Δημοσιογραφική επιμέλεια Τέρενς Κουίκ – Βασιλική Σγούρδου
Το «αθώο» εικονίδιο του Wi-Fi στο κινητό ή το tablet κρύβει περισσότερα απ’ όσο νομίζουμε, ειδικά όταν βρισκόμαστε εκτός σπιτιού και γραφείου. Όμως ο πραγματικός κίνδυνος δεν είναι απλώς ότι το Wi-Fi είναι ανοιχτό, αλλά ΠΟΥ και ΠΩΣ συνδεόμαστε. Με μια κουβέντα: ανοιχτό όχι από μόνο του, αλλά ναι αν:
• έχεις ενεργό το auto-connect σε ανοιχτά δίκτυα
• έχεις αποθηκευμένα επικίνδυνα/παλιά δίκτυα
• συνηθίζεις να συνδέεσαι «ό,τι να ’ναι» αρκεί να γράφει Free Wi-Fi.
Το να είναι απλώς ανοιχτή η κεραία Wi-Fi δεν σημαίνει ότι σε χακάρουν αυτομάτως. Ο κίνδυνος ξεκινά όταν: Το κινητό συνδέεται αυτόματα σε οποιοδήποτε ανοιχτό δίκτυο. Ή συνδέεσαι σε δημόσια ή άγνωστα Wi-Fi (καφέ, πλατείες, αεροδρόμια, «Free Airport Wi-Fi» κ.λπ.).
Ποιοι είναι οι βασικοί κίνδυνοι σε δημόσια/άγνωστα Wi-Fi. Ας τα δούμε αναλυτικά:
1. Υποκλοπή δεδομένων (sniffing). Σε μη ασφαλή ή κακώς ρυθμισμένα δίκτυα, κάποιος που βρίσκεται στο ίδιο Wi-Fi μπορεί να:
• δει τι sites επισκέπτεσαι (αν δεν χρησιμοποιούν σωστά HTTPS)
• επιχειρήσει να υποκλέψει δεδομένα login ή cookies
• παρακολουθήσει traffic από apps που δεν επικοινωνούν κρυπτογραφημένα.
2. Fake hotspots & man-in-the-middle. Ο κλασικός «πειρασμός»:
• Βλέπεις ένα δίκτυο με όνομα “FREE_WIFI” ή «Δήμος_Αθηναίων_Free»
• Το ανοίγει όμως όχι ο Δήμος, αλλά ένας επιτήδειος με laptop ή κινητό-hotspot.
Μπορεί να σε περάσει μέσα από δικό του «ενδιάμεσο» server (man-in-the-middle), να σου δείξει ψεύτικες σελίδες login (π.χ. μια τράπεζας) και να «τσιμπήσει» κωδικούς αν τους πληκτρολογήσεις άκριτα.
3. Κακόβουλα portals & malware. Πολλά δημόσια Wi-Fi βγάζουν πριν συνδεθείς μια σελίδα αποδοχής όρων (captive portal). Εκεί κάποιος μπορεί να:
• βάλει κακόβουλο link / ψεύτικη φόρμα
• προσπαθήσει να σε πείσει να κατεβάσεις app ή «update» (που είναι malware).
4. Παρακολούθηση κινήσεων. Αν και πιο «low-tech», δεν είναι αθώο. Μέσα από τα Wi-Fi μπορούν να καταγράφονται:
• συσκευές που πέρασαν
• ώρες, διάρκεια παραμονής, συχνότητα – χρήσιμο για profiling και διαφήμιση.
Με αυτά τα δεδομένα, τίθεται το βασικό ερώτημα: Τι να κάνω με το Wi-Fi όταν είμαι έξω
1. Κλείσε το auto-connect σε ανοιχτά δίκτυα. Στις ρυθμίσεις Wi-Fi:
• απενεργοποίησε «Σύνδεση αυτόματα σε δημόσια δίκτυα» ή παρόμοια επιλογή
• φρόντισε να συνδέεσαι μόνο με δική σου επιλογή.
2. «Ξέχνα» δίκτυα που δεν χρησιμοποιείς. Σβήσε από τη λίστα:
• παλιά ξενοδοχεία, καφέ, «Free WiFi» κ.λπ. Έτσι, το κινητό δεν θα προσπαθεί να συνδεθεί μόνο του όπου βρει κάτι με ίδιο όνομα.
3. Προτίμησε τα δεδομένα κινητής (4G/5G) για ευαίσθητες δουλειές.
Όπως: e-banking, αγορές με κάρτα, πρόσβαση σε εταιρικά συστήματα. Μπορεί να κοστίζουν τα data, αλλά χρησιμοποίησε mobile data αντί για δημόσιο Wi-Fi. Είναι πιό ασφαλές. Αν. πάλι, θες οπωσδήποτε Wi-Fi, χρησιμοποίησε δικό σου hotspot από το κινητό.
4. Αν πρέπει να μπεις σε δημόσιο Wi-Fi, κάν’ το πιο ασφαλές
• Χρησιμοποίησε VPN (σοβαρό, αξιόπιστο, όχι τυχαίο “free VPN” από το store).
• Βεβαιώσου ότι τα sites είναι HTTPS (λουκέτο στον browser).
• Απόφυγε logins σε τράπεζες, email, social – όσο γίνεται.
• Μην κατεβάζεις apps ή «updates» από pop-ups / banners.
5. Κράτα συσκευή & εφαρμογές ενημερωμένες
Τα updates διορθώνουν συχνά τρύπες ασφαλείας. Αν μένεις πίσω, ακόμη και μια μικρή επίθεση μέσω Wi-Fi μπορεί να εκμεταλλευτεί παλιά ευπάθεια.
Βεβαιώς τίθεται και το ερώτημα με το 5G. Δεν μπορούν να έρθουν κακόβουλα κι από εκεί;
Μπορούν να έρθουν «κακόβουλα» πράγματα από παντού, αλλά όχι με τον ίδιο τρόπο. Με λίγα λόγια το 4G/5G θεωρούνται γενικά πιο ασφαλή από Wi-Fi
• Τα δίκτυα κινητής είναι κρυπτογραφημένα από προεπιλογή (η κίνηση σου δεν κυκλοφορεί «χύμα» στον αέρα).
• Είναι πολύ πιο δύσκολο για έναν απλό χρήστη να στήσει ψεύτικη κεραία κινητής (σε σχέση με ένα fake Wi-Fi hotspot που γίνεται με ένα κινητό ή laptop).
• Οι πάροχοι έχουν πολύ αυστηρότερο έλεγχο υποδομών και πρόσβασης.
Άρα, για καθημερινή χρήση: Αν πρέπει να επιλέξεις, τα δεδομένα κινητής (4G/5G) είναι σαφώς πιο ασφαλή από ένα τυχαίο δημόσιο Wi-Fi.
Πού είναι ο πραγματικός κίνδυνος (Wi-Fi ή 5G); Στην πράξη, οι πιο συχνές επιθέσεις δεν «εκμεταλλεύονται το 5G», αλλά:
• phishing (σου στέλνουν link, το πατάς, δίνεις μόνος σου κωδικούς)
• κακόβουλες εφαρμογές που εγκαθιστά ο χρήστης
• αδύναμοι κωδικοί, έλλειψη 2FA, επαναχρησιμοποίηση password.
Δηλαδή το δίκτυο (Wi-Fi / 5G) είναι το “μέσο”, αλλά το πρόβλημα συνήθως είναι: τι πατάμε, τι κατεβάζουμε, πού βάζουμε τους κωδικούς μας.
Τελικές συμβουλές – ένα μικρό checklist
Όταν βγαίνεις εκτός σπιτιού/γραφείου:
1. Auto-connect: OFF σε δημόσια Wi-Fi.
2. Καθάρισε από τη λίστα σου παλιά/τυχαία δίκτυα.
3. Για σοβαρές δουλειές (τράπεζα, δουλειά): χρησιμοποίησε 4G/5G ή δικό σου hotspot.
4. Αν πρέπει να μπεις σε δημόσιο Wi-Fi: ιδανικά με VPN,,μόνο σε HTTPS sites, χωρίς banking και κρίσιμα logins.
5. Βάλε ισχυρούς κωδικούς & 2FA παντού (email, social, τράπεζες).
6. Κράτα λειτουργικό και apps ενημερωμένα.
Συμπερασματικά, δεν χρειάζεται να ζούμε με τον φόβο του Wi-Fi, αλλά ούτε και να συνδεόμαστε ό,τι να ’ναι, όπου να ’ναι, επειδή «είναι τζάμπα».
• Το Wi-Fi εκτός σπιτιού/γραφείου είναι δυνητικά επικίνδυνο όταν είναι δημόσιο, άγνωστο ή fake.
• Το 4G/5G είναι συνήθως πιο ασφαλές και η καλύτερη επιλογή για οτιδήποτε ευαίσθητο.
• Το πιο ισχυρό «firewall» όμως παραμένει πάντα το ίδιο: οι επιλογές και η προσοχή του χρήστη.
