Η καθημερινή κατανάλωση ακόμη και ενός μόνο κουτιού αναψυκτικού διαίτης φαίνεται να συνδέεται με αύξηση του κινδύνου για μη αλκοολική λιπώδη νόσο του ήπατος (NAFLD) έως και 60%. Αντίστοιχα, ένα ζαχαρούχο ρόφημα την ημέρα μπορεί να αυξάνει τον κίνδυνο περίπου κατά 50%. Τα ευρήματα αυτά προέρχονται από νέα μελέτη που δεν έχει ακόμη δημοσιευθεί σε επιστημονικό περιοδικό.
Η NAFLD είναι μια πάθηση κατά την οποία λίπος συσσωρεύεται στο ήπαρ ανθρώπων που καταναλώνουν ελάχιστο ή καθόλου αλκοόλ. Οι βλάβες που προκαλεί μπορεί να θυμίζουν εκείνες της χρόνιας κατάχρησης αλκοόλ και να εξελιχθούν σε κίρρωση, δηλαδή προχωρημένη ουλοποίηση του ήπατος ή ακόμη και σε καρκίνο. Στη βιβλιογραφία απαντάται πλέον και ως μεταβολική δυσλειτουργία σχετιζόμενη στεατοτική νόσος του ήπατος (MASLD) και συγκαταλέγεται στις κυριότερες αιτίες ηπατικού καρκίνου. Μάλιστα, εκτιμάται ότι η συχνότητα της NAFLD έχει αυξηθεί κατά περίπου 50% στις ΗΠΑ τις τελευταίες τρεις δεκαετίες, φτάνοντας σήμερα να αφορά σχεδόν το 38% του πληθυσμού.
Όπως επισημαίνει η Lihe Liu, μεταπτυχιακή φοιτήτρια γαστρεντερολογίας στο First Affiliated Hospital του Πανεπιστημίου Soochow (Σουζού, Κίνα), τα ζαχαρούχα ποτά (SSBs) βρίσκονται εδώ και καιρό στο μικροσκόπιο, ενώ οι «διαίτης» εκδοχές τους συχνά αντιμετωπίζονται ως «πιο υγιεινή» επιλογή. Ωστόσο, στη συγκεκριμένη έρευνα τα ποτά με χαμηλή ή μηδενική ζάχαρη (LNSSBs) συνδέθηκαν με υψηλότερο κίνδυνο MASLD ακόμη και σε μέτρια κατανάλωση, όπως ένα κουτί την ημέρα. Σύμφωνα με το σύντομο abstract της μελέτης, η κατανάλωση αναψυκτικών διαίτης σχετίστηκε επίσης με αυξημένο κίνδυνο θανάτου από ηπατική νόσο. Τα αποτελέσματα παρουσιάστηκαν στο Βερολίνο, κατά την Εβδομάδα Ηνωμένης Ευρωπαϊκής Γαστρεντερολογίας, το ετήσιο συνέδριο της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Ενδοσκόπησης Πεπτικού.
Για να εξεταστούν οι παραπάνω συσχετίσεις, οι ερευνητές παρακολούθησαν σχεδόν 124.000 άτομα χωρίς γνωστή ηπατική νόσο, προερχόμενα από την UK Biobank, μια μεγάλη, προοπτική βιοϊατρική μελέτη που ακολουθεί χιλιάδες συμμετέχοντες στο Ηνωμένο Βασίλειο. Ο τύπος και η συχνότητα των ροφημάτων που κατανάλωναν καταγράφονταν με 24ωρα διατροφικά ερωτηματολόγια σε διάφορες χρονικές στιγμές μέσα σε διάστημα δέκα ετών, κάτι που επέτρεψε μια πιο αξιόπιστη αποτύπωση των συνηθειών.
Πέρα από τη βασική συσχέτιση μεταξύ αναψυκτικών (ζαχαρούχων και διαίτης) και NAFLD, ένα ακόμη σημαντικό εύρημα ήταν ότι η αντικατάσταση των συγκεκριμένων ποτών με νερό συσχετίστηκε με μείωση του κινδύνου: σχεδόν 13% όταν αντικαθίστανται τα ζαχαρούχα ποτά και πάνω από 15% όταν αντικαθίστανται τα ποτά διαίτης. Αντιθέτως, το «πήγαινε–έλα» από ζαχαρούχα σε διαίτης (ή το αντίστροφο) δεν φάνηκε να προσφέρει προστασία, γεγονός που ενισχύει την ιδέα ότι το ίδιο το νερό αποτελεί την πιο ωφέλιμη επιλογή.
Σχολιάζοντας τα αποτελέσματα, ο Sajid Jalil, αναπληρωτής κλινικός καθηγητής γαστρεντερολογίας–ηπατολογίας στην Ιατρική Σχολή του Στάνφορντ (που δεν έλαβε μέρος στην έρευνα), τόνισε ότι η μελέτη παρέχει πιο άμεσες ενδείξεις για το πώς οι διατροφικές συμπεριφορές επηρεάζουν τη MASLD. Επεσήμανε επίσης ότι ο προοπτικός σχεδιασμός, ο μεγάλος αριθμός συμμετεχόντων, το επικυρωμένο διαγνωστικό εργαλείο και η μακρόχρονη παρακολούθηση προσδίδουν ιδιαίτερο βάρος στα ευρήματα. Με απλά λόγια: τόσο τα «κανονικά» όσο και τα «διαίτης» αναψυκτικά μπορεί με τον χρόνο να επιβαρύνουν το ήπαρ, ενώ η επιλογή νερού ή ροφημάτων χωρίς ζάχαρη φαίνεται να έχει προστατευτική δράση.
Ως προς τους πιθανούς μηχανισμούς, στα ζαχαρούχα ποτά η υψηλή περιεκτικότητα σε ζάχαρη προκαλεί απότομες αυξήσεις της γλυκόζης και της ινσουλίνης, ευνοώντας την αύξηση βάρους και, τελικά, τη συσσώρευση λίπους στο ήπαρ. Από την άλλη, τα ποτά διαίτης, παρότι χαμηλά σε θερμίδες, ενδέχεται να επηρεάζουν το ήπαρ μέσω μεταβολικών και εντερικών οδών: μεταβολές στο μικροβίωμα, παρέμβαση στο αίσθημα κορεσμού, ενίσχυση της επιθυμίας για γλυκιά γεύση και πιθανή διέγερση έκκρισης ινσουλίνης. Το νερό, αντιθέτως, ενυδατώνει χωρίς να «μπερδεύει» τον μεταβολισμό, συμβάλλει στο αίσθημα πληρότητας και υποστηρίζει γενικότερα τη μεταβολική λειτουργία, εξ ου και η παρόμοια μείωση του κινδύνου ανεξάρτητα από το ποιο γλυκαντικό ρόφημα αντικαθίσταται.
Συνολικά, τα ευρήματα αμφισβητούν την αντίληψη ότι τα αναψυκτικά διαίτης είναι «ουδέτερα» και υπογραμμίζουν την ανάγκη να ξανασκεφτούμε τον ρόλο τόσο των ζαχαρούχων όσο και των διαίτης ποτών στη διατροφή μας, ειδικά καθώς η MASLD αναδεικνύεται σε μείζον ζήτημα δημόσιας υγείας σε παγκόσμιο επίπεδο.
ΠΗΓΗ: CNN
