Αν έπρεπε να βάλουμε τίτλο στο 2025, θα ήταν κάτι σαν: «η χρονιά που τα μετρητά έχασαν και τα δεδομένα κέρδισαν». Γιατί η πραγματική είδηση δεν είναι απλώς ότι έγιναν περισσότεροι έλεγχοι. Είναι ότι οι έλεγχοι έγιναν ψηφιακοί, αυτοματοποιημένοι και κυρίως, συνεχείς.
Και αυτό έχει ονοματεπώνυμο: ΑΑΔΕ και Γιώργος Πιτσιλής. Ένα πλέγμα εργαλείων (myDATA, διασύνδεση POS–ταμειακών, IRIS) έβαλε “γραμμές” εκεί που για χρόνια υπήρχαν «τυφλά σημεία».
Τα σημάδια φαίνονται στα πιο “κλασικά” μέτωπα φοροδιαφυγής. Οι δηλωμένοι τζίροι ανέβηκαν σε κλάδους που παραδοσιακά είχαν μεγάλη γκρίζα ζώνη, ιδίως στη «νύχτα» και την οικοδομή. Ενδεικτικά, για το 2024 (όπως αποτυπώθηκε στις δηλώσεις που υποβλήθηκαν το 2025) καταγράφονται αυξήσεις όπως: μπαρ +15,2%, ταξί +14,2%, ηλεκτρολόγοι +11,2%, υδραυλικοί +9,8%.
Δεν είναι «μαγικό». Είναι ο μηχανισμός: Όταν η πληρωμή περνά από POS, όταν η απόδειξη “ανεβαίνει” ηλεκτρονικά, όταν τα myDATA ενημερώνονται σε πραγματικό χρόνο, τότε το να “ξεχάσεις” έσοδα γίνεται πολύ πιο δύσκολο.
Η εικόνα επιβεβαιώνεται και σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εκτιμά ότι το κενό συμμόρφωσης ΦΠΑ (VAT compliance gap) στην Ελλάδα μειώθηκε από 24,0% (2019) σε 11,4% (2023). Σε απόλυτα μεγέθη, για το 2023 το “κενό” εκτιμάται στα €2,532 δισ.
Και για το “push” των ηλεκτρονικών πληρωμών, υπάρχει και πιο χειροπιαστή αποτίμηση: Μελέτη του ΙΟΒΕ εκτιμά ότι η επέκταση των πληρωμών με κάρτες είχε τουλάχιστον €400 εκατ. θετική επίδραση στα έσοδα ΦΠΑ το 2024.
Γιατί αυτό είναι επίτευγμα της ΑΑΔΕ και του Πιτσιλή; Το “κόλπο” δεν ήταν μόνο περισσότερη καταστολή. Ήταν αυτό που η ίδια η λογική του συστήματος επιβάλλει. Δηλαδή πρόληψη μέσω σχεδιασμού.
myDATA: τα έσοδα «ζωντανεύουν» στα ηλεκτρονικά βιβλία, με διασταυρώσεις σε πραγματικό χρόνο.
POS παντού & διασύνδεση με ταμειακές: η πληρωμή “κουμπώνει” με την απόδειξη και γίνεται ορατή.
IRIS: οι άμεσες μεταφορές αφήνουν ψηφιακό αποτύπωμα που επίσης καταγράφεται.
Με απλά λόγια, η φοροδιαφυγή δεν κυνηγιέται μόνο εκ των υστέρων – περιορίζεται εκ των προτέρων.
Και κάπου εδώ μπαίνει ο Προϋπολογισμός του 2026
Αυτό είναι το σημείο που ενδιαφέρει να «φωτιστεί» πολιτικά. Η καλύτερη είσπραξη και η ψηφιακή συμμόρφωση, τροφοδοτούν τα δημόσια έσοδα και, μαζί με άλλους παράγοντες, διευρύνουν τον δημοσιονομικό χώρο.
Στα επίσημα στοιχεία εκτέλεσης του κρατικού προϋπολογισμού για το 11μηνο Ιαν.–Νοε. 2025, το Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών καταγράφει πρωτογενές πλεόνασμα €12,646 δισ., έναντι στόχου €7,695 δισ. (όπως είχε ενσωματωθεί στην εισηγητική του Προϋπολογισμού 2026) και πλεόνασμα στο ισοζύγιο €5,131 δισ., έναντι στόχου €225 εκατ.
Το ίδιο το Υπουργείο διευκρινίζει ότι μέρος της υπέρβασης σχετίζεται με χρονοκαθυστερήσεις/ετεροχρονισμούς (π.χ. έσοδα από Ταμείο Ανάκαμψης και μεταφορά πληρωμών). Όμως η μεγάλη εικόνα παραμένει: Το ταμείο δείχνει ισχυρότερο.
Και εκεί ακριβώς «κουμπώνει» το πολιτικό συμπέρασμα: Όταν η ΑΑΔΕ φέρνει διατηρήσιμη συμμόρφωση, η κυβέρνηση αποκτά χώρο να σχεδιάζει παροχές στον Προϋπολογισμό του 2026. Όχι ως θαύμα αλλά ως αποτέλεσμα μηχανισμού.
Και μάλιστα ήδη έχουν τρέξει μέτρα με άμεσο αποτύπωμα στο διαθέσιμο εισόδημα:
Επιστροφή ενοικίου: υπολογίζεται ως 1/12 της ετήσιας δηλωμένης δαπάνης, με ανώτατο όριο €800 και προσαύξηση ανά παιδί (με συγκεκριμένες κλίμακες).
Ενίσχυση €250 για χαμηλοσυνταξιούχους/δικαιούχους με εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια (με ειδικές προβλέψεις, π.χ. για ΑμεΑ).
Το «μήνυμα» της συγκυρίας είναι ξεκάθαρο: Όταν περιορίζεται η φοροδιαφυγή, μειώνεται η πίεση στους συνεπείς και αυξάνονται τα περιθώρια για στοχευμένες επιστροφές/ενισχύσεις.
Και δεν τελειώνει εδώ το πλάνο, που συνεχίζεται με νέα εργαλεία, όπως ψηφιακό δελτίο αποστολής και ψηφιακό τιμολόγιο (από το 2026), ενώ οι έλεγχοι ενισχύονται και με τεχνολογίες ανάλυσης δεδομένων.
Με άλλα λόγια: Το “project” της ΑΑΔΕ δεν είναι στιγμιότυπο. Είναι μοντέλο. Και δεν είναι τυχαίο ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση, η Κομισιόν, κάλεσε τον Γιώργο Πιτσιλή να ενταχθεί στην επίλεκτη ολιγομελή Ευρωπαϊκή Ομάδα Υψηλού Επιπέδου για το Μέλλον της Δημόσιας Διοίκησης.
