Το ενεργειακό κόστος παραμένει η μεγαλύτερη πληγή της ευρωπαϊκής οικονομίας, με άμεσες συνέπειες τόσο στην Ελλάδα όσο και σε ολόκληρη την Ήπειρο. Ο Ευάγγελος Μυτιληναίος, Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος της METLEN ENERGY & METALS, εκφράζει έντονο προβληματισμό για την ενεργειακή κατάσταση: “Δεν είμαι αισιόδοξος για το κόστος ενέργειας, ούτε στην Ελλάδα, ούτε στην Ευρώπη”.
Παρότι το ρεύμα στην Ελλάδα παραμένει από τα 2-3 φθηνότερα της Ευρώπης σε απόλυτες τιμές για τα νοικοκυριά, η εικόνα αντιστρέφεται δραματικά στη βιομηχανία. “Σε απόλυτες τιμές, έχουμε στην Ελλάδα φθηνό ρεύμα στα νοικοκυριά και πανάκριβο ρεύμα στη βιομηχανία. Είναι πολιτικό το θέμα”, επισημαίνει ο κ. Μυτιληναίος, μιλώντας στο πλαίσιο του 4ου Οικονομικού Συνεδρίου της Ναυτεμπορικής, υπογραμμίζοντας τον πολιτικό χαρακτήρα των ενεργειακών επιλογών που πλήττουν την ελληνική βιομηχανία.
Οι αγορές ενέργειας ενώνονται σταδιακά σε παγκόσμια βάση, με το φυσικό αέριο να μετατρέπεται σε commodity όπως το πετρέλαιο και να διαδραματίζει στρατηγικό ρόλο τις επόμενες δεκαετίες. Η ρίζα του ευρωπαϊκού προβλήματος βρίσκεται στην απώλεια του φθηνού ρωσικού αερίου. Ο Πρόεδρος της METLEN τονίζει ότι η καταστροφή του NordStream αποτελεί “τον βασικότερο λόγο που έχει υποχωρήσει τόσο πολύ η ανταγωνιστικότητα της γερμανικής οικονομίας”.
Η Ευρώπη, που στηρίχθηκε στο ρωσικό αέριο και πετρέλαιο για να πραγματοποιήσει το οικονομικό της θαύμα μεταπολεμικά μέχρι πριν πέντε χρόνια, βρίσκεται τώρα όμηρος του ακριβού LNG και των ασταθών αγορών με μεγάλη μεταβλητότητα και πολύ πιο ακριβές τιμές. Έχει γίνει ο μεγαλύτερος εισαγωγέας αμερικανικού αερίου, με το κόστος αυτό να αποτυπώνεται στην απώλεια ανταγωνιστικότητας της ευρωπαϊκής βιομηχανίας.
Γεωπολιτική περιθωριοποίηση της Ευρώπης
Πέρα από το ενεργειακό ζήτημα, η Ευρώπη αντιμετωπίζει μια ακόμη πιο ανησυχητική πραγματικότητα: τον αποκλεισμό της από το γεωπολιτικό τραπέζι των αποφάσεων. “Δυστυχώς η Ευρώπη έχει μείνει τελείως έξω από το γεωπολιτικό παιχνίδι, έχει χάσει ένα μεγάλο μέρος από την ανταγωνιστικότητα που είχε”, δηλώνει ο κ. Μυτιληναίος, εκφράζοντας τη θλίψη του μετά από επισκέψεις στις Βρυξέλλες.
Έχοντας χάσει το πλεονέκτημα της ανταγωνιστικότητας και τη δυνατότητα να πραγματοποιεί μεγάλες εξαγωγές σε όλον τον πλανήτη, και έχοντας να αντιμετωπίσει τον “τυφώνα Τραμπ”, η Ευρώπη έχει χάσει τη θέση της στο τραπέζι των μεγάλων δυνάμεων όπου αποφασίζονται οι τύχες του πλανήτη. Η Ευρώπη που πέρασε τα καλύτερα 80 χρόνια της μετά τον πόλεμο, με ειρήνη, ευημερία και πολιτιστική ακμή, βλέπει το soft power της να αντικαθίσταται από το hard power.
“Τώρα αυτό το soft power που εξήγαγε σε όλο τον κόσμο η Ευρώπη, μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα αντικαταστάθηκε από το hard power. Αυτή τη στιγμή μιλάνε τα όπλα, δεν μιλάει ούτε ο Μπετόβεν, ούτε ο Μπαχ. Εκεί συγκεντρώνεται η ισχύς και η Ευρώπη ακολουθεί”, επισημαίνει χαρακτηριστικά ο κ. Μυτιληναίος.
Ο «τυφώνας Τραμπ»
Η διαπραγματευτική αδυναμία της Ευρώπης αποτυπώνεται με ανησυχητική σαφήνεια στη συμφωνία με τον Ντόναλντ Τραμπ: “Έρχεται ο Τραμπ και λέει θα βάλω δασμούς 30% στην Ευρώπη. Στο τέλος συναντιέται με την κ. Φον ντερ Λάιεν, συμφωνεί στο 15% και φεύγει”. Η Ευρώπη δεσμεύεται να αγοράζει αμερικανικό πετρέλαιο, ενώ στο ουκρανικό ζήτημα ο Τραμπ προτείνει το ευρωπαϊκό ΝΑΤΟ να αναλάβει, με τις ΗΠΑ να πωλούν όπλα.
Ο κ. Μυτιληναίος σημειώνει ότι δεν έχει ξαναδεί τόσο μεγάλη επιρροή σε τόσο σύντομο διάστημα από έναν πρόεδρο – ο Τραμπ κατάφερε να ανατρέψει τα δεδομένα του κόσμου μέσα σε λίγους μήνες. Την ίδια στιγμή, η σχέση ΗΠΑ-Κίνας παραμένει δύσκολη, με τους Κινέζους να ασκούν διαφορετική πολιτική με ορίζοντα 20ετίας ή 50ετίας και να έχουν τον τρόπο να αμυνθούν στις εμπορικές πολιτικές.
Θεσμική κρίση και στρατηγικά λάθη
Η κατάπτωση της Ευρώπης επεκτείνεται και στους θεσμούς της. Ο κ. Μυτιληναίος επισημαίνει τα “νομικά εφευρήματα” για την κατάσχεση των 140 δισ. ευρώ ρωσικών περιουσιακών στοιχείων στο Euroclear System στις Βρυξέλλες, με τις Βρυξέλλες να ζητούν όλοι να αποδεχθούν την ευθύνη – κάτι που φυσικά δεν συμφωνεί κανείς.
Χωρίς να αμφισβητεί την καταδίκη της ρωσικής εισβολής – “Εμείς οι Έλληνες έχοντας υποφέρει από εισβολή στην Κύπρο, έχουμε στο πετσί μας τι σημαίνει” – ο Πρόεδρος της METLEN υποστηρίζει ότι οι κυρώσεις που καταλήγουν εις βάρος της Ευρώπης δείχνουν έλλειψη στρατηγικής σκέψης και ιστορικής γνώσης. Μια ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική ασφάλειας που θα συμπεριλάμβανε τη Ρωσία θα μπορούσε να είχε δημιουργήσει έναν συνδυασμό φθηνών πηγών πρώτων υλών και μεγάλης βιομηχανικής βάσης – μια υπερδύναμη που θα καθόταν πρώτο τραπέζι. Αντ’ αυτού, ο χωρισμός των πρώτων υλών από τη βιομηχανική δραστηριότητα καθιστά την Ευρώπη όμηρο του LNG.
Τι μπορεί να κάνει η Ελλάδα
Ο Ευάγγελος Μυτιληναίος τονίζει ότι το ευρωπαϊκό οικοδόμημα είναι πλέον “εκτός εποχής” και οι Αμερικανοί “δεν γνωρίζουν με ποιον πρέπει να μιλήσουν στην Ευρώπη”. Ωστόσο, εκφράζει μια σημαντική επισήμανση: “Να είμαστε συνειδητοποιημένοι ότι η Ελλάδα είναι καλύτερα από πολλές χώρες στην Ευρώπη. Σαν χώρα πρέπει να βασιζόμαστε στις δικές μας δυνάμεις”.
