Την έννοια του «προσδοκώμενου» ή «προκαταβολικού» πένθους (anticipatory grief), δηλαδή του πένθους που βιώνεται πριν από μια αναμενόμενη απώλεια, όπως η σοβαρή ασθένεια ενός αγαπημένου προσώπου, ένα επικείμενο διαζύγιο ή μια σημαντική αλλαγή ζωής εξετάζουν σε άρθρο τους οι ΝΥΤ.
Ο ειδικός σε θέματα απώλειας Alan Wolfelt περιγράφει ότι ένιωσε να θρηνεί τη μητέρα του για δεύτερη φορά, καθώς η διαδικασία του πένθους είχε ξεκινήσει ήδη από την εμφάνιση της άνοιας. Το προκαταβολικό πένθος μπορεί να προκαλέσει έντονα και συχνά συγκεχυμένα συναισθήματα, επειδή δεν περιμένουμε να πενθούμε πριν από το πραγματικό γεγονός της απώλειας.
Οι ειδικοί τονίζουν τη σημασία του να αναγνωρίσουμε ότι αυτά τα συναισθήματα αποτελούν πένθος, ώστε να αντιμετωπιστούν με κατανόηση και ειλικρίνεια. Παράλληλα, η περίοδος αυτή μπορεί να λειτουργήσει ως ευκαιρία για «κλείσιμο εκκρεμοτήτων»: συζητήσεις ουσιαστικού περιεχομένου, επίλυση παλιών εντάσεων ή συλλογή αναμνήσεων. Η παραμονή στο παρόν θεωρείται καθοριστική, καθώς η συνεχής ανησυχία για το μέλλον αποδυναμώνει τη δυνατότητα σύνδεσης και χαράς στο τώρα. Η καλλιέργεια ελπίδας μέσω δραστηριοτήτων και ανθρώπων που προσφέρουν στήριξη βοηθά στη διατήρηση ισορροπίας.
Τέλος, οι ειδικοί επισημαίνουν ότι, ακόμη κι αν κάποιος έχει «προετοιμαστεί» συναισθηματικά, η πραγματική απώλεια παραμένει επώδυνη και συχνά απρόβλεπτη. Για όσους δυσκολεύονται, συνίσταται η αναζήτηση υποστήριξης από φίλους, ομάδες αλληλοβοήθειας ή ειδικούς ψυχικής υγείας.
Περισσότεροι από 30 διαφορετικοί ορισμοί του πένθους πριν το θάνατο
Για πολλούς ανθρώπους, το πένθος δεν ξεκινά τη στιγμή του θανάτου, αλλά από τη στιγμή που ένα αγαπημένο πρόσωπο διαγιγνώσκεται με μια ασθένεια που περιορίζει τη ζωή, αναφέρει με τη σειρά του σε άρθρο του το theconversation.com . Σύμφωνα με το ίδιο άρθρο, μια συστηματική ανασκόπηση ερευνητικών μελετών εντόπισε περισσότερους από 30 διαφορετικούς ορισμούς του πένθους πριν από τον θάνατο. Αυτή η έλλειψη συναίνεσης έχει περιορίσει την πρόοδο της έρευνας, επειδή δεν υπάρχει κοινή κατανόηση για το πώς εντοπίζεται το προσδοκώμενο πένθος. Αν και δεν το βιώνουν όλοι, το προσδοκώμενο πένθος αποτελεί συχνό μέρος της διαδικασίας του πένθους και μπορεί να περιλαμβάνει μια σειρά από αντικρουόμενες και συχνά δύσκολες σκέψεις και συναισθήματα. Το πένθος πριν από τον θάνατο δεν σημαίνει απαραίτητα ότι το πένθος θα είναι ευκολότερο όταν το άτομο τελικά πεθάνει. Άλλες ερευνητικές ενδείξεις αναφέρουν ότι μπορεί κανείς να βιώνει έντονο προσδοκώμενο πένθος, αλλά παρ’ όλα αυτά να παραμένει απροετοίμαστος για τον θάνατο.
Η συζήτηση είναι το κλειδί
Σύμφωνα με το άρθρο του theconversation, το να ζει κανείς με αλλοιωμένη οικογενειακή δυναμική, πολλαπλές απώλειες, μεταβάσεις και αβεβαιότητα μπορεί να είναι δυσβάσταχτο για όλα τα μέλη της οικογένειας. Μπορεί να είναι δύσκολο να διαχειριστεί κανείς την ψυχική επιβάρυνση του να γνωρίζει ότι ο θάνατος είναι αναπόφευκτος, να κατανοήσει την κατάσταση και να μιλήσει για το τέλος της ζωής.
Ωστόσο, η συζήτηση είναι κρίσιμη για την προετοιμασία μιας επικείμενης απώλειας. Οργανισμοί που προσφέρουν εξειδικευμένη παρηγορική φροντίδα διαθέτουν πληροφορίες και εκπαιδευμένους επαγγελματίες για να βοηθήσουν σε δύσκολες συζητήσεις, συμπεριλαμβανομένης της επικοινωνίας με παιδιά σχετικά με τον θάνατο και το πένθος.
Η διαχείριση του προσδοκώμενου πένθους μπορεί να περιλαμβάνει αυτοσυμπόνια τόσο για τον ασθενή όσο και για τον φροντιστή. Αυτό σημαίνει αναγνώριση δύσκολων συναισθημάτων και καλοσύνη προς τον εαυτό. Η ανοιχτή επικοινωνία με το άτομο που πλησιάζει στο τέλος της ζωής του μπορεί να ενισχύσει τη συναισθηματική σύνδεση και να βοηθήσει στην αντιμετώπιση των ανησυχιών του, παράλληλα με τη στήριξη από το ευρύτερο δίκτυο οικογένειας και φίλων.
Η έκφραση ενσυναίσθησης και κατανόησης προς όσους πλησιάζουν τον θάνατο – και προς εκείνους που θρηνούν την επικείμενη απώλειά τους – μπορεί να συμβάλει στη δημιουργία μιας συμπονετικής κοινότητας που στηρίζει όσους βιώνουν τον θάνατο, το τέλος της ζωής και το πένθος.
Με πληροφορίες από: NYT , theconversation.com .
