array(0) {
}
                            

Παρά την ταχύτατη εξάπλωση της χρήσης μη επανδρωμένων αεροσκαφών (drones) για στρατιωτικούς σκοπούς στον απόηχο του πολέμου της Ουκρανίας, ο τομέας του πολέμου στον αέρα (για χρήση εναντίον εχθρικών αεροσκαφών) είναι ιδιαίτερα «δύσκολος» για τα μη επανδρωμένα, για μεγάλο εύρος λόγων- αυτό ωστόσο δεν φαίνεται να πτοεί την Ρωσία και την Τουρκία, που εξοπλίζουν μη επανδρωμένα διαφορετικών τύπων και ρόλων με βλήματα αέρος- αέρος.

Kizilelma

Τις τελευταίες ημέρες η τουρκική αμυντική βιομηχανία και ΜΜΕ της χώρας προβάλλουν έντονα τη δοκιμή στις 28 Νοεμβρίου ενός Kizilelma (μη επανδρωμένο αεροσκάφος της κατηγορίας των UCAV- unmanned combat aerial vehicle, που προβάλλεται ως μη επανδρωμένο «μαχητικό» υψηλών επιδόσεων) με τουρκικής κατασκευής πύραυλο αέρος- αέρος Gökdoğan, στο πλαίσιο της οποίας καταστράφηκε ιπτάμενος στόχος. Η Τουρκία υποστηρίζει ότι είναι η πρώτη φορά που UCAV εκτοξεύει κατευθυνόμενο με ραντάρ πύραυλο (ικανό δηλαδή για συγκρούσεις BVR- beyond visual range, πέραν του οπτικού ορίζοντα) αέρος- αέρος και καταστρέφει επιτυχώς στόχο. Η δοκιμή ανακοινώθηκε από την κατασκευάστρια Baykar την Κυριακή και έλαβε χώρα στη Σινώπη, με το μη επανδρωμένο να εξαπολύει τον πύραυλο εναντίον στόχου που εντοπίστηκε με ραντάρ της επίσης τουρκικής Aselsan. Στη δοκιμή συμμετείχαν και πέντε μαχητικά F-16, σε κάτι που χαρακτηρίζεται ως «κοινή επιχείρηση επανδρωμένων- μη επανδρωμένων αεροσκαφών», ενώ την αποστολή συνόδευε και ένα Bayraktar Akinci, για σκοπούς καταγραφής.

Η εκτόξευση πυραύλων αέρος- αέρος από μη επανδρωμένο αεροσκάφος δεν είναι κάτι που γίνεται για πρώτη φορά τώρα: Ενδεικτικά, το 2002, είχαν τοποθετηθεί πύραυλοι Stinger σε αμερικανικό MQ-1 Predator- μάλιστα ένα drone αυτού του τύπου είχε εκτοξεύσει και έναν ανεπιτυχώς κατά ιρακινού MiG-25. Όπως αναφέρεται σε σχετικό δημοσίευμα του War Zone, οι ΗΠΑ εξετάζουν την προοπτική αυτή εδώ και πολλά χρόνια για τα MQ-9 Reaper, αν μη τι άλλο για σκοπούς αεράμυνας. Το 2017 ένα Reaper κατέρριψε ιπτάμενο στόχο με πύραυλο AIM-9X Sidewinder (πύραυλος για κλειστές αερομαχίες), ενώ επίσης πρόσφατα έγινε γνωστό πως ένα MQ-9 είχε επιχειρήσει να καταρρίψει άγνωστης ταυτότητας ιπτάμενο αντικείμενο στα ανοιχτά της Υεμένης το 2024. Έχουν υπάρξει επίσης αναφορές για δοκιμές του ρωσικού S-70 Okhotnic με πυραύλους αέρος- αέρος, καθώς και μια δοκιμή όπου ένα MQ-20 Avenger ελεγχόταν από ένα (επανδρωμένο) αμερικανικό μαχητικό F-22 (αν και δεν έλαβε χώρα εκτόξευση όπλων).

Dünyada ilk kez bir insansız savaş uçağı, görüş ötesi havadan havaya füze ile hedefini vurdu.

For the first time in the world, an unmanned combat aircraft struck its target with a BVR air-to-air missile.

Bayraktar #KIZILELMA ✈️🚀🍎

✅ GÖKDOĞAN Füzesi Atış Testi
✅ GÖKDOĞAN… pic.twitter.com/KCSxlaA2Hu

— BAYKAR (@BaykarTech) November 30, 2025

Αναμφίβολα πρόκειται για σημαντικό επίτευγμα από πλευράς της Τουρκίας, δεδομένου του βαθμού της χρήσης εγχώριας παραγωγής συστημάτων: Το Kizilelma είναι το φιλόδοξο «στοίχημα» της Άγκυρας στα μη επανδρωμένα, ενώ επίσης ο πύραυλος Gökdoğan προορίζεται να αντικαταστήσει τους αμερικανικής προέλευσης AIM-120 AMRAAM που διαθέτει η τουρκική αεροπορία. Το μη επανδρωμένο, σύμφωνα με όσα έγιναν γνωστά, φέρεται να χρησιμοποίησε το τουρκικό ραντάρ Murad που διαθέτει (της κατηγορίας των AESA, active electronically scanned array), ή ενδεχομένως το σύστημα στόχευσης Toygun, επίσης της Aselsan. Βεβαίως, στο όλο εγχείρημα ενδέχεται να έπαιξαν ρόλο και τα συνοδευτικά F-16, βοηθώντας το UCAV στη σκόπευση του στόχου (ίσως και να έκαναν στην πραγματικότητα «όλη τη δουλειά» με τα δικά τους συστήματα, μεταδίδοντας τις πληροφορίες στο αεροσκάφος). Επίσης, τίθεται το ερώτημα πώς ελεγχόταν το Kizilelma- αν δηλαδή ελεγχόταν από το έδαφος ή από τα F-16, στο πρότυπο «loyal wingman», της χρήσης δηλαδή μη επανδρωμένων αεροσκαφών ως «παραστατών» επανδρωμένων μαχητικών.

Bayraktar #KIZILELMA ✈️🚀🍎

✅ F-16 Formation Flight, GÖKDOĞAN Munition Linked Flight Test & Murad AESA Radar Performance Test#Baykar 🤝 @Aselsan 🤝 @SageTubitak#NationalTechnologyInitiative 🌍🇹🇷 pic.twitter.com/M6zzDK1CoS

— BAYKAR (@BaykarTech) November 20, 2025

Η ένταξη σε υπηρεσία μη επανδρωμένων αεροσκαφών σε ρόλο αέρος- αέρος σίγουρα θα αποτελούσε σημαντική εξέλιξη στον αεροπορικό πόλεμο, καθώς τα drones είναι χαμηλότερου κόστους από τα επανδρωμένα μαχητικά. Ωστόσο, στην περίπτωση του Kizilelma, που προωθείται από την Τουρκία ως «μαχητικό drone», είναι πιο φθηνό από ένα επανδρωμένο μαχητικό…αλλά όχι και πάρα πολύ: Yπολογίζεται πως κινείται μεταξύ 30 και 40 εκατομμυρίων δολαρίων ανά μονάδα, τη στιγμή που ένα F-16 αρχίζει από τα 60-70 εκατομμύρια δολάρια (και μπορεί να ξεπεράσει τα 100, ανάλογα τον εξοπλισμό, την υποστήριξη, την έκδοση κλπ), ενώ ένα F-35 κινείται γύρω στα 100 εκατομμύρια δολάρια- αν και, στην περίπτωση των Eurofighter Typhoon που θέλει να αγοράσει η Τουρκία από τη Βρετανία, το κόστος εκτοξεύεται, καθώς η συμφωνία περιλαμβάνει 8 δισ. λίρες (πάνω από 10 δισ. δολάρια) για 20 αεροσκάφη.

Με λίγα λόγια, πολύ «χονδρικά» μιλώντας, είναι όντως δυνατή η ένταξη μεγαλύτερου αριθμού Kizilelma σε υπηρεσία με τα ίδια χρήματα σε σχέση με μη επανδρωμένα μαχητικά, μα όχι «αστρονομικά» μεγαλύτερου, ενώ είναι προφανές πως οι δυνατότητες των επανδρωμένων μαχητικών είναι κατά πολύ μεγαλύτερες από αυτές των μη επανδρωμένων. Ακόμη, η Τουρκία είναι γνωστό πως, αν και έχει πραγματοποιήσει πραγματικά «άλματα» στα drones, θεωρείται πως αντιμετωπίζει προβλήματα όσον αφορά στα επίπεδα διαθεσιμότητας του στόλου των (επανδρωμένων) μαχητικών της, πολλά εκ των οποίων πλέον έχουν «γεράσει»- και η επιλογή των Typhoon εκλαμβάνεται ως λύση ανάγκης, δεδομένης της εκδίωξής της από το πρόγραμμα του F-35 και του χρόνου που (έχει ειπωθεί πως) χρειάζεται για να ενταχθεί σε υπηρεσία το εγχώριο μαχητικό Kaan. Σε αυτό το πλαίσιο, η προώθηση του Kizilelma σε τέτοιους ρόλους θα μπορούσε να αποτελεί και μια κίνηση για την κάλυψη του κενού που προκύπτει στον αέρα, δεδομένων των προαναφερθεισών δυσκολιών- ένταξή του σε υπηρεσία προφανώς και θα ενίσχυε τους αριθμούς και τις δυνατότητες της τουρκικής αεροπορίας, (ακόμα και αν επιχειρούσαν «απλώς» ως ιπτάμενες πλατφόρμες μεταφοράς πυραύλων για να ενισχύουν μη επανδρωμένα μαχητικά), μα δεν θα τους «εκτόξευε» δραματικά ως σύνολο. Επίσης, όπως αναφέρει το War Zone, δεν μπορεί να παραβλέπεται και το «μάρκετινγκ» στην όλη υπόθεση: Η Boeing τον Νοέμβριο ανακοίνωσε πως σκόπευε να πραγματοποιήσει βολή από το δικό της MQ-28 Ghost Bat με AMRAAM, και ίσως σκοπός της τουρκικής πλευράς να ήταν να την «προλάβει».

Σε κάθε περίπτωση, πάντως, με όλους τους «αστερίσκους», πρόκειται όντως για σημαντικό βήμα για την Τουρκία, ειδικά αν ληφθεί υπόψιν πως τα προγράμματα αυτά αφήνουν πίσω τους πολύτιμη εμπειρία για επόμενα βήματα και εξελίξεις (αν και πρέπει επίσης να αναφερθεί πως ούτε στην περίπτωση του «υψηλών επιδόσεων» αεριωθούμενου Kizilelma η Τουρκία έχει επιτύχει αυτονομία σε επίπεδο κινητήρα, καθώς το αεροσκάφος διαθέτει ουκρανικό κινητήρα).

Shahed-136 με πυραύλους

Από το μέτωπο του πολέμου Ρωσίας- Ουκρανίας, επίσης, έρχεται και άλλη μια, μάλλον απρόσμενη, εξέλιξη στο αντικείμενο: Σύμφωνα με ουκρανικές αναφορές, εντοπίστηκε ένα drone αυτοκτονίας Shahed-136 εξοπλισμένο με πύραυλο αέρος- αέρος R-60- έναν θερμοανιχνευτικό πύραυλο μικρής εμβέλειας.

Interception of the Russian Shahed kamikaze drone with an installed R-60 air-to-air missile.

It was intercepted by Darknode unit of the @usf_army, using STING anti-Shahed drone developed by the @wilendhornets and funded by @sternenkofund. https://t.co/XHEjuCP31F pic.twitter.com/oje4VOXTbz

Advertisement

— Special Kherson Cat 🐈🇺🇦 (@bayraktar_1love) December 1, 2025

Δεδομένου ότι τα Shahed-136 είναι μίας χρήσης (εξαπολύονται για να πέσουν πάνω σε στόχους στην Ουκρανία), το να είναι εξοπλισμένα έχει σκοπό μάλλον την αυτοπροστασία τους, ή έστω, να γίνουν πιο επικίνδυνα απέναντι σε ουκρανικά αεροσκάφη (επανδρωμένα αεροπλάνα και ελικόπτερα) που χρησιμοποιούνται για την αναχαίτισή τους- ενώ επίσης δεν πρέπει να παραβλέπεται και η αύξηση της χρήσης αναχαιτιστικών drones από την ουκρανική πλευρά για την αντιμετώπιση των ρωσικών drones υψηλής ταχύτητας που χρησιμοποιεί όλο και περισσότερο η Ρωσία, σε έναν πραγματικό πόλεμο «ρομπότ εναντίον ρομπότ». Επίσης, Ουκρανός αξιωματούχος δήλωσε πρόσφατα στο Business Insider πως η Ρωσία προσπαθεί να χρησιμοποιήσει Shahed εναντίον ουκρανικών αεροσκαφών στον αέρα.

Ο R-60 (γνωστός στη Δύση ως ΑΑ-8 Aphid) είναι ένας παλιός, σοβιετικής προέλευσης πύραυλος, που εξακολουθεί να είναι διαθέσιμος σε μεγάλους αριθμούς. Επίσης, έχουν υπάρξει αναφορές για χρήση του εναντίον στόχων επιφανείας/ ξηράς. Αν και ο εφοδιασμός των drones με αυτό το όπλο δεν φαίνεται να αποτελεί κάποιου είδους «game changer», σίγουρα αποτελεί μια εξέλιξη (όπλα σε φθηνά drones αυτοκτονίας, που παράγονται σε μεγάλους αριθμούς, για να μπορούν να αμυνθούν ή να απειλήσουν επιπλέον στόχους πέραν του πρωταρχικού τους) η οποία δείχνει για άλλη μια φορά τους αστραπιαίους ρυθμούς με τους οποίους κινείται ο κλάδος των στρατιωτικών drones.