α. “Ορισμένοι στρατιωτικοί ιστορικοί πιστεύουν ότι ήδη ζήσαμε το τελευταίο ειρηνικό καλοκαίρι” (Μπόρις Πιστόριους, Γερμανός υπουργός άμυνας).
β.“Σήμερα η Ευρώπη δεν αντέχει να δει φέρετρα με σημαία πάνω“(Ν. Δένδιας).
γ. “Η Γαλλία μπορεί να χάσει τα παιδιά της” (Φαμπιέν Μαντόν, Γάλλος αρχηγός των ενόπλων δυνάμεων).
*
Ή η Ευρώπη άρχισε ξαφνικά να τρέφεται με σενάρια θανατολογίας ή ακούστηκαν ήδη οι πρώτοι ήχοι από τα τύμπανα του πολέμου, ενός πολέμου ακόμη, στη γηραιά ήπειρο. Αλλιώς δεν εξηγείται αυτή η φιλολογία ή παραφιλολογία για το ενδεχόμενο ενός επικείμενου πολέμου στην Ευρώπη με πρωταγωνιστή την επιτιθέμενη Ρωσία και τους λαούς της Ευρώπης ως τα υποψήφια θύματα.
Πολιτικοί και στρατιωτικοί αξιωματούχοι σπεύδουν να συμβουλεύουν τους ευρωπαίους να προετοιμάζονται για το εφιαλτικό σενάριο ενός πολέμου στην ήπειρό τους. Για κάποιους άλλους αυτό συνιστά μία προειδοποίηση ή και προϊδεασμός για μία πραγματικότητα που μέλλει να ξυπνήσει τους ευρωπαίους από τη μεταπολεμική τους “μακαριότητα”.
Δεν λείπουν, βέβαια, κι εκείνοι που αποδοκιμάζουν τις παραπάνω δηλώσεις-εκτιμήσεις επισημαίνοντας πως αυτές αντί να διαπαιδαγωγούν τους λαούς σε μία ειρηνική συνύπαρξη, τους δηλητηριάζουν με μακάβριες προοπτικές ζωής ή και τους προετοιμάζουν-εθίζουν σε εμπειρίες και βιώματα πολεμικών καταφυγίων ή ακόμη και πολεμικών μαχών.
Μα πώς ξαφνικά η Ευρώπη, η ήπειρος του διαφωτισμού και του πολιτισμού, σύρεται στο άρμα των πολεμοκάπηλων και των θεωρητικών της δύναμης του “φόβου” ως του πιο αποτελεσματικού τρόπου για την άκριτη ή και βίαιη προσαρμογή των ευρωπαϊκών λαών στα υποχθόνια σχέδια των πολεμικών βιομηχανιών και κατ’ ακολουθία στην υποταγή στα αφανή ή και εμφανή κέντρα πολιτικής κυριαρχίας;
Αν ζούσε σήμερα ο Όργουελ θα ξαναγράφε το “1984”.
Βέβαια για να επιτευχθούν όλα τα παραπάνω και να μη δει η Ευρώπη “…Φέρετρα με σημαία πάνω” δεν θα χρειαστούν βίαια μέσα ή αυταρχικές μέθοδοι (ευτυχώς ακόμη ή δημοκρατία μας αντέχει). Χρειάζεται κάτι πιο απλό και πιο ανώδυνο, αλλά όχι και λιγότερο τελέσφορο. Χρειάζεται “αλλαγή κουλτούρας”.
“Το πρώτο προαπαιτούμενο είναι η αλλαγή κουλτούρας των ευρωπαϊκών κοινωνιών Δηλαδή, η επιστροφή σε ένα πνεύμα αυτοθυσία, δηλαδή σε ένα πνεύμα, σε μία κουλτούρα που ο Ευρωπαίος θα έχει μέσα στη συνείδησή του ότι μπορεί να χρειάζεται να θυσιαστεί για να υπερασπιστεί τα δικαιώματα αυτά, τα οποία απολαμβάνει” (Ν.Δένδιας).
Να, λοιπόν που υπάρχουν πολλοί τρόποι για την προσαρμογή και υποταγή και χωρίς “αναισθητικό”.
Με αυτά και με αυτά η Ευρώπη βαδίζει ολοταχώς στη στρατιωτικοποίηση των συνειδήσεων και σε μία “Κουλτούρα Πολέμου” ως αναγκαίας προϋπόθεσης για την περιφρούρηση και απολαβή των κεκτημένων δικαιωμάτων μας, που κάποτε δημιουργούσαν “δύναμη-ισχύ” και ιδιαίτερα μετά την κατάρρευση του τείχους του “αίσχους”.
Τώρα στην εποχή του πολυπολισμού ή της διεθνούς “αταξίας” κατά πολλούς ισχύει το αντίθετο. Δηλαδή, ή “δύναμη παράγει δίκαιο“. Ίσως ο κ. Δένδιας να τη γνωρίζει καλύτερα αυτή τη δυστοπική αλλαγή, γι αυτό τόνισε εμφαντικά:
«Πηγαίναμε σε μία εποχή-νομίζαμε τότε-“Right makes Might” (το δίκαιο δημιουργεί δύναμη)”. Σήμερα, όμως, “δυστυχώς ζούμε μία δυστοπία. Είμαστε ακριβώς στο ανάποδο: “Might makes Right”(Η δύναμη παράγει δίκαιο)».
Βέβαια θα μπορούσε κάποιος να συμφωνήσει ή και να διαφωνήσει όχι μόνον με τις δηλώσεις των πολιτικών και στρατιωτικών αξιωματούχων αλλά και με τις αναλύσεις των ειδικών για τη σκοπιμότητα και τις υπόρρητες στοχεύσεις τους.
Πώς, όμως, θα μπορούσε κάποιος να αγνοήσει τις επισημάνσεις του Πολωνού στρατηγού που οσμίζεται κλίμα παγκόσμιου πολέμου; Κάτι θα γνωρίζει αυτός, αφού η χώρα του έχει την εμπειρία ενός τέτοιου κλίματος (Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος).
Ο στρατηγός Κούκουλα, μιλώντας στις 17 Νοεμβρίου στο δημόσιο ραδιόφωνο της Πολωνίας Polskie Radio, υπογράμμισε ότι «η Ρωσία έχει ήδη ξεκινήσει την περίοδο προετοιμασίας για πόλεμο» και ότι «δημιουργεί ένα περιβάλλον ευνοϊκό για πιθανή επιθετικότητα στο πολωνικό έδαφος». Όπως είπε, «όποιος έχει βιώσει πόλεμο, γνωρίζει πως αυτό που ζούμε τώρα δεν είναι πόλεμος, αλλά προπολεμική κατάσταση — μια μορφή υβριδικού πολέμου».
Το θέμα, ωστόσο, που προκάλεσε θύελλα αντιδράσεων από την πλευρά της αντιπολίτευσης και όχι μόνον, έχει και τη φιλοσοφική του διάσταση. Κι αυτό γιατί οι δηλώσεις (Δένδια κι άλλων ευρωπαίων) σχετίζονται με τον φόβο ή τον τρόμο ή ακόμη και τους απότοκους συνειρμούς για την προοπτική ενός πολέμου στην Ευρώπη.
Και το ερώτημα που αναδύεται και με βάση τη φιλοσοφική του διάσταση είναι το ακόλουθο: Η ενόχληση και οι διαφωνίες που εκφράστηκαν εστιάζονται στο γιατί έγιναν αυτές οι δηλώσεις (Δένδια…) ή γιατί ο πόλεμος ως προοπτική είναι ante portas;
Μάς ενόχλησε, δηλαδή, η αναφορά σε ένα απευκταίο γεγονός ή το ίδιο το γεγονός (πόλεμος);
Κάπου εδώ δικαιώνεται η θέση του στωικού φιλοσόφου Επίκτητου:
“Ταράττει τους ανθρώπους ου τα πράγματα αλλά τα περί των πραγμάτων δόγματα” –Τους ανθρώπους, δηλαδή, δεν τους τρομάζουν τα γεγονότα αυτά καθεαυτά, αλλά η αντίληψη που έχουν οι άνθρωποι γι αυτά.
Σύμφωνα με την στωική φιλοσοφία η εσωτερική μας ηρεμία και ο φόβος δεν προκαλούνται τόσο από τα εξωτερικά γεγονότα κι από την περιγραφή τους όσο από τον τρόπο (τον κώδικα) που τα αξιολογούμε και τα ερμηνεύουμε (τα “δόγματα”).
Η παραπάνω θέση του Επίκτητου αποτέλεσε το δομικό στοιχείο της Γνωσιακής-Συμπεριφορικής Θεραπείας (Aaron T. Beck) που μάς διδάσκει πως ο τρόπος που σκεπτόμαστε κι αξιολογούμε την πραγματικότητα επηρεάζει και τα συναισθήματά μας.
Να, λοιπόν, που κάποιες δηλώσεις– έστω και για θέματα πολέμου- μάς κάνουν σοφότερους και μάς βοηθούν να γνωρίσουμε καλύτερα τον εαυτό μας και τους άλλους. Κι αυτό σημαίνει πως μπορούμε να αλλάξουμε όχι μόνο τις αρνητικές-δυσλειτουργικές σκέψεις μας αλλά και ό,τι επηρεάζει αρνητικά τη ζωή μας.
Δεν μάς φταίνε, λοιπόν, οι δηλώσεις των διαφόρων αξιωματούχων της Ευρώπης περί επικείμενου πολέμου-επίθεσης από τη Ρωσία, αλλά η ίδια η πραγματικότητα του πολέμου και η συμπεριφορά της Ρωσίας, όπως αυτή καταγράφηκε-εκδηλώθηκε με την εισβολή στην Ουκρανία.
Και γιατί, όπως λέει και ο λαός “Των φρονίμων τα παιδιά πριν πεινάσουν μαγειρεύουν”.
Ας γνωρίσει-ζήσει κι άλλα ειρηνικά καλοκαίρια η Ευρώπη και οι δηλώσεις περί πολέμου και πολεμικής κουλτούρας θα ξεχαστούν πολύ γρήγορα.
Kαι Απορία Ψάλτου Βηξ: Αλήθεια ποια είναι η απάντηση της αντιπολίτευσης στις επιθετικές δηλώσεις κατά της Ελλάδας της εκπροσώπου της ρωσικής κυβέρνησης;
«Η Ρωσία θα απαντήσει κατάλληλα στην απόφαση της Ελλάδας να κατασκευάσει και να χρησιμοποιήσει θαλάσσια μη επανδρωμένα αεροσκάφη με την Ουκρανία»
