Εδώ και πολύ καιρό επαναλαμβάνω ότι αρκετά γρήγορα οι ελληνοτουρκικές σχέσεις, –οι οποίες είναι δομικά ανταγωνιστικές, γιατί η Τουρκία διεκδικεί όλο το ζωτικό χώρο του ελληνισμού στην Ελλάδα και την Κύπρο–,αφού η Τουρκία θεωρήσει ότι έχει κερδίσει αυτά που επεδίωκε με τα ήρεμα νερά, θα εισέλθουν και πάλι σε τροχιά σύγκρουσης.
Η Τουρκία με τα «ήρεμα νερά» κέρδισε σε μεγάλο βαθμό την αποδοχή των Ευρωπαίων, και τη βελτίωση των σχέσεών της με βαθύ κράτος των Ηνωμένων Πολιτειών, με δεδομένη και την ευνοϊκή συγκυρία της εκλογής Τραμπ. Ο Ερντογάν θεωρεί ότι έχει ένα παράθυρο ευκαιρίας με τον Τραμπ, πολύ περισσότερο από ό,τι είχε με τον Μπάιντεν, ο οποίος ήταν μάλλον αρνητικός απέναντι στην Τουρκία.
Η απαρχή της αλλαγής της τουρκικής πολιτικής εγκαινιάστηκε πέρυσι με το περιστατικό της παρενόχλησης των ερευνών για το καλώδιο στην Κάσο.
Αν συνδυάσουμε αυτά, με το γεγονός:
ότι η Ελλάδα ήταν υποχρεωμένη, να προχωρήσει στα θαλάσσια πάρκα και στον χωροταξικό σχεδιασμό, θέλοντας και μη, γιατί η ΕΕ θα μας επέβαλλε πρόστιμα·
ότι προχώρησε σε διαγωνισμό για την παραχώρηση δικαιωμάτων έρευνας και εκμετάλλευσης στα θαλάσσια οικόπεδα νοτίως της Πελοποννήσου και της Κρήτης, όπου κατέθεσε πρόταση η Chevron·
ότι δήλωσε πως θα θέσει βέτο στην ΕΕ για το πρόγραμμα SAFE, όσο η Τουρκία επιμένει στο casus belli·
ότι, θα ενεργοποιηθεί και πάλι το σχέδιο για ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας-Κύπρου με τη συμμετοχή της Ευρώπης·
ενώ τέλος και με την Λιβύη ξεκίνησαν συνομιλίες για οριοθέτηση ΑΟΖ και άρα πιθανή ακύρωση του Τουρκολιβυκού συμφώνου, έχουμε μπροστά ολοκληρωμένη την εικόνα των νέων σημείων έντασης.
Για την Τουρκία η στρατηγική των ήρεμων νερών με την Ελλάδα, που κράτησε σχεδόν τρία χρόνια, αποτελούσε μια τακτική κίνηση, για να έχει ελεύθερα χέρια και να επικεντρωθεί σε άλλα ζητήματα, κυρίως να λύσει το μεγάλο πρόβλημά της με την Συρία, ρίχνοντας τον Άσαντ και εγκαθιδρύοντας μια ελεγχόμενη νέα κυβέρνηση με τους τζιχαντιστές του Αλ Σάρα.
Από την στιγμή που η πτώση του Άσαντ έγινε πράξη, και άρχισε η Ελλάδα να προκαλεί «προβλήματα», μη αποδεχόμενη την πλήρη υπαγωγή της στις τουρκικές θελήσεις, ο Ερντογάν αποφάσισε να στείλει ένα μήνυμα ρήξης.
Το βήμα γι’ αυτό το μήνυμα ήταν η ομιλία του Ερντογάν στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, όπου δήλωσε ότι δεν μπορεί κανείς να κινηθεί στην Ανατολική Μεσόγειο, εάν δεν πάρει την άδεια της Τουρκίας. Παράλληλα ζήτησε για άλλη μια φορά και την αναγνώριση του ψευδοκράτους στα Κατεχόμενα. Πόσο μάλλον που η τουρκική κυβέρνηση είναι ιδιαίτερα ενοχλημένη με την προμήθεια από την Κύπρο αντιαεροπορικών από το Ισραήλ.
Και βέβαια η ταπεινωτική για την Ελλάδα ακύρωση της συνάντησης με τον Έλληνα πρωθυπουργό, θέλοντας έτσι να απορρίψει εκ προοιμίου τα οποιαδήποτε θέματα θα μπορούσε να θέσει η Ελλάδα για το casus belli και το καλώδιο.
*****
Ωστόσο, μπορεί να πίστεψε ότι «έλυσε» το Συριακό, αλλά ήρθε αντιμέτωπη στο έδαφος της Συρίας με το Ισραήλ όπου ελλοχεύει ο κίνδυνος τα «νερά» να γίνουν απόλυτα ταραχώδη και φουρτουνιασμένα. Στη Συρία πλέον συγκρούονται σχεδόν ανοιχτά Τουρκία και Ισραήλ.
Ο Τραμπ, όπως είδαμε στη συνάντηση του με τις αραβικές και μουσουλμανικές χώρες, τοποθέτησε τον Ερντογάν δίπλα του, παρουσιάζοντάς την Τουρκία ως ηγέτιδα χώρα στον αραβικό – μουσουλμανικό κόσμο. Στέλνοντας ένα μήνυμα και στον Νετανιάχου ότι το Ισραήλ έχει «το ελευθέρας» από τις ΗΠΑ να τσακίσει τους Παλαιστινίους, αλλά επιβάλλεται να έρθει σε συμβιβασμό για την Συρία με την Τουρκία.
Τα F-35 ως κομβικό σημείο της σύγκρουσης Τουρκίας-Ισραήλ
Το Ισραήλ σε καμία περίπτωση δεν θέλει να πάρει η Τουρκία τα F-35, τα οποία, ως μη ανιχνεύσιμα, είναι το πιο σύγχρονο επιθετικό όπλο στην αεροπορία. Το Ισραήλ που κατε΄χει έναν σημαντικό αριθμό F35 διατηρεί ένα πολύ σημαντικό πλεονέκτημα έναντι της Τουρκίας και γι’ αυτό επ’ ουδενί δεν θέλει να αποκτήσει αυτό το όπλο και η Τουρκία.
Γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο ο Ερντογάν προσέφυγε ως ικέτης στον Τραμπ προσφέροντάς του δεκάδες δισεκατομμύρια για την αγορά εκατοντάδων Boeing, εκτός από τα πολεμικά αεροσκάφη και τα αντιεροπορικά Patriot. Και επιπλέον έκλεισε συμφωνία με τις ΗΠΑ για μικρά πυρηνικά εργοστάσια ηλεκτροπαραγωγής και την αγορά τεράστιων ποσοτήτων υγροποιημένου αερίου από τις ΗΠΑ. Δηλώνοντας έτσι ότι η Τουρκία δεν αρκείται μόνο στο ρωσικό πυρηνικό εργοστάσιο, το οποίο σύντομα θα μπει σε λειτουργία ούτε στο ρωσικό αέριο.
Πιθανότατα, όμως ο Ερντογάν να μην πάρει τα F-35, αλλά θα ξεκινήσουν οι χρονοβόρες διαδικασίες γι’ αυτό. Ίσως τα τρία χρόνια θητείας που απομένουν στην διακυβέρνηση Τραμπ να μην είναι αρκετά για να τα παραλάβει η Τουρκία, αλλά το ανησυχητικό είναι ότι ο Τραμπ ελέγχει το Κογκρέσο και τη Γερουσία και δεν υπάρχουν πια οι ισχυρές φωνές που θα τον εμπόδιζαν.
Όμως η διαδικασία προσέγγισης ΗΠΑ-Τουρκίας προσκρούει στην ύπαρξη του Ισραηλινού Λόμπι στις ΗΠΑ το οποίο είναι πανίσχυρο και με το οποίο ούτε ο Τραμπ τολμά να έλθει σε ευθεία αντιπαράθεση. Ως προς αυτό είναι χαρακτηριστική η επίθεση του Αμερικανού ΥΠΕΞ Μάρκο Ρούμπιο στον Ερντογάν, με πρόσχημα ότι ο τελευταίως υποτίθεται εκφράστηκε ασεβώς στο Fox News, το τραμπικό κανάλι, για τον Πρόεδρο Τραμπ, ό,τι δεν επίλυσε ούτε τον πόλεμο στην Ουκρανία, ούτε στη Γάζα. Ο Ρούμπιο του επιτέθηκε σε μη διπλωματική γλώσσα, κατηγορώντας τον ότι τρέχει γλείφοντας να συναντήσει τον Τραμπ.
Ο Ρούμπιο που είναι φίλα προσκείμενος στο Ισραηλινό Λόμπι και έχει πολλές πιθανότητες να διεκδικήσει την Προεδρία των ΗΠΑ στις επόμενες εκλογές, έσπευσε να στείλει ένα ξεκάθαρο μήνυμα στην Τουρκία. Ότι ναι μεν κάνει ένα βήμα ο Τραμπ, που οπωσδήποτε έχει φιλικές σχέσεις με τον Ερντογάν και οπωσδήποτε δεν θέλει να τον δυσαρεστήσει, και ίσως να ζυγίζει να του δώσει ένα κάποιο ελεύθερο προς την Ελλάδα, αλλά με αντάλλαγμα υποχωρήσεις του Ερντογάν στην Συρία και έναν μεγάλο συμβιβασμό με το Ισραήλ.
Είναι εντελώς ανοιχτό το γεωπολιτικό παιχνίδι, αλλά το βέβαιο είναι ότι θα περάσουμε δύσκολες στιγμές, δεδομένης και της πολιτικής Νετανιάχου στο Παλαιστινιακό, που μας αποξενώνει από τις Αραβικές χώρες και μας προκαλεί μεγάλη ζημιά. Η Ελλάδα, λόγω τουρκικής επιθετικότητας είναι υποχρεωμένη να διατηρεί στρατηγική συμμαχία με το Ισραήλ, αλλά από την άλλη πλευρά δεν μπορεί να συναινεί στην εθνοκάθαρση που διαπράττει το Ισραήλ απέναντι στους Παλαιστινίους σε Γάζα και Δυτική Όχθη. Αυτό δυσκολεύει ακόμη περισσότερο τα περιθώρια διπλωματικών ελιγμών της Ελλάδας
… και το Ουκρανικό
Τέλος, η αλλαγή πλεύσης του Τραμπ στο Ουκρανικό, με όσα δήλωσε στον ΟΗΕ, αν δεν είναι ένα ακόμα τραμπικό πυροτέχνημα, αλλάζει τους συσχετισμούς στην Ανατολική Ευρώπη. Οι δηλώσεις του ήταν πολύ ηχηρές. Γιατί όχι μόνο εκτίμησε ότι η Ουκρανία μπορεί να κερδίσει τον πόλεμο, με τη βοήθεια των Ευρωπαίων, αλλά είπε ότι οι Ευρωπαίοι μπορούν και πρέπει να καταρρίπτουν τα ρωσικά αεροσκάφη που παραβιάζουν τον εναέριο χώρο της.
Εκτίμησε ότι πιθανότατα η Ουκρανία μπορεί να κερδίσει τον πόλεμο, διότι η Ρωσία έχει εξαντληθεί οικονομικά και στηρίζεται ουσιαστικά από την Κίνα; Αφήνοντας ξεκρέμαστους τους «οπαδούς» του στην Ευρώπη, πολυάριθμους και στην Ελλάδα, που προβάλουν την θέση «τι δουλειά έχει η Ευρώπη και η Ελλάδα να στηρίζουν την Ουκρανία». Ξαφνικά όλοι οι φιλορώσοι τραμπιστές βρέθηκαν ξεκρέμαστοι, αλλά Τραμπ είναι αυτός, είναι ικανός για όλα και μπορεί να πρόκειται για ένα ακόμα τέχνασμα, για να αφήσει την Ουκρανία αποκλειστικά στα χέρια της Ευρώπης.
