Οι μικρές αυξήσεις που περνούν απαρατήρητες διαβρώνουν σιωπηλά την αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών. Στο χαρτί, όλα μοιάζουν ίδια. Ο μισθός μπαίνει κανονικά, οι λογαριασμοί πληρώνονται στην ώρα τους, οι αποδείξεις δεν δείχνουν κάτι ανησυχητικό. Κι όμως, στο τέλος του μήνα, τα χρήματα τελειώνουν πιο γρήγορα από ποτέ. Το καλάθι της αγοράς γεμίζει λιγότερο, οι έξοδοι κοστίζουν περισσότερο, και ο τραπεζικός λογαριασμός αδειάζει χωρίς καμία “μεγάλη” δαπάνη να εξηγεί το γιατί.
Αυτό είναι το φαινόμενο της… «αόρατης ακρίβειας»! Ένας σιωπηλός πληθωρισμός που λειτουργεί σαν αθέατος φόρος πάνω στην καθημερινότητα. Δεν φαίνεται, αλλά μας κοστίζει κάθε μέρα. Δεν πρόκειται για εκρηκτικές αυξήσεις που προκαλούν αντιδράσεις, αλλά για μικρές, σταδιακές ανατιμήσεις που περνούν απαρατήρητες. Είκοσι λεπτά στον καφέ, μισό ευρώ στο γάλα, ένα ευρώ στη βενζίνη, πενήντα λεπτά στο delivery. Μεμονωμένα, δεν αλλάζουν τίποτα. Μαζί, αδειάζουν το πορτοφόλι σιωπηλά. Κάθε μικρή αναπροσαρμογή γίνεται αποδεκτή, και το άθροισμα στο τέλος του μήνα θυμίζει διαρροή που κανείς δεν βλέπει, αλλά όλοι πληρώνουμε.
Τα «κρυφά έξοδα» της ψηφιακής εποχής
Η νέα μορφή ακρίβειας δεν βρίσκεται μόνο στα ράφια, αλλά και στις οθόνες μας. Streaming πλατφόρμες που αυξάνουν 1-2 ευρώ “λόγω αναβάθμισης”, εφαρμογές που μετατρέπουν δωρεάν λειτουργίες σε “premium”, πακέτα κινητής που προσφέρουν λιγότερα data στην ίδια τιμή. Κάθε μικρή αύξηση φαίνεται… λογική από μόνη της, αλλά συνολικά κοστίζει δεκάδες ευρώ κάθε μήνα!
Οι λογαριασμοί ρεύματος και φυσικού αερίου είναι ο ορισμός της αόρατης ακρίβειας. Ρήτρες, τέλη, φόροι και “αναπροσαρμογές” συνθέτουν ένα παζλ που κανείς δεν μπορεί να αποκρυπτογραφήσει. Έτσι, πληρώνουμε περισσότερα χωρίς να γνωρίζουμε το γιατί — και χωρίς καν να συνειδητοποιούμε πόσο.
Το φαινόμενο του «μόλις 5 ευρώ»
«Μόλις 5 ευρώ παραπάνω», «Μόνο 1 ευρώ επιπλέον»… Η ψευδαίσθηση της μικρής δαπάνης είναι πιο ισχυρό όπλο του καταναλωτισμού! Ωστόσο, αν κάποιος κρατούσε ένα ημερολόγιο όλων αυτών των… «μόλις» χρεώσεων, θα έβλεπε στο τέλος του μήνα να του λείπουν 100 με 150 ευρώ χωρίς κάποια επιπλέον δαπάνη.
Η αόρατη ακρίβεια δεν αποτυπώνεται στα στατιστικά. Άλλωστε, δε είναι απλώς άνοδος τιμών, είναι υποβάθμιση ποιότητας, κρυφές χρεώσεις, μικρότερες ποσότητες και λιγότερες υπηρεσίες για τα ίδια χρήματα. Ίσως αυτός να είναι και ο πραγματικός λόγος για τον οποίο ο μέσος πολίτης νιώθει ότι ο επίσημος πληθωρισμός τον κοροϊδεύει.
Η μεγαλύτερη δύναμη της αόρατης ακρίβειας είναι η συνήθεια. Δεν κοιτάμε αποδείξεις, δεν συγκρίνουμε τιμές, δεν ρωτάμε “γιατί”. Και έτσι, χάνουμε χωρίς να το καταλαβαίνουμε, μέχρι που μια μέρα, κοιτάζουμε τον τραπεζικό λογαριασμό και αναρωτιόμαστε: «Πού πήγαν όλα αυτά τα χρήματα;»
Η αόρατη ακρίβεια δεν είναι μόνο θέμα των νοικοκυριών, είναι κυρίως θέμα της πολιτείας που οφείλει να ελέγχει για να προστατεύει τους πολίτες από μια ακρίβεια που δεν… ομολογείται από κανέναν, αλλά υπάρχει.
