τη Βουλή των Ελλήνων.
Η διαδικασία, σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα, αναμένεται να ολοκληρωθεί έως το τέλος του 2025, με την έναρξη των σεισμικών ερευνών να τοποθετείται εντός του 2026, εφόσον δοθούν οι απαραίτητες περιβαλλοντικές εγκρίσεις.
Φάσεις ερευνών και οικονομικό αποτύπωμα
Το ερευνητικό πρόγραμμα προβλέπεται να εκτελεστεί σε τρία στάδια:
- Το πρώτο στάδιο, διάρκειας τριών ετών, περιλαμβάνει σεισμικές έρευνες 2D και 3D.
- Το δεύτερο, διάρκειας δύο ετών, περιλαμβάνει επιπλέον σεισμικές έρευνες και ερευνητικές γεωτρήσεις.
- Το τρίτο, επίσης δύο ετών, επικεντρώνεται σε 3D έρευνες και επιπλέον γεωτρήσεις.
Ρεαλιστικά, οι πρώτες γεωτρήσεις αναμένονται την περίοδο 2029–2030, ενώ η μετάβαση από την ανακάλυψη στην παραγωγή μπορεί να απαιτήσει 5 έως 8 χρόνια, ανάλογα με το μέγεθος και την τεχνική πολυπλοκότητα των κοιτασμάτων.
Το επενδυτικό αποτύπωμα του σταδίου έρευνας εκτιμάται ότι θα υπερβεί τα 100 εκατομμύρια ευρώ, χωρίς να υπολογίζονται τα μελλοντικά κόστη γεωτρήσεων, τα οποία μπορεί να φτάσουν σε πολλαπλάσια επίπεδα, εφόσον επιβεβαιωθούν θετικά γεωλογικά δεδομένα.
Η στρατηγική σημασία των περιοχών
Η περιοχή νότια της Κρήτης, σε βαθιά ύδατα της ελληνικής ΑΟΖ, θεωρείται μία από τις πλέον ελπιδοφόρες για την ύπαρξη κοιτασμάτων φυσικού αερίου, με γεωλογικές ομοιότητες προς τα πεδία της Ανατολικής Μεσογείου, όπως τα κοιτάσματα Zohr (Αίγυπτος) και Leviathan (Ισραήλ).
Η παρουσία της Chevron, ενός από τους ισχυρότερους ενεργειακούς ομίλους διεθνώς, φέρνει στη χώρα τεχνογνωσία και διεθνές κύρος, ενώ η Helleniq Energy (πρώην ΕΛΠΕ) ενισχύει τον ρόλο της ως εθνικός ενεργειακός εταίρος με καθοριστική συμβολή στις εγχώριες έρευνες υδρογονανθράκων.
Η διεθνής και γεωπολιτική διάσταση
Η ολοκλήρωση της διαδικασίας συμπίπτει με τη 6η Υπουργική Συνάντηση P-TECC, που θα πραγματοποιηθεί στην Αθήνα στις 6–7 Νοεμβρίου, συγκεντρώνοντας αντιπροσωπείες από 25 χώρες και δεκάδες επιχειρηματικές αποστολές. Η σύμπτωση αυτή υπογραμμίζει την αναβαθμισμένη γεωπολιτική θέση της Ελλάδας ως ενεργειακού κόμβου στην Ανατολική Μεσόγειο.
Ο ίδιος ο πρωθυπουργός έχει επισημάνει στη Βουλή ότι η Ελλάδα ασκεί κυριαρχικά δικαιώματα βάσει του Διεθνούς Δικαίου, στέλνοντας μήνυμα αποφασιστικότητας απέναντι σε όποιες αντιδράσεις.
Η κυβέρνηση διαβεβαιώνει ότι οι έρευνες θα γίνουν με αυστηρούς περιβαλλοντικούς όρους, δεδομένου ότι οι περιοχές νοτίως της Κρήτης φιλοξενούν ευαίσθητα θαλάσσια οικοσυστήματα και προστατευόμενα είδη.
Η επιλογή της κοινοπραξίας —η οποία ήταν και η μοναδική υποψήφια στον διαγωνισμό της 10ης Σεπτεμβρίου— έγινε με γνώμονα την προάσπιση του δημόσιου συμφέροντος και την προσέλκυση ισχυρών διεθνών επενδυτών.
