Ηλεκτρικά ενεργή είναι η ατμόσφαιρα του Άρη, όπως έδειξε το όχημα Perseverance της NASA, εντοπίζοντας στοιχεία που υποδεικνύουν «μίνι» αστραπές- ηλεκτρικές εκκενώσεις.
Το εξάτροχο όχημα, που εξερευνά τον Άρη από το 2021, κινούμενο στον κρατήρα Τζέζερο στο βόρειο ημισφαίριο του «Κόκκινου Πλανήτη», «έπιασε» τις ηλεκτρικές εκκενώσεις τόσο σε ηχητικό, όσο και σε ηλεκτρομαγνητικό επίπεδο. Πρόκειται για την πρώτη φορά που καταγράφεται ηλεκτρική δραστηριότητα στην αραιά ατμόσφαιρα του Άρη.
«Οι εκκενώσεις αυτές αποτελούν μια μεγάλη ανακάλυψη, που δείχνει πολύ σημαντικά πράγματα για τη χημική σύνθεση της ατμόσφαιρας, το κλίμα και την κατοικησιμότητα του Άρη, καθώς και το μέλλον της ρομποτικής και επανδρωμένης εξερεύνησής του» είπε ο Μπαπτίστ Τσιντέ, πλανητικός επιστήμονας του Ινστιτούτου Ερευνών Αστροφυσικής και Πλανητολογίας της Γαλλίας, επικεφαλής συντάκτης της έρευνας που δημοσιεύτηκε την Τετάρτη στο Nature.
«Τα ηλεκτρικά φορτία που απαιτούνται για αυτές τις εκκενώσεις είναι πολύ πιθανό να επηρεάζουν τη μεταφορά σκόνης στον Άρη, μια διαδικασία θεμελιώδους σημασίας για το κλίμα του πλανήτη, η οποία δεν έχει κατανοηθεί ακόμα. Επιπλέον, αυτές οι ηλεκτροστατικές εκκενώσεις θα μπορούσαν να αποτελέσουν κίνδυνο για τον ηλεκτρονικό εξοπλισμό των σημερινών ρομποτικών αποστολών- ακόμα και κίνδυνο για τους αστροναύτες που κάποτε θα εξερευνούν τον Κόκκινο Πλανήτη» σημείωσε ο Τσιντέ.
Οι ερευνητές ανέλυσαν 28 ώρες καταγραφών από τα μικρόφωνα του οχήματος μέσα σε διάστημα δύο αρειανών ετών, εντοπίζοντας 55 ηλεκτρικές εκκενώσεις, οι οποίες συνήθως σχετίζονταν με θύελλες και μικρούς ανεμοστρόβιλους σκόνης. «Δεν εντοπίσαμε αστραπές με την κοινή έννοια. Ήταν μια μικρή σπίδα, ίσως λίγων χιλιοστών, όχι αστραπή στα αλήθεια. Ακουγόταν σαν σπίθα ή χτύπημα ενός μαστιγίου» είπε άλλος ένας εκ των ερευνητών, ο Ραλφ Λόρεντς του Johns Hopkins University Applied Physics Laboratory στο Μέριλαντ.
Δεκαέξι από τις ηλεκτρικές εκκενώσεις κατεγράφησαν κατά τη διάρκεια δύο στενών επαφών του Perseverance με μικρούς ανεμοστρόβιλους σκόνης.
Άλλη μία μελέτη, που είχε δημοσιευτεί τον Οκτώβριο, παρουσίαζε πώς οι ανεμοστρόβιλοι αυτοί («dust devils») είναι αρκετά συνηθισμένοι στον ξηρό και γεμάτο σκόνη Άρη, με δύο διαστημόπλοια σε τροχιά να εντοπίζουν ταχύτητες ανέμων που έφταναν τα 158 χλμ/ ώρα σε τέτοια φαινόμενα, στέλνοντας σκόνη στην ατμόσφαιρα. Είναι οι διεργασίες στο εσωτερικό τους που οδηγούν σε ηλεκτρικές εκκενώσεις.
«Θα το αποκαλούσα μίνι αστραπές» είπε ο Τσιντέ. «Τα φαινόμενα προκαλούνται από την τριβή μικροσκοπικών κόκκων σκόνης που τρίβονται μεταξύ τους στον αέρα, συσσωρεύοντας ηλεκτρόνια και μετά εκλύοντας το φορτίο ως ηλεκτρικά “τόξα” λίγων εκατοστών, που συνοδεύονται από ηχητικά κύματα που μπορεί να ακούσει κανείς».
Υποψίες πως υπάρχει ηλεκτρική δραστηριότητα στην ατμόσφαιρα του Άρη υπήρχαν εδώ και πολλά χρόνια- και πλέον ο «Κόκκινος Πλανήτης» μπαίνει στο «κλαμπ» των πλανητών όπου είναι γνωστό ότι συναντάται κάτι τέτοιο , μαζί με τη Γη, τον Κρόνο και τον Δία. Αντίστοιχες υποψίες υπάρχουν και για άλλους κόσμους, όπως η Αφροδίτη, ο Ουρανός και ο Τιτάνας, δορυφόρος του Κρόνου.
Σημειώνεται πως τον περασμένο Σεπτέμβριο βρέθηκαν βράχοι με ασυνήθιστα σημάδια στον Άρη, τα οποία υποδεικνύουν χημικές αντιδράσεις οι οποίες θα μπορούσαν να σχετίζονται με αρχαία μικρόβια. Αν και μπορεί να προέκυψαν από φυσικές γεωλογικές διαδικασίες, η NASA έχει υπογραμμίσει πως ίσως να πρόκειται για τα πιο «καθαρά» πιθανά σημάδια ζωής εκτός Γης που έχουν βρεθεί ποτέ.
Ο Άρης σήμερα είναι μια παγωμένη και ξηρή έρημος, ωστόσο δισεκατομμύρια χρόνια πριν θεωρείται πολύ πιθανό να είχε πυκνή ατμόσφαιρα και νερό, κάτι που θα τον καθιστούσε ικανό να φιλοξενήσει ζωή όπως τη γνωρίζουμε. Το Perseverance απεστάλη στον Κρατήρα Τζέζερο επειδή έχει χαρακτηριστικά που δείχνουν ότι κάποτε ίσως ήταν «φιλικός» προς τη ζωή, όπως ίχνη ενός δέλτα ποταμού από την εποχή που ο Άρης ήταν σε θέση να έχει νερό σε υγρή μορφή στην επιφάνειά του.
Με πληροφορίες από Reuters, BBC
