Οι Έλληνες πολίτες εμφανίζονται πιο ανήσυχοι από τον μέσο Ευρωπαίο για ζητήματα μετανάστευσης, οικονομικής πίεσης και ασφάλειας όπως προκύπτει από τα αποτελέσματα της νέας έρευνας Flash Eurobarometer 569 για τις «Προκλήσεις και προτεραιότητες της Ευρωπαϊκής Ένωσης» ωστόσο υπάρχει σύμπνοια απόψεων για σημαντικά ζητήματα που αφορούν την καθημερινότητα αλλά και το μέλλον των πολιτών της ΕΕ.
Οι προκλήσεις μέσα από τα μάτια των Ελλήνων
Για το 47% των Ευρωπαίων, ο πόλεμος στην Ουκρανία αποτελεί την κυριότερη πρόκληση που αντιμετωπίζει η ΕΕ. Στην Ελλάδα, όμως, το ποσοστό αυτό είναι 30%, καθώς οι πολίτες ιεραρχούν διαφορετικά τις ανησυχίες τους:
Η παράτυπη μετανάστευση βρίσκεται στην κορυφή, με 47% (έναντι 38% στην ΕΕ).
Ακολουθεί το κόστος διαβίωσης, που αναφέρεται από το 45% των Ελλήνων (έναντι 29% στην ΕΕ), ενώ η κλιματική αλλαγή και τα περιβαλλοντικά ζητήματα συγκεντρώνουν 24% (έναντι 29% στην ΕΕ).
Η εικόνα δείχνει ότι για τους Έλληνες, οι κοινωνικοοικονομικές και μεταναστευτικές πιέσεις αποτελούν πιο άμεσες απειλές από τις γεωπολιτικές εξελίξεις.
Οι πολιτικές προτεραιότητες
Αντίστοιχα διαφοροποιημένες είναι και οι απόψεις για το ποιες πολιτικές πρέπει να τεθούν σε προτεραιότητα.
Ενώ στην ΕΕ συνολικά κυριαρχούν η ασφάλεια και άμυνα (34%) και η παράτυπη μετανάστευση (32%), στην Ελλάδα: Το 39% των πολιτών θέτουν την παράνομη μετανάστευση ως βασική προτεραιότητα, το 25% επιλέγει την ασφάλεια και άμυνα και μόλις 14% αναφέρει τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Η προστασία του περιβάλλοντος και η κλιματική αλλαγή συγκεντρώνουν 21% των απαντήσεων (έναντι 26% στην ΕΕ).
Οι προοπτικές για την ΕΕ- Αμφιβολίες για την αντοχή της Δημοκρατίας
Ενδιαφέροντα είναι τα αποτελέσματα που προκύπτουν στο ερώτημα πόσο σίγουρος/η είστε για τις επιδόσεις της οικονομίας της ΕΕ τα επόμενα πέντε χρόνια;
Μόλις 6% των Ελλήνων δηλώνουν πολύ σίγουροι για τις οικονομικές επιδόσεις της ΕΕ τα επόμενα πέντε χρόνια (έναντι 8% στην ΕΕ), ενώ το 40% (32% στην ΕΕ) δηλώνει «μάλλον αβέβαιο» και 24% «πολύ αβέβαιο».
Αντίστοιχα και η εμπιστοσύνη στη δημοκρατία της ΕΕ ειναι περιορισμένη.
Στο ερώτημα πόσο σίγουρος/η είστε για την αντοχή της δημοκρατίας στην ΕΕ τα επόμενα πέντεχρόνια; Μόνο το 11% των Ελλήνων απαντά πολύ σίγουρο ενώ το αντίστοιχο ποσοστό σε επίπεδο ΕΕ είναι 9%. Σχετικά σίγουρο απαντά το 37% (στην ΕΕ το ποσοστό είναι 43%), σχεδόν αβέβαιο λέει το 32% (29% στην ΕΕ) πολύ αβέβαιο προσθέτει το 18% των ελλήνων ερωτηθέντων (15% ΕΕ)
Επίσης, η ανησυχία για την ασφάλεια της ΕΕ είναι υψηλή, με το 19% των Ελλήνων να δηλώνουν ότι ανησυχούν πολύ (18% στην ΕΕ) και το 49% να δηλώνουν σχετικά ανήσυχοι.
Οι αξίες της Ένωσης
Παρά τις επιφυλάξεις, οι Έλληνες εξακολουθούν να αναγνωρίζουν τις αξίες που ενσαρκώνει η ΕΕ.
Σύμφωνα με τα στοιχεία:
• 47% πιστεύει ότι η ΕΕ ενσαρκώνει καλύτερα τον σεβασμό των θεμελιωδών δικαιωμάτων (έναντι 55% στην ΕΕ)
• 50% θεωρεί ότι η ΕΕ εκφράζει καλύτερα την ελευθερία λόγου και έκφρασης και το 43% αναγνωρίζει την ΕΕ ως φορέα κοινωνικής ισότητας και ευημερίας.
Αν και τα ποσοστά είναι χαμηλότερα από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, υποδηλώνουν ότι οι αξίες αυτές εξακολουθούν να αποτελούν θεμέλιο της ευρωπαϊκής ταυτότητας και στην Ελλάδα.
Τα πλεονεκτήματα της ΕΕ
Οι Έλληνες, όπως και οι περισσότεροι Ευρωπαίοι, αναγνωρίζουν ως κύρια πλεονεκτήματα της ΕΕ:
• τον σεβασμό της δημοκρατίας, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του κράτους δικαίου (35%, έναντι 36% στην ΕΕ),
• την οικονομική, βιομηχανική και εμπορική ισχύ (23%, έναντι 31%),
• και τις καλές σχέσεις και την αλληλεγγύη μεταξύ των κρατών μελών (25%, έναντι 28%).
Το ευρύτερο ευρωπαϊκό πλαίσιο
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας Flash Eurobarometer ο σεβασμός στη δημοκρατία, στα ανθρώπινα δικαιώματα και στο κράτος δικαίου (36%) και η οικονομική, βιομηχανική και εμπορική ισχύς της Ένωσης (31%) παραμένουν οι βασικές της δυνάμεις, ακολουθούμενες από τις καλές σχέσεις και την αλληλεγγύη μεταξύ των κρατών μελών (28%).
Περισσότεροι από τους μισούς Ευρωπαίους πιστεύουν ότι η ΕΕ, περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη δύναμη στον κόσμο, ενσαρκώνει τον σεβασμό των θεμελιωδών δικαιωμάτων και αξιών, την ελευθερία του λόγου και της έκφρασης (55% για καθεμία) και την κοινωνική ισότητα και πρόνοια (52%).
Ο πόλεμος στην Ουκρανία εξακολουθεί να θεωρείται η κυριότερη τρέχουσα πρόκληση για την ΕΕ (47%), ενώ για το μέλλον, οι διεθνείς συγκρούσεις (41%) αποτελούν το σημαντικότερο ζήτημα, ακολουθούμενες από την παράτυπη μετανάστευση (35%) και την κλιματική αλλαγή και τα περιβαλλοντικά ζητήματα (31%).
Μια νέα ανησυχία, που εμφανίζεται για πρώτη φορά, αφορά τον κίνδυνο η ΕΕ να χάσει τη φωνή και την επιρροή της στον κόσμο (30%).
Η συντριπτική πλειοψηφία των Ευρωπαίων θεωρεί ότι τα κράτη μέλη μπορούν να πετύχουν καλύτερα αποτελέσματα στις εμπορικές διαπραγματεύσεις και οικονομικές συνεργασίες εάν ενεργούν από κοινού σε ευρωπαϊκό επίπεδο (79%) και ότι η ΕΕ θα πρέπει να διευρύνει και να διαφοροποιήσει τις εμπορικές της σχέσεις παγκοσμίως, ώστε να ενισχύσει την οικονομική της ανεξαρτησία και να στηρίξει τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις (83%).
Παρόμοια μεγάλα ποσοστά υποστηρίζουν δράσεις για την ενίσχυση της εσωτερικής οικονομίας:
• Το 81% συμφωνεί ότι η ΕΕ πρέπει να βοηθήσει τις βιομηχανίες να γίνουν πιο ανταγωνιστικές και να αποανθρακοποιηθούν, ενώ το 82% πιστεύει ότι πρέπει να ενισχυθεί η δικαιοσύνη μεταξύ κοινωνικών ομάδων και γενεών.
Ως προς τις πολιτικές προτεραιότητες, 34% των Ευρωπαίων θεωρούν ότι η ΕΕ πρέπει να εστιάσει στην ασφάλεια και άμυνα, 32% στην παράτυπη μετανάστευση και 27% στον πόλεμο στην Ουκρανία.
Προοπτικές για τα επόμενα χρόνια
Η αισιοδοξία για το μέλλον της ΕΕ παρουσιάζει πτώση: 52% των πολιτών δηλώνουν αισιόδοξοι (μείωση έξι μονάδων σε σχέση με το καλοκαίρι του 2024), ενώ 43% είναι απαισιόδοξοι.
Επιπλέον, 52% εκφράζουν εμπιστοσύνη στη δημοκρατική ανθεκτικότητα της ΕΕ για τα επόμενα πέντε χρόνια (44% όχι), και 48% πιστεύουν στην οικονομική της επίδοση (48% όχι).
Τέλος, δύο στους τρεις Ευρωπαίους (66%) δηλώνουν ανήσυχοι για την ασφάλεια της ΕΕ στο προσεχές πενταετές διάστημα.
Η έρευνα Flash Eurobarometer 569 διεξήχθη μεταξύ 3 και 10 Σεπτεμβρίου 2025 στα 27 κράτη μέλη της ΕΕ, με 25.893 συμμετέχοντες πολίτες, εκ των οποίων 1.012 από την Ελλάδα.
