Ψηφίζεται σήμερα στην Ολομέλεια της Βουλής το νέο εργασιακό νομοσχέδιο το οποίο έχει σηκώσει θύελλα αντιδράσεων από την αντιπολίτευση με την πρόβλεψη για ωράριο 13 ωρών ημερήσιας εργασίας υπό προϋποθέσεις.
Σύμφωνα με το υπουργείο Εργασίας, το νομοσχέδιο παρέχει «εργαλεία» μέσω του ευέλικτου ωραρίου για να καλυφθούν οι ανάγκες τόσο των εργαζομένων όσο και των επιχειρήσεων.
Η διευθέτηση του χρόνου εργασίας σε εβδομαδιαία, μηνιαία ή ετήσια βάση έρχεται να προσφέρει λύσεις σχεδόν σε όλους τους κλάδους, ιδιαίτερα τώρα που η έλλειψη προσωπικού αποτελεί σοβαρό πρόβλημα στην αγορά εργασίας. Το σχέδιο νόμου δίνει επίσης τη δυνατότητα στους εργαζόμενους να εργάζονται, κατ’ εξαίρεση, έως 13 ώρες ημερησίως για έναν εργοδότη, με προσαύξηση 40% στην αμοιβή και με αυστηρές δικλίδες ασφαλείας: η άρνηση υπερωριακής απασχόλησης δεν μπορεί να αποτελέσει λόγο απόλυσης.
Η υπουργός Εργασίας Νίκη Κεραμέως τονίζει ότι το ευέλικτο ωράριο «δεν ανατρέπει σε καμία περίπτωση τα δικαιώματα των εργαζομένων για 8ωρο και 40ωρο την εβδομάδα». Αντίθετα, τα ενισχύει μέσω της Ψηφιακής Κάρτας Εργασίας, προσθέτοντας πως το νομοσχέδιο «ανταποκρίνεται στις ανάγκες της σύγχρονης αγοράς εργασίας και προέρχεται από τον ίδιο της τον πυρήνα: εργαζόμενους και επιχειρήσεις».
Ο γενικός γραμματέας Εργασίας Νίκος Μηλαπίδης κάνει λόγο για «κουλτούρα καλής πίστης», διευκρινίζοντας ότι ο χρόνος εργασίας δεν αποτελεί αντικείμενο ελεύθερης διαμόρφωσης από τον εργοδότη.
Τα όρια παραμένουν σαφή:
40 ώρες εβδομαδιαίας εργασίας σε πενθήμερο ή εξαήμερο σύστημα.
48 ώρες μέγιστο (μαζί με υπερεργασία και υπερωρία) σε περίοδο 4 μηνών.
150 ώρες υπερωριακής απασχόλησης κατ’ ανώτατο όριο ετησίως.
Η άρνηση υπερωρίας ή διευθέτησης προστατεύεται νομοθετικά και δεν μπορεί να οδηγήσει σε δυσμενή μεταβολή ή απόλυση.
Οφέλη για τους εργαζόμενους
1. Ευέλικτο ωράριο
Μέχρι σήμερα, επιτρεπόταν εργασία έως 13 ώρες ημερησίως μόνο αν ο εργαζόμενος είχε δύο ή περισσότερους εργοδότες. Με το νέο πλαίσιο, η δυνατότητα αυτή επεκτείνεται και σε όσους εργάζονται για έναν εργοδότη, με 40% προσαύξηση αμοιβής, υπό την προϋπόθεση ότι τηρούνται τα νόμιμα όρια ανάπαυσης και εβδομαδιαίου χρόνου εργασίας.
Η 13ωρη εργασία εφαρμόζεται περιστασιακά, όχι καθημερινά, και έως 37 ημέρες ετησίως (περίπου 3 ημέρες τον μήνα).
Παράδειγμα:
Ένας υπάλληλος σε σούπερ μάρκετ εργάζεται 6 ημέρες την εβδομάδα. Αν Παρασκευή και Σάββατο χρειαστεί υπερωριακή απασχόληση, μπορεί –αν το επιθυμεί– να δουλέψει 13 ώρες τις δύο αυτές ημέρες.
Για την 9η ώρα (υπερεργασία): +20% προσαύξηση
Για τις ώρες 10-13 (υπερωρία): +40% προσαύξηση ανά ώρα
Έτσι, τις υπόλοιπες ημέρες (Δευτέρα-Πέμπτη) θα εργάζεται λιγότερο (5,5 ώρες ημερησίως), ώστε να τηρείται το όριο των 48 ωρών ανά τετράμηνο.
2. Μισθολογική προσαύξηση
Εργαζόμενος με ωρομίσθιο 8 ευρώ, αν απασχοληθεί 13 ώρες σε δύο εργοδότες, λαμβάνει 104 ευρώ ημερησίως. Αντίστοιχα, με 13 ώρες σε έναν εργοδότη, το ημερομίσθιο αυξάνεται σε 119 ευρώ.
3. Διευθέτηση χρόνου εργασίας
Καθιερώνεται η δυνατότητα τετραήμερης εργασίας καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους (όχι μόνο για εξάμηνο). Αυτό ωφελεί ιδιαίτερα γονείς και εργαζόμενους με οικογενειακές υποχρεώσεις.
Η διευθέτηση μπορεί να συμφωνηθεί σε εβδομαδιαία, μηνιαία ή ετήσια βάση, με απαραίτητη τη συναίνεση του εργαζόμενου. Οι επιπλέον ώρες μπορούν να αντισταθμίζονται με μειωμένο ωράριο, ρεπό ή άδεια.
Παράδειγμα:
Υπάλληλος ασφαλιστικής συμφωνεί να εργάζεται Δευτέρα–Πέμπτη 10 ώρες/ημέρα και να έχει ρεπό την Παρασκευή. Ο εβδομαδιαίος χρόνος παραμένει 40 ώρες (4 × 10), χωρίς υπερωρίες.
4. Υπερωρίες στην εκ περιτροπής εργασία
Οι εργαζόμενοι με καθεστώς εκ περιτροπής απασχόλησης αποκτούν δικαίωμα να εργάζονται πέραν του 8ώρου τους, με 40% προσαύξηση ανά ώρα, εφόσον το επιθυμούν.
Π.χ. εργαζόμενος σε εστιατόριο που λειτουργεί μόνο Παρασκευή–Κυριακή μπορεί να αυξήσει το εισόδημά του με υπερωριακή εργασία.
5. «Σπαστή» άδεια τουλάχιστον 5 ημερών
Ενισχύεται η αυτονομία στη διαχείριση της ετήσιας άδειας. Ο εργαζόμενος μπορεί, σε συνεννόηση με τον εργοδότη, να κατανείμει την άδεια αναψυχής του κατά τον τρόπο που τον εξυπηρετεί, σε τμήματα τουλάχιστον 5 ημερών.
6. Προστασία μέσω της Ψηφιακής Κάρτας
Θεσπίζεται ρητά ότι οποιαδήποτε μείωση αποδοχών μετά την εφαρμογή της Ψηφιακής Κάρτας Εργασίας θεωρείται μονομερής βλαπτική μεταβολή και είναι άκυρη.
Η ρύθμιση έρχεται να αντιμετωπίσει φαινόμενα όπου, μετά την αποκάλυψη απλήρωτων υπερωριών μέσω της κάρτας, ορισμένοι εργοδότες επιχειρούσαν να μειώσουν τους μισθούς. Παράδειγμα: μείωση από 1.800 σε 1.500 ευρώ για συμψηφισμό υπερωριών. Πλέον, τέτοια πρακτική απαγορεύεται ρητά.
Οφέλη για τις επιχειρήσεις
Οι νέες ρυθμίσεις στοχεύουν στην αποτελεσματικότερη κάλυψη αναγκών σε περιόδους αιχμής και στη μείωση της γραφειοκρατίας.
1. Μείωση γραφειοκρατίας
Όπως δήλωσε η υπουργός Νίκη Κεραμέως, οι προσλήψεις θα απαιτούν ένα μόνο έγγραφο, αντί για τέσσερα που ισχύουν σήμερα.
2. Προσλήψεις «εξπρές»
Καθιερώνεται διαδικασία fast track προσλήψεων μέσω εφαρμογής στο κινητό, ώστε να είναι δυνατή η άμεση κάλυψη έκτακτων αναγκών – όπως σε αργίες ή Σαββατοκύριακα – στους κλάδους της εστίασης, των καταλυμάτων και των ξενοδοχείων.
Ο εργοδότης μπορεί να προσλαμβάνει προσωπικό ορισμένου χρόνου έως δύο ημερών την εβδομάδα μέσω της νέας ηλεκτρονικής εφαρμογής «Ταχεία Πρόσληψη», με υποχρεωτική δήλωση στο ΕΡΓΑΝΗ.
Στόχος είναι να αποφευχθεί η «μαύρη εργασία», στην οποία συχνά καταφεύγουν επιχειρήσεις λόγω δυσκολιών με τους λογιστές και τις πολύπλοκες διαδικασίες.
Σημαντική διευκρίνιση: Δεν προβλέπονται απολύσεις εξπρές – το ισχύον θεσμικό πλαίσιο για τις απολύσεις παραμένει αμετάβλητο.
3. Οικειοθελής αποχώρηση με ένα κλικ
Απλουστεύεται και η διαδικασία δήλωσης οικειοθελούς αποχώρησης εργαζόμενου.
Μέχρι σήμερα, μετά από οικειοθελή αποχώρηση, ο εργοδότης δεν μπορούσε να προσλάβει νέο εργαζόμενο πριν περάσουν 10 ημέρες, για να μη θεωρηθεί ότι πρόκειται για απόλυση.
Με το νέο σύστημα, η αντικατάσταση μπορεί να γίνει άμεσα, μέσω ηλεκτρονικής δήλωσης «με ένα κλικ».
