Η αρτηριακή πίεση έχει σημασία σε όλες τις ηλικίες. Τα παιδιά με υψηλότερη αρτηριακή πίεση στην ηλικία των 7 ετών ενδέχεται να διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο θανάτου από καρδιαγγειακή νόσο μέχρι τα μέσα της δεκαετίας των 50, σύμφωνα με προκαταρκτική έρευνα που παρουσιάστηκε στις Επιστημονικές Συνεδρίες για την Υπέρταση 2025 της Αμερικανικής Καρδιολογικής Εταιρείας. Το συνέδριο πραγματοποιήθηκε στη Βαλτιμόρη ( 4-7 Σεπτεμβρίου 2025) και αποτελεί την κορυφαία επιστημονική συνάντηση που επικεντρώνεται στις πρόσφατες εξελίξεις της βασικής και κλινικής έρευνας σχετικά με την υπέρταση και τη σχέση της με τις καρδιακές και νεφρικές παθήσεις, το εγκεφαλικό, την παχυσαρκία και τη γενετική. Η μελέτη δημοσιεύτηκε ταυτόχρονα την Δευτέρα 8 Σεπτεμβρίου στο JAMA, το περιοδικό της Αμερικανικής Ιατρικής Ένωσης.
«Μας εξέπληξε το γεγονός ότι η υψηλή αρτηριακή πίεση στην παιδική ηλικία συνδέεται με σοβαρές παθήσεις υγείας πολλά χρόνια αργότερα. Συγκεκριμένα, η ύπαρξη υπέρτασης ή αυξημένης αρτηριακής πίεσης ως παιδί μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο θανάτου κατά 40% έως 50% μέσα στις επόμενες πέντε δεκαετίες της ζωής ενός ατόμου. Τα αποτελέσματά μας υπογραμμίζουν τη σημασία του ελέγχου της αρτηριακής πίεσης στην παιδική ηλικία και της εστίασης σε στρατηγικές που προάγουν τη βέλτιστη καρδιαγγειακή υγεία ξεκινώντας από την παιδική ηλικία», αναφέρει η Αλέξα Φρήντμαν, Ph.D., συγγραφέας της μελέτης και επίκουρη καθηγήτρια, Τμήμα Προληπτικής Ιατρικής, Ιατρική Σχολή Feinberg του Πανεπιστημίου Northwestern, Σικάγο.
«Προηγούμενες έρευνες έχουν δείξει ότι η αρτηριακή πίεση στην παιδική ηλικία συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο καρδιαγγειακής νόσου στην ενήλικη ζωή, ενώ μια μελέτη του 2022 διαπίστωσε ότι η αυξημένη αρτηριακή πίεση σε μεγαλύτερα παιδιά (μέση ηλικία 12 ετών) αύξανε τον κίνδυνο καρδιαγγειακού θανάτου στη μέση ηλικία (μέση ηλικία 46 ετών). Η τρέχουσα μελέτη είναι η πρώτη που εξετάζει την επίδραση τόσο της συστολικής (ο “μεγάλος” αριθμός) όσο και της διαστολικής (ο “μικρός” αριθμός) αρτηριακής πίεσης στην παιδική ηλικία στον μακροπρόθεσμο κίνδυνο καρδιαγγειακού θανάτου σε μια πολυπολιτισμική ομάδα παιδιών. Οι κατευθυντήριες γραμμές κλινικής πρακτικής της Αμερικανικής Ακαδημίας Παιδιατρικής συνιστούν τον έλεγχο της αρτηριακής πίεσης σε ετήσια προληπτικά ραντεβού παιδιών ξεκινώντας από την ηλικία των 3 ετών».
«Τα αποτελέσματα αυτής της μελέτης στηρίζουν την παρακολούθηση της αρτηριακής πίεσης ως έναν σημαντικό δείκτη της καρδιαγγειακής υγείας κατά την παιδική ηλικία», δηλώνει η Μπονίτα Φάλκνερ, M.D., FAHA, εθελόντρια εμπειρογνώμονας της Αμερικανικής Καρδιολογικής Εταιρείας. «Επιπλέον, τα αποτελέσματα αυτής της μελέτης και άλλων μελετών σε μεγαλύτερα παιδιά με πιθανή παρακολούθηση έως την ενήλικη ζωή θα συμβάλουν σε έναν πιο ακριβή ορισμό της μη φυσιολογικής αρτηριακής πίεσης και της υπέρτασης στην παιδική ηλικία». Η Φάλκνερ, η οποία δεν συμμετείχε στη συγκεκριμένη μελέτη, είναι ομότιμη καθηγήτρια παιδιατρικής και ιατρικής στο Πανεπιστήμιο Thomas Jefferson.
Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν το Εθνικό Μητρώο Θανάτων για να παρακολουθήσουν την επιβίωση ή την αιτία θανάτου έως το 2016 για περίπου 38.000 παιδιά, των οποίων η αρτηριακή πίεση μετρήθηκε στην ηλικία των 7 ετών στο πλαίσιο του Collaborative Perinatal Project (CPP), της μεγαλύτερης μελέτης στις ΗΠΑ που κατέγραψε την επίδραση παραγόντων εγκυμοσύνης και μεταγεννητικής περιόδου στην υγεία των παιδιών. Οι μετρήσεις αρτηριακής πίεσης στα 7 χρόνια μετατράπηκαν σε εκατοστιαίες θέσεις προσαρμοσμένες ως προς την ηλικία, το φύλο και το ύψος, σύμφωνα με τις κατευθυντήριες γραμμές κλινικής πρακτικής της Αμερικανικής Ακαδημίας Παιδιατρικής. Η ανάλυση έλαβε υπόψη δημογραφικούς παράγοντες, καθώς και τον δείκτη μάζας σώματος στην παιδική ηλικία, ώστε να διασφαλιστεί ότι τα ευρήματα σχετίζονταν με την παιδική αρτηριακή πίεση και όχι με το υπερβάλλον βάρος ή την παχυσαρκία.
Μετά την παρακολούθηση έως τη μέση ηλικία των 54 ετών, η ανάλυση έδειξε:
- Τα παιδιά που είχαν υψηλότερη αρτηριακή πίεση (συστολική ή διαστολική σε εκατοστιαίες θέσεις προσαρμοσμένες για ηλικία, φύλο και ύψος) στα 7 τους χρόνια ήταν πιθανότερο να πεθάνουν πρόωρα από καρδιαγγειακή νόσο ως ενήλικες στα μέσα της δεκαετίας των 50. Ο κίνδυνος ήταν μεγαλύτερος για τα παιδιά των οποίων οι μετρήσεις αρτηριακής πίεσης βρίσκονταν στο ανώτερο 10% για την ηλικία, το φύλο και το ύψος τους.
- Έως το 2016, συνολικά 2.837 συμμετέχοντες είχαν πεθάνει, εκ των οποίων οι 504 θάνατοι αποδόθηκαν σε καρδιαγγειακή νόσο.
- Τόσο η αυξημένη αρτηριακή πίεση (90ο–94ο εκατοστημόριο) όσο και η υπέρταση (≥95ο εκατοστημόριο) συνδέθηκαν με περίπου 40% έως 50% υψηλότερο κίνδυνο πρόωρου καρδιαγγειακού θανάτου στην ενήλικη ζωή.
- Ακόμη και μέτριες αυξήσεις της αρτηριακής πίεσης είχαν σημασία, ακόμη και μεταξύ παιδιών με μετρήσεις εντός φυσιολογικών ορίων. Τα παιδιά με μέτρια υψηλότερη πίεση από τον μέσο όρο είχαν 13% (συστολική) και 18% (διαστολική) μεγαλύτερο κίνδυνο πρόωρου καρδιαγγειακού θανάτου.
- Η ανάλυση 150 ομάδων αδελφών στο CPP έδειξε ότι τα παιδιά με υψηλότερη πίεση στην ηλικία των 7 είχαν παρόμοια αύξηση του κινδύνου καρδιαγγειακού θανάτου σε σχέση με τα αδέλφια τους με χαμηλότερες μετρήσεις (15% αύξηση για συστολική και 19% για διαστολική), γεγονός που δείχνει ότι το κοινό οικογενειακό και πρώιμο περιβάλλον δεν μπορεί να εξηγήσει πλήρως την επίδραση της πίεσης.
«Ακόμα και στην παιδική ηλικία, οι αριθμοί της αρτηριακής πίεσης είναι σημαντικοί, επειδή η υψηλή πίεση στα παιδιά μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες σε όλη τους τη ζωή. Είναι κρίσιμο να γνωρίζουμε τις μετρήσεις αρτηριακής πίεσης του παιδιού μας», αναφέρει η Φρήντμαν.
Η μελέτη έχει αρκετούς περιορισμούς, κυρίως ότι η ανάλυση περιλάμβανε μία μόνο μέτρηση αρτηριακής πίεσης σε ηλικία 7 ετών, η οποία μπορεί να μην αποτυπώνει τη μεταβλητότητα ή τα μακροπρόθεσμα πρότυπα της παιδικής πίεσης. Επιπλέον, οι συμμετέχοντες στο CPP ήταν κυρίως μαύροι ή λευκοί, συνεπώς τα ευρήματα ενδέχεται να μην μπορούν να γενικευτούν σε παιδιά άλλων φυλετικών ή εθνοτικών ομάδων. Επίσης, τα παιδιά σήμερα είναι πιθανό να έχουν διαφορετικό τρόπο ζωής και περιβαλλοντικές εκθέσεις σε σύγκριση με τα παιδιά που συμμετείχαν στο CPP τη δεκαετία του 1960 και του 1970.
Λεπτομέρειες μελέτης, υπόβαθρο και σχεδιασμός:
- 38.252 παιδιά που γεννήθηκαν από μητέρες οι οποίες συμμετείχαν σε ένα από τα 12 κέντρα στις ΗΠΑ στο πλαίσιο του Collaborative Perinatal Project την περίοδο 1959–1965. Το 50,7% ήταν αγόρια· 49,4% των μητέρων αυτοπροσδιορίστηκαν ως μαύρες, 46,4% ως λευκές· και 4,2% των συμμετεχόντων ήταν Ισπανόφωνοι, Ασιάτες ή ανήκαν σε άλλες ομάδες.
- Η ανάλυση εξέτασε τις μετρήσεις αρτηριακής πίεσης στην ηλικία των 7 ετών, οι οποίες μετατράπηκαν σε εκατοστιαίες θέσεις προσαρμοσμένες για ηλικία, φύλο και ύψος, σύμφωνα με τις κατευθυντήριες γραμμές της Αμερικανικής Ακαδημίας Παιδιατρικής για τον έλεγχο και τη διαχείριση της υψηλής αρτηριακής πίεσης σε παιδιά και εφήβους.
- Η επιβίωση έως το 2016 και η αιτία θανάτου των παιδιών που συμμετείχαν στο CPP στην ενήλικη ζωή αντλήθηκαν από το Εθνικό Μητρώο Θανάτων.
- Χρησιμοποιήθηκε ανάλυση επιβίωσης για την εκτίμηση της συσχέτισης μεταξύ της παιδικής αρτηριακής πίεσης και του καρδιαγγειακού θανάτου, προσαρμοσμένη για τον δείκτη μάζας σώματος, το κέντρο μελέτης, καθώς και τη φυλή, την εκπαίδευση και την οικογενειακή κατάσταση της μητέρας.
- Το δείγμα περιλάμβανε επίσης 150 ομάδες αδελφών, και οι ερευνητές εξέτασαν αν το παιδί με υψηλότερη αρτηριακή πίεση ήταν πιθανότερο να πεθάνει από καρδιαγγειακή νόσο σε σχέση με το αδελφάκι του με χαμηλότερη πίεση. Αυτή η ανάλυση αδελφών επέτρεψε στους ερευνητές να εκτιμήσουν σε ποιον βαθμό οι κοινοί οικογενειακοί και πρώιμοι παιδικοί παράγοντες μπορούσαν να εξηγήσουν τον κίνδυνο θνησιμότητας που σχετίζεται με την αρτηριακή πίεση.**
ΠΗΓΗ: News Medical life sciences/American Heart Association
