Με μία απόφαση-σταθμό, το διοικητικό συμβούλιο του ESM και του EFSF ενέκρινε την πρόωρη αποπληρωμή δανείων ύψους 5,29 δισεκατομμυρίων ευρώ δανείων που είχαν χορηγηθεί στην Ελλάδα στα πλαίσια του πρώτου πακέτου στήριξης του 2010.
Η αποπληρωμή θα γίνει, όπως διευκρινίζεται, με πόρους από ειδικό ταμειακό απόθεμα («μαξιλάρι»), που δημιουργήθηκε στο τέλος του προγράμματος προσαρμογής. Το πιο σημαντικό: χάρη σε ρήτρα (waiver) που εγκρίθηκε, η χώρα δεν θα υποχρεωθεί να προβεί σε παράλληλες — και δαπανηρές — εξοφλήσεις προς ESM/EFSF, όπως θα προέβλεπαν οι αρχικές δανειακές συμβάσεις.
Αυτή είναι η τρίτη κατά σειρά πρόωρη αποπληρωμή δανείων του πρώτου μνημονίου, με στόχο τη μείωση του ύψους του χρέους προς τους πιστωτές της Greek Loan Facility (GLF), από τα συνολικά 52,9 δισ. που είχαν χορηγηθεί — σήμερα εκκρεμούν ακόμη περίπου 31,6 δισ. ευρώ.
Τι κερδίζει η Ελλάδα
- Μείωση της εξάρτησης από το εξωτερικό χρέος. Η πρόωρη αποπληρωμή «καθαρίζει» μέρος του βάρους που φορτώνεται στο κράτος για δεκαετίες — τουλάχιστον για τα δάνεια του πρώτου μνημονίου.
- Βελτίωση εικόνας έναντι των αγορών. Η κίνηση στέλνει ισχυρό μήνυμα: Η χώρα είναι ικανή να ρυθμίζει το χρέος της ακόμη κι όταν δεν «καίγεται» για άμεσα έξοδα. Αυτό μπορεί να βοηθήσει στη μείωση του κόστους δανεισμού και στην προσέλκυση επενδύσεων. Ο επικεφαλής του ESM χαρακτήρισε την εξέλιξη ως ένδειξη «βελτιωμένης δημοσιονομικής θέσης» της χώρας.
- Αξιοποίηση ταμειακού αποθέματος — όχι νέο δανεισμό. Η αποπληρωμή δεν θα γίνει με νέα δάνεια αλλά με υπάρχοντα διαθέσιμα, κάτι που αποφορτίζει περαιτέρω τον δημόσιο προϋπολογισμό.
Πού θέλει προσοχή…
Η «βιώσιμη» μείωση χρέους δεν είναι δεδομένη. Παρότι η αποπληρωμή είναι θετική κίνηση, τα υπόλοιπα δάνεια και οι νέες ανάγκες δανεισμού παραμένουν — επομένως το καθαρό όφελος εξαρτάται από τη μελλοντική διαχείριση.
Οι αγορές — και οι επενδυτές — δεν αρκούνται σε ένα «καλό βήμα». Χρειάζεται σταθερότητα, διαφάνεια, φορολογική και δημοσιονομική πειθαρχία ώστε να εμπεδωθεί εμπιστοσύνη στο εθνικό ρίσκο.
Ο δημοσιονομικός χώρος πρέπει να μετατρέπεται σε πραγματική ανάπτυξη — όχι απλώς εξυπηρέτηση χρέους. Αν τα χρήματα που «εξοικονομούνται» δεν διοχετευθούν σε επενδύσεις, μεταρρυθμίσεις ή αναπτυξιακές δράσεις, η χώρα απλώς «καθαρίζει» μεσοπρόθεσμα — χωρίς πραγματική πρόοδο
Με άλλα λόγια…
Η απόφαση για πρόωρη εξόφληση των 5,29 δισ. αποτελεί — εν μέσω ενός απαιτητικού διεθνούς οικονομικού περιβάλλοντος — μια καίρια ευκαιρία για την Ελλάδα να δείξει ότι όχι μόνο «γλυτώνει» από τα μνημόνια, αλλά διαχειρίζεται με υπεύθυνο τρόπο το χρέος που της επιβλήθηκε. Είναι, κατά κάποιο τρόπο, ένα «καθαρό restart» για να διεκδικήσει με καλύτερο ποσοστό αξιοπιστίας την εμπιστοσύνη των ξένων αγορών και επενδυτών.
Όμως, δεν πρέπει να κρυβόμαστε πίσω από εντυπωσιακούς αριθμούς. Αν η εξοικονόμηση πόρων δεν συνοδευτεί από πολιτικές που σπρώχνουν την ανάπτυξη — παραγωγή, startups, πράσινες επενδύσεις, εξωστρέφεια — τότε το μόνο που θα πετύχουμε είναι να «καθαρίσουμε» το παρελθόν, χωρίς να φτιάξουμε το μέλλον…
