Για δεκαετίες, η σκοτεινή ύλη αποτέλεσε μια από τις μεγαλύτερες επιστημονικές προκλήσεις, μια αινιγματική παρουσία που φαίνεται να καθορίζει τη δομή του σύμπαντος χωρίς ποτέ να έχει εντοπιστεί άμεσα. Αν και η ύπαρξή της «προδίδεται» από τις βαρυτικές επιδράσεις της, η πραγματική της φύση παραμένει άγνωστη.
Τώρα, μια νέα μελέτη υποστηρίζει ότι μπορεί να έχει καταγραφεί το πρώτο άμεσο σήμα της σκοτεινής ύλης, μια πιθανή ανακάλυψη που, αν επιβεβαιωθεί, θα αλλάξει όσα γνωρίζουμε για το κοσμικό μας περιβάλλον.
Η θεωρία της σκοτεινής ύλης προτάθηκε σχεδόν πριν από έναν αιώνα, όταν ο αστρονόμος Φριτς Τσβίκι παρατήρησε ότι οι γαλαξίες περιστρέφονταν ταχύτερα από ό,τι θα επέτρεπε η ορατή μάζα τους. Η παραδοχή μιας αθέατης ουσίας που ούτε εκπέμπει ούτε απορροφά φως, αλλά ασκεί σημαντική βαρυτική δύναμη, έμελλε να καθορίσει τη σύγχρονη κοσμολογία. Παρ’ όλα αυτά, παρά τις αδιάκοπες προσπάθειες δεκαετιών, κανένα πείραμα ούτε τηλεσκόπιο δεν έχει καταφέρει να την εντοπίσει απευθείας.
Ο καθηγητής Τομονόρι Τοτάνι από το Πανεπιστήμιο του Τόκιο υποστηρίζει ότι αυτό ενδέχεται πλέον να αλλάζει. Αναλύοντας δεδομένα από το διαστημικό τηλεσκόπιο Fermi της NASA, το οποίο καταγράφει ακτίνες γάμμα, τα πιο ενεργητικά φωτόνια του ηλεκτρομαγνητικού φάσματος, εντόπισε ένα μοτίβο που μοιάζει να αντιστοιχεί στο «άλω» σκοτεινής ύλης γύρω από το κέντρο του Γαλαξία μας. Όπως δήλωσε στον Guardian, το σήμα «ταιριάζει στενά με τις ιδιότητες ακτινοβολίας γάμμα που προβλέπεται να εκπέμπεται από τη σκοτεινή ύλη».
Μία από τις πιο διαδεδομένες θεωρίες υποστηρίζει ότι η σκοτεινή ύλη αποτελείται από τα λεγόμενα wimps, ασθενώς αλληλεπιδρώντα σωματίδια μεγάλης μάζας. Όταν δύο wimps συγκρούονται, μπορούν να αλληλοεξουδετερωθούν, παράγοντας μεταξύ άλλων και ακτίνες γάμμα. Εάν οι ενδείξεις του Τοτάνι ανταποκρίνονται σε αυτή τη διαδικασία, τότε τα σωματίδια αυτά ίσως είναι 500 φορές βαρύτερα από το πρωτόνιο.
Ωστόσο, η επιστημονική κοινότητα παραμένει επιφυλακτική. Ο καθηγητής Τζάστιν Ριντ από το Πανεπιστήμιο του Σάρεϊ τονίζει ότι η απουσία αντίστοιχων σημάτων από νάνους γαλαξίες, σημεία όπου θα αναμενόταν έντονη παρουσία σκοτεινής ύλης, αποτελεί σοβαρό επιχείρημα κατά της ερμηνείας αυτής. Ανάλογα συγκρατημένος εμφανίζεται και ο θεωρητικός αστροφυσικός Κίνγουα Γου από το UCL, ο οποίος σημειώνει ότι για έναν τόσο τολμηρό ισχυρισμό απαιτούνται «εξαιρετικές αποδείξεις».
Παρά τις επιφυλάξεις, η μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο Journal of Cosmology and Astroparticle Physics, θεωρείται σημαντική. Ακόμη κι αν δεν πρόκειται για οριστική ανακάλυψη, δίνει νέα ώθηση στην πολυετή έρευνα γύρω από τη σκοτεινή ύλη, μια ουσία που φαίνεται να αποτελεί το 27% του σύμπαντος και παραμένει ένα από τα μεγαλύτερα μυστήρια της κοσμολογίας.
