Σε λίγους μήνες, ένας από τους πιο αθόρυβους αλλά και πιο παραγωγικούς «παρατηρητές» του Διαστήματος ετοιμάζεται να γιορτάσει ένα εντυπωσιακό ορόσημο. Ο δορυφόρος Mars Reconnaissance Orbiter (MRO) της NASA θα ξεκινήσει το 20ό έτος συνεχούς παρατήρησης του Άρη, έχοντας ήδη καταγράψει περισσότερες από 100.000 εικόνες της επιφάνειας του Κόκκινου Πλανήτη. Με αφορμή αυτή την επέτειο, η NASA έδωσε στη δημοσιότητα μια νέα, εμβληματική φωτογραφία που συμπυκνώνει δύο δεκαετίες εξερεύνησης.
Η εικόνα τραβήχτηκε στις 7 Οκτωβρίου από την κάμερα υψηλής ανάλυσης HiRISE του MRO και απεικονίζει το Syrtis Major, ένα σκοτεινό, άγονο και εντυπωσιακό τοπίο με υψώματα, κρατήρες και αμμόλοφους. Πρόκειται για μία από τις πιο αναγνωρίσιμες περιοχές του Άρη, η οποία βρίσκεται νοτιοανατολικά του κρατήρα Jezero – της αρχαίας λίμνης όπου σήμερα δραστηριοποιείται το ρόβερ Perseverance, αναζητώντας ίχνη αρχαίας ζωής.
Από μακριά, το Syrtis Major μοιάζει με μια τεράστια σκοτεινή κηλίδα όταν παρατηρείται από διαστημικά τηλεσκόπια όπως το Hubble. Από κοντά όμως, μέσα από τον φακό της HiRISE, αποκαλύπτει μια επιφάνεια που δεν είναι στατική, αλλά ζωντανή. Το MRO έχει παρατηρήσει την περιοχή πολλές φορές στο παρελθόν, καταγράφοντας την αργή μετακίνηση των αμμόλοφων, τις κατολισθήσεις σε απότομες πλαγιές και τις αλλαγές που προκαλεί ο αρειανός άνεμος με το πέρασμα του χρόνου.
«Η HiRISE δεν μας έδειξε απλώς πόσο διαφορετική είναι η επιφάνεια του Άρη από αυτή της Γης. Μας έδειξε και πώς αλλάζει», σημειώνει η Λέσλι Ταμπάρι, αναπληρώτρια επιστημονική υπεύθυνη του έργου MRO στο Jet Propulsion Laboratory (JPL) της NASA. «Έχουμε δει πεδία αμμόλοφων να κινούνται και κατολισθήσεις να εξελίσσονται μπροστά στα μάτια μας».
Η μακροχρόνια μελέτη αυτών των αλλαγών είναι κρίσιμη για την κατανόηση των δυνάμεων που διαμόρφωσαν τον Άρη και για το αν υπήρξε ποτέ ένας πλούσιος, υδάτινος κόσμος παρόμοιος με τη Γη. Ο MRO εκτοξεύτηκε το 2005 και τέθηκε σε τροχιά γύρω από τον Άρη το 2006, συνεχίζοντας μέχρι σήμερα να προσφέρει ανεκτίμητα δεδομένα.
Μάλιστα, κατά διαστήματα ο δορυφόρος «κοιτάζει» και πέρα από τον Άρη. Τον περασμένο Οκτώβριο στράφηκε προς το βαθύ Διάστημα για να φωτογραφίσει τον διαστρικό κομήτη 3I ATLAS, όταν αυτός πέρασε σε απόσταση μόλις 30 εκατομμυρίων χιλιομέτρων από τον MRO πολύ πιο κοντά απ’ ό,τι πλησίασε ποτέ τη Γη.
Δύο δεκαετίες μετά, ο MRO αποδεικνύει ότι η εξερεύνηση του Άρη δεν είναι απλώς θέμα εικόνων, αλλά μια συνεχής αφήγηση για έναν πλανήτη που ακόμη έχει πολλά μυστικά να αποκαλύψει.
