Θετικός, κατ’ αρχήν, στην αξιοποίηση των παγωμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων για τη χρηματοδότηση της Ουκρανίας δηλώνει ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, ο οποίος από το απόγευμα της Τετάρτης βρίσκεται στις Βρυξέλλες για τη Σύνοδο Κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Όπως σημειώνουν κυβερνητικές πηγές, η Ελλάδα επιδιώκει να διαδραματίσει εποικοδομητικό ρόλο στη συζήτηση για το λεγόμενο «Δάνειο Επανορθώσεων», υπογραμμίζοντας ωστόσο την ανάγκη για τη μεγαλύτερη δυνατή νομική και δημοσιονομική ασφάλεια.
Αξιολόγηση κινδύνων και πρόταση για ρήτρα διαφυγής
Συγκεκριμένα, η ελληνική πλευρά τάσσεται υπέρ της αξιοποίησης των δεσμευμένων ρωσικών κεφαλαίων, ζητώντας παράλληλα από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή πλήρη αξιολόγηση των πιθανών δημοσιονομικών και ευρύτερων οικονομικών επιπτώσεων που συνδέονται με το δάνειο και τις εγγυήσεις που το συνοδεύουν.
Ο πρωθυπουργός αναμένεται να προτείνει ότι, σε περίπτωση ενεργοποίησης των εγγυήσεων, θα πρέπει να προβλεφθεί ρήτρα διαφυγής, ώστε τυχόν δημόσιες δαπάνες από αποπληρωμή εγγυήσεων να εξαιρούνται από τον υπολογισμό των στόχων δαπανών, στο πλαίσιο των ευρωπαϊκών δημοσιονομικών κανόνων.
Μία δύσκολη σύνοδος
Σημειώνεται ότι η στην ατζέντα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου βρίσκονται επίσης το επόμενο Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο, η διεύρυνση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς και ζητήματα γεωοικονομίας και ανταγωνιστικότητας. Ωστόσο η χρηματοδότηση της Ουκρανίας για την περίοδο 2026–2027, σε συνδυασμό με τις τελευταίες εξελίξεις στο πεδίο και τις συνομιλίες για ειρήνευση, αναμένεται να αποτελέσει βασικό θέμα της Συνόδου των 27.
Λίγο πριν την άφιξη του Πρωθυπουργού στις Βρυξέλλες η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν παρουσίασε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο δύο εναλλακτικές επιλογές για τη χρηματοδότηση της Ουκρανίας την επόμενη διετία: τη χορήγηση δανείου με εγγύηση τα παγωμένα ρωσικά κρατικά περιουσιακά στοιχεία ή την προσφυγή σε ευρωπαϊκό δανεισμό.
Όπως τόνισε, εναπόκειται στα κράτη-μέλη να αποφασίσουν ποια διαδρομή θα ακολουθήσουν, υπογραμμίζοντας τη βαρύτητα των αποφάσεων που καλείται να λάβει η Σύνοδος Κορυφής.
Υπενθυμίζεται ότι το λεγόμενο «Δάνειο Επανορθώσεων» αφορά τη χρηματοδότηση της Ουκρανίας μέσω δανείου που βασίζεται στα παγωμένα ρωσικά κρατικά κεφάλαια, όχι ως άμεση κατάσχεση αλλά ως εγγύηση. Η πολιτική λογική είναι ότι το δάνειο θα αποπληρωθεί στο μέλλον από τις αποζημιώσεις που θα κληθεί να καταβάλει η Ρωσία μετά το τέλος του πολέμου.
Η συζήτηση, ωστόσο, διεξάγεται σε κλίμα επιφυλάξεων. Ορισμένα κράτη-μέλη εκφράζουν ανησυχίες για το νομικό και δημοσιονομικό ρίσκο που συνεπάγεται η αξιοποίηση των παγωμένων ρωσικών κεφαλαίων, ενώ άλλες πρωτεύουσες φοβούνται ότι μια απόφαση χωρίς ευρεία συναίνεση θα μπορούσε να αφήσει πολιτικά τραύματα στο εσωτερικό της Ένωσης.
Υπό αυτές τις συνθήκες, η Σύνοδος Κορυφής δεν περιορίζεται στη διαχείριση ενός ακόμη χρηματοδοτικού φακέλου, αλλά κρίνεται ως δοκιμασία για τη συνοχή και την ικανότητα της ΕΕ να λαμβάνει στρατηγικές αποφάσεις σε περιβάλλον αυξημένης γεωπολιτικής πίεσης.
Σύνοδος Κορυφής ΕΕ- Δυτικών Βαλκανίων – Οι θέσεις της Ελλάδας
Η διπλωματική ατζέντα στην οποία θα συμμετάσχει ο πρωθυπουργός δεν είναι μόνο πολύπλοκη αλλά και πλούσια. Η άφιξή του την Τετάρτη στις Βρυξέλλες γίνεται στο πλαίσιο της Συνόδου Κορυφής Ε.Ε.–Δυτικών Βαλκανίων.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης θα επαναλάβει τη σταθερή θέση της Ελλάδας υπέρ της διεύρυνσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, την οποία χαρακτήρισε επένδυση στην ασφάλεια και τη σταθερότητα της περιοχής.
Ωστόσο η ελληνική θέση είναι ότι πρόκειται για μια απαιτητική διαδικασία που εξαρτάται από τις επιδόσεις κάθε υποψήφιου κράτους-μέλους και προϋποθέτει μεταρρυθμίσεις, συμμόρφωση με τα κριτήρια ένταξης, σχέσεις καλής γειτονίας και τήρηση των δεσμευτικών διεθνών συμφωνιών.
Ο κ. Μητσοτάκης αναμένεται να υπογραμμίσει την πάγια θέση της Αθήνας ότι το μέλλον των Δυτικών Βαλκανίων βρίσκεται εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, υπό την προϋπόθεση ότι πληρούνται τα προβλεπόμενα προαπαιτούμενα. Η Ελλάδα, αναφέρουν κυβερνητικές πηγές, στηρίζει σταθερά την ευρωπαϊκή προοπτική των χωρών της περιοχής, θεωρώντας τη διεύρυνση στρατηγικό εργαλείο για τη συνολική ασφάλεια της Ένωσης.
Η Κοινή Αγροτική Πολιτική να μείνει ως έχει
Όσον αφορά στο επόμενο Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο, ο πρωθυπουργός θα τονίσει ότι βασική θέση της κυβέρνησης είναι ότι ανταγωνιστικότητα και Συνοχή είναι στόχοι πρώτης προτεραιότητας, συμπληρωματικοί και όχι ανταγωνιστικοί μεταξύ τους, δηλαδή συγκοινωνούντα δοχεία και πρέπει να ιδωθούν υπό το ίδιο πρίσμα και μια ολιστική προσέγγιση – καλύπτοντας το σύνολο της Ένωσης και τις επιχειρήσεις όλων των μεγεθών, προφανώς και των μικρομεσαίων.
Επίσης, στόχος πρώτης προτεραιότητας είναι και πρέπει να παραμείνει και η Κοινή Αγροτική Πολιτική, για την οποία, όπως και για την Συνοχή, πρέπει να προβλέπονται διακριτοί και επαρκείς πόροι σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Με τη διατύπωση αυτή, η ελληνική πλευρά στέλνει μήνυμα ότι τόσο η Κοινή Αγροτική Πολιτική όσο και η πολιτική συνοχής δεν θα πρέπει να συγχωνευθούν ή να απορροφηθούν σε ευρύτερα χρηματοδοτικά σχήματα στον νέο ευρωπαϊκό προϋπολογισμό. Αντιθέτως, ζητεί τη διατήρησή τους ως διακριτών πολιτικών, με επαρκή χρηματοδότηση, ώστε να μην υποβαθμιστούν στο όνομα νέων ευρωπαϊκών προτεραιοτήτων.
