Πώς η χρήση ψηφιακής τεχνολογίας από ηλικιωμένους ενδέχεται να προστατεύει τη γνωστική τους υγεία, ανατρέποντας τη συχνή αντίληψη ότι η τεχνολογία επιβαρύνει τον εγκέφαλο εξετάζουν σε άρθρο τους οι NYT. Η αφήγηση ξεκινά με την ιστορία της Γουάντα Γουντς, η οποία μπήκε στον κόσμο της τεχνολογίας μέσω ενός μαθήματος δακτυλογράφησης στο λύκειο και μιας θέσης εργασίας στην EPA. Η επαφή της με πρώιμες μορφές επεξεργασίας κειμένου τής κίνησε το ενδιαφέρον για την τεχνολογία και τη συνόδευσε στη μετέπειτα επαγγελματική της ζωή. Το 2012 ίδρυσε δική της επιχείρηση εκπαίδευσης σε υπολογιστές και σήμερα διδάσκει στο Senior Planet στο Ντένβερ, μια πρωτοβουλία που βοηθά ηλικιωμένους να εξοικειωθούν με την τεχνολογία.
Ερευνητές επισημαίνουν ότι η γενιά που μεγάλωσε σε αναλογικό κόσμο αλλά αναγκάστηκε να προσαρμοστεί στη ραγδαία ψηφιοποίηση ίσως επωφελείται γνωστικά από αυτή την εμπλοκή. Παρά τις συχνές προειδοποιήσεις για «ψηφιακή άνοια», πρόσφατη ανάλυση 57 μελετών με περισσότερους από 411.000 συμμετέχοντες άνω των 50 ετών δείχνει πως η χρήση υπολογιστών, διαδικτύου και smartphones συνδέεται σταθερά με μειωμένο κίνδυνο γνωστικής έκπτωσης και άνοιας. Ο γνωστικός νευροεπιστήμονας Μάικλ Σκάλλιν υπογραμμίζει ότι σχεδόν το 90% των μελετών συμφωνεί ως προς την προστατευτική επίδραση της τεχνολογίας. Παρότι η αιτιότητα δεν μπορεί να αποδειχθεί —ίσως όσοι έχουν ήδη καλύτερες γνωστικές ικανότητες να χρησιμοποιούν περισσότερο την τεχνολογία— οι ερευνητές έλαβαν υπόψη παράγοντες όπως υγεία, εκπαίδευση και κοινωνικοοικονομικά δεδομένα και η συσχέτιση παρέμεινε ισχυρή.
Μια πιθανή εξήγηση είναι ότι η τεχνολογία δημιουργεί σύνθετες προκλήσεις που απαιτούν επίλυση προβλημάτων, προσαρμογή σε συνεχείς ενημερώσεις και εκμάθηση νέων λειτουργιών — δραστηριότητες γνωστικά ωφέλιμες. Επιπλέον, οι ψηφιακές συσκευές υποστηρίζουν την κοινωνική σύνδεση, η οποία είναι γνωστό ότι μειώνει τον κίνδυνο γνωστικής φθοράς, ενώ προσφέρουν και πρακτικά εργαλεία, από υπενθυμίσεις μέχρι online αγορές και banking, που διευκολύνουν την καθημερινότητα.
Η γενικότερη πτώση των ποσοστών άνοιας στις ΗΠΑ και την Ευρώπη έχει αποδοθεί σε διάφορους παράγοντες — λιγότερο κάπνισμα, καλύτερη εκπαίδευση και έλεγχο της πίεσης — αλλά η ενασχόληση με την τεχνολογία ίσως συμβάλλει επίσης. Ωστόσο, υπάρχει και η σκοτεινή πλευρά: διαδικτυακές απάτες που στοχεύουν ηλικιωμένους, παραπληροφόρηση και κινδύνους υπερβολικής χρήσης, όπως η απώλεια κοινωνικών δεσμών.
Παρά τις αβεβαιότητες για το αν τα ίδια οφέλη θα ισχύουν και στις επόμενες γενιές —τις λεγόμενες digital natives— οι ερευνητές θεωρούν πως κάθε νέα τεχνολογία συνοδεύεται από αρχική ανησυχία που αργότερα μετριάζεται. Η Γουάντα Γουντς αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτού του μετασχηματισμού: από την εποχή των αναλογικών εργαλείων πέρασε σταδιακά σε υπολογιστές, κινητά και wearables και σήμερα αξιοποιεί ακόμη και A.I. chatbots για να οργανώνει ταξίδια και οικογενειακές εκδηλώσεις, αποδεικνύοντας ότι η ενεργή σχέση με την τεχνολογία μπορεί να συνεχιστεί δυναμικά και στην τρίτη ηλικία.
Σε ανασκόπηση, πάντως, της βιβλιογραφίας σχετικά με τις στάσεις των ηλικιωμένων απέναντι στις αναδυόμενες τεχνολογίες κατά τις τελευταίες δύο δεκαετίες, το National Library of Medicine αναφέρει ότι αυτές οι στάσεις επηρεάζονται από προσωπικά χαρακτηριστικά, παράγοντες που σχετίζονται με την τεχνολογία και ευρύτερους παράγοντες. Αναλύoντας τον τρόπο με τον οποίο οι ερευνητές διαμόρφωσαν αυτούς τους παράγοντες, το συγκεκριμένο άθρο αποδίδει στους ηλικιωμένους διαφορετικούς ρόλους: αποδέκτες της τεχνολογίας, ενεργούς χρήστες και συν-σχεδιαστές. Επισημαίνονται επίσης οι περιορισμοί των τρεχουσών μελετών.
ΠΗΓΗ: NYT , pmc.ncbi.nlm.nih.gov
