Το νέο πακέτο μέτρων για την αυτοκινητοβιομηχανία (Automotive Package), παρουσίασε την Τρίτη η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επιβεβαιώνοντας τις πληροφορίες που την ήθελαν να αποδυναμώνει στην πράξη την πολυαναμενόμενη «απαγόρευση» των αυτοκινήτων με κινητήρα εσωτερικής καύσης από το 2035 και δίνοντας μεγαλύτερη ευελιξία στους κατασκευαστές. Η κίνηση αυτή έρχεται σε μια περίοδο κατά την οποία η μετάβαση στην ηλεκτροκίνηση προχωρά πιο αργά από ό,τι είχε αρχικά σχεδιαστεί, ενώ οι πιέσεις στην ευρωπαϊκή αυτοκινητοβιομηχανία από τον κινέζικο ανταγωνισμό εντείνονται.
Οι αυτοκινητοβιομηχανίες υποστήριζαν ότι ο στόχος του 2035 για αποκλειστική πώληση ηλεκτρικών οχημάτων μόνο ρεαλιστικός δεν ήταν.
Στο πακέτο που παρουσιάστηκε σήμερα περιλαμβάνονται μέτρα για την ενίσχυση της παραγωγής μικρών και προσιτών ηλεκτρικών οχημάτων που κατασκευάζονται στην Ευρωπαϊκή Ένωση, με στόχο την τόνωση της ζήτησης και τη στήριξη της ευρωπαϊκής παραγωγής.
Επίσης, τονίζεται μεταξύ άλλων ότι οι εταιρικοί στόλοι αποτελούν βασικό εργαλείο για τη μείωση των εκπομπών και τη στήριξη της αγοράς ηλεκτρικών οχημάτων, καθώς χρησιμοποιούνται εντατικότερα και τροφοδοτούν ταχύτερα τη μεταχειρισμένη αγορά.
Τζιτζικώστας: Ενισχύουμε την ανταγωνιστικότητα του κλάδου, εισάγοντας ευελιξία στα πρότυπα CO₂
Παρουσιάζοντας το πακέτο, ο Επίτροπος Μεταφορών και Τουρισμού Απόστολος Τζιτζικώστας τόνισε ότι «η ευρωπαϊκή αυτοκινητοβιομηχανία αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο της οικονομίας μας, συνεισφέροντας το 7% του ΑΕΠ της ΕΕ και στηρίζοντας σχεδόν 14 εκατομμύρια θέσεις εργασίας».
Όπως ανέφερε, «με το σημερινό πακέτο ενισχύουμε την ανταγωνιστικότητα του κλάδου, εισάγοντας ευελιξία στα πρότυπα CO₂ για αυτοκίνητα και ημιφορτηγά και ένα τεχνολογικά ουδέτερο πλαίσιο, ενώ ταυτόχρονα δημιουργούμε ζήτηση για καθαρότερα εταιρικά οχήματα και ενισχύουμε την ευρωπαϊκή παραγωγή και τις αλυσίδες εφοδιασμού».
Οι στόχοι
Στο επίκεντρο των αλλαγών βρίσκεται η αναθεώρηση των στόχων διοξειδίου του άνθρακα για τα αυτοκίνητα και τα ελαφρά επαγγελματικά οχήματα.
Από το 2035 και μετά, οι αυτοκινητοβιομηχανίες θα πρέπει να επιτυγχάνουν μείωση εκπομπών κατά 90%, αντί για πλήρη μηδενισμό, με το υπόλοιπο 10% να μπορεί να αντισταθμίζεται μέσω της χρήσης χάλυβα χαμηλού ανθρακικού αποτυπώματος που παράγεται στην Ευρωπαϊκή Ένωση («Made in the EU»), καθώς και μέσω συνθετικών καυσίμων και βιοκαυσίμων.
Η ρύθμιση αυτή επιτρέπει να συνεχίσουν να έχουν ρόλο και μετά το 2035, πέραν των πλήρως ηλεκτρικών και υδρογονοκίνητων οχημάτων, οι επαναφορτιζόμενες υβριδικές τεχνολογίες, τα οχήματα με επεκταμένη αυτονομία και άλλες ενδιάμεσες λύσεις.
Παράλληλα, η Επιτροπή εισάγει πρόσθετες ευελιξίες ενόψει του ενδιάμεσου στόχου του 2030, ο οποίος προβλέπει μείωση των εκπομπών κατά 55% σε σύγκριση με το 2021.
Οι κατασκευαστές θα μπορούν να «εξομαλύνουν» τις επιδόσεις τους σε βάθος τριετίας, αντί να συμμορφώνονται ετησίως, ενώ για τα ελαφρά επαγγελματικά οχήματα ο στόχος του 2030 μειώνεται από το 50% στο 40%, με την Επιτροπή να αναγνωρίζει ότι η υιοθέτηση ηλεκτρικών μοντέλων στον συγκεκριμένο τομέα παραμένει διαρθρωτικά πιο δύσκολη.
Στο πακέτο περιλαμβάνεται και στοχευμένη τροποποίηση των κανόνων για τα βαρέα οχήματα, ώστε να διευκολυνθεί η συμμόρφωση με τους στόχους του 2030.
Εταιρικά αυτοκίνητα
Στην πλευρά της ζήτησης, το πακέτο περιλαμβάνει πρωτοβουλία για την απανθρακοποίηση των εταιρικών στόλων, με δεσμευτικούς εθνικούς στόχους για την υιοθέτηση οχημάτων μηδενικών και χαμηλών εκπομπών. Η Επιτροπή εκτιμά ότι η αυξημένη παρουσία τέτοιων οχημάτων στην αγορά, τόσο στα καινούργια όσο και στα μεταχειρισμένα, θα ωφελήσει το σύνολο των καταναλωτών, καθώς τα εταιρικά οχήματα διανύουν περισσότερα χιλιόμετρα ετησίως και συνεπώς συμβάλλουν περισσότερο στη μείωση των εκπομπών.
Παράλληλα, προβλέπεται ότι τα οχήματα που θα επωφελούνται από δημόσια χρηματοδοτική στήριξη θα πρέπει να είναι μηδενικών ή χαμηλών εκπομπών και «κατασκευασμένα στην Ευρωπαϊκή Ένωση» (Made in the EU).
Μέτρα για την ενίσχυση της ευρωπαϊκής βιομηχανίας μπαταριών και άτοκα δάνεια
Στο σκέλος της βιομηχανικής πολιτικής, η Επιτροπή ανακοίνωσε χρηματοδότηση ύψους 1,8 δισ. ευρώ για την ενίσχυση της ευρωπαϊκής βιομηχανίας μπαταριών, με στόχο την ανάπτυξη μιας πλήρως ευρωπαϊκής αλυσίδας αξίας.
Από το ποσό αυτό, 1,5 δισ. ευρώ θα διατεθούν με τη μορφή άτοκων δανείων σε ευρωπαίους παραγωγούς στοιχείων μπαταριών, ενώ πρόσθετα μέτρα στοχεύουν στη στήριξη των επενδύσεων, στον καλύτερο συντονισμό μεταξύ των κρατών-μελών και στη μείωση της εξάρτησης από κυρίαρχους παγκόσμιους παίκτες.
Κατά της γραφειοκρατίας
Το πακέτο συνοδεύεται και από δέσμη μέτρων για τη μείωση της γραφειοκρατίας και του διοικητικού κόστους. Σύμφωνα με την Επιτροπή, οι επιχειρήσεις αναμένεται να εξοικονομούν περίπου 706 εκατ. ευρώ ετησίως, μέσω της απλοποίησης των διαδικασιών, της μείωσης της δευτερογενούς νομοθεσίας και της εξορθολογισμένης πιστοποίησης νέων μοντέλων οχημάτων.
Προβλέπονται επίσης ρυθμίσεις που διευκολύνουν την ανάπτυξη των ηλεκτρικών ελαφρών επαγγελματικών οχημάτων στις εσωτερικές μεταφορές, καθώς και η δημιουργία νέας κατηγορίας για μικρά, προσιτά ηλεκτρικά αυτοκίνητα, ώστε να διευκολυνθεί η παροχή στοχευμένων κινήτρων από τα κράτη-μέλη και τις τοπικές αρχές.
Πώς έγινε η μεταστροφή
Οι αλλαγές έρχονται ύστερα από έντονες πιέσεις της αυτοκινητοβιομηχανίας και αρκετών κρατών-μελών, που είχαν προειδοποιήσει ότι οι υφιστάμενοι στόχοι, ιδίως για το 2030 και το 2035, απαιτούσαν απότομη αύξηση των πωλήσεων ηλεκτρικών οχημάτων σε μια περίοδο κατά την οποία η ζήτηση παραμένει άνιση και οι υποδομές φόρτισης ανεπαρκείς σε μεγάλο μέρος της Ευρώπης.
Εκπρόσωποι του κλάδου υποστηρίζουν ότι οι αυστηροί κανόνες περιορίζουν την ικανότητα των ευρωπαϊκών κατασκευαστών να ανταγωνιστούν διεθνώς, σε μια αγορά όπου οι κινεζικές εταιρείες έχουν αποκτήσει ισχυρό προβάδισμα στα ηλεκτρικά οχήματα.
Από την άλλη πλευρά, περιβαλλοντικές οργανώσεις προειδοποιούν ότι η αυξημένη ευελιξία κινδυνεύει να δημιουργήσει αβεβαιότητα και να καθυστερήσει τις επενδύσεις στην ηλεκτροκίνηση και στις σχετικές αλυσίδες αξίας. Η Επιτροπή, πάντως, επιμένει ότι το νέο πλαίσιο διατηρεί σαφές σήμα προς την αγορά για τη μετάβαση σε καθαρή κινητικότητα, επιχειρώντας να συνδυάσει τους κλιματικούς στόχους της Ένωσης με μια πιο πραγματιστική προσέγγιση απέναντι στις οικονομικές και γεωπολιτικές πιέσεις που αντιμετωπίζει σήμερα η ευρωπαϊκή αυτοκινητοβιομηχανία.
