Ο Σαλβαντόρ Νταλί μπορεί σήμερα να έχει μείνει στην ιστορία της τέχνης ως το σημαντικότερο κεφάλαιο του σουρεαλισμού, αλλά στο κίνημα του ιδρυτή και βασικού εκπροσώπου του, Γάλλου συγγραφέα Αντρέ Μπρετόν, ήταν πάντα ένας αταίριαστος, «πολύ εκκεντρικός και κυρίως, υπερβολικά φιλοχρήματος».
Ο Μπρετόν τον απομάκρυνε επίσημα από την ομάδα των Σουρεαλιστών το 1939, με την αποπομπή του να ανακοινώνεται στο τεύχος Μαΐου του περιοδικού της εποχής, «Minotaure». Ως λόγο επικαλέστηκε ρατσιστικές δηλώσεις που είχε κάνει ο ίδιος ο καλλιτέχνης αλλά και ένα υποτιθέμενο κάλεσμα σε «φυλετικό πόλεμο». Παράλληλα, αρκετά μέλη του κινήματος άρχισαν να μιλούν για τον Νταλί σε παρελθόντα χρόνο, σαν να είχε πεθάνει.
Λίγο πριν την απομάκρυνση του από το κίνημα, είχε ζωγραφίσει το γνωστό αμφιλεγόμενο έργο «The Enigma of Hitler» (1939), το οποίο για πολλούς ήταν η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι. Ωστόσο, η αντιπαράθεση του Μπρετόν με τον Νταλί δεν ήταν μόνο σε πολιτικό επίπεδο. Ο Μπρετόν έβρισκε εν γένει κουραστική την αδιάκοπη έπαρση του Ισπανού καλλιτέχνη.
Η γέννηση των σουρεαλιστών και το προσωνύμιο που έκανε πλούσιο τον Νταλί
Ο Μπρετόν ίδρυσε το κίνημα των Σουρεαλιστών στο Παρίσι το 1924, ενώ ο Νταλί προσχώρησε αυτό το 1929, μετά την επιτυχία της ταινίας μικρού μήκους «Un Chien Andalou» (Ανδαλουσιανός σκύλος), την οποία σκηνοθέτησε με τον Ισπανό κινηματογραφιστή Λουίς Μπουνιουέλ. Η «παρανοϊκο-κριτική μέθοδος», όπως ονομάστηκε, του Νταλί, η οποία βασιζόταν στην πρόκληση μιας κατάστασης ψυχολογικής διέγερσης με τελικό σκοπό τη δημιουργία, είχε αρχικά επαινεθεί από τον Μπρετόν ως «εργαλείο υψίστης σημασίας».
Ο Νταλί αποτέλεσε καταλυτική δύναμη στην ομάδα, συμβάλλοντας ώστε το κίνημα του σουρεαλισμού να γίνει γνωστό διεθνώς. Με τον καιρό, όμως, έγινε σαφές ότι, στα μάτια του Μπρετόν, ο Νταλί είχε γίνει «μεγαλύτερος από το ίδιο το κίνημα».
Αυτό που ενοχλούσε ιδιαίτερα τον Μπρετόν, ήταν το ξεκάθαρο πάθος του Νταλί για το χρήμα. Δέκα χρόνια μετά την απομάκρυνσή του από το κίνημα, ο Μπρετόν εξακολουθούσε να ασχολείται μαζί του, χαρίζοντάς του μάλιστα το προσωνύμιο,«Avida Dollars», αναγραμματισμός από το γαλλικό «avide à dollars» το οποίο σημαίνει, «αχόρταγος για δολάρια».
Για την ακρίβεια, υπολογίζεται ότι ο Νταλί είχε συγκεντρώσει περιουσία άνω των 30 εκατομμυρίων δολαρίων όχι μόνο από τις πωλήσεις έργων του, αλλά και από εμπορικές συνεργασίες με τη Walt Disney, όπως και από την περίφημη σκηνή ονείρου που σχεδίασε για την ταινία του Άλφρεντ Χίτσκοκ «Spellbound» (1945).
Ωστόσο, ο Νταλί δεν προσπαθούσε να κρύψει ιδιαίτερα αυτή την ιδιαίτερη επιθυμία του για το χρήμα. Με την παραμονή του στις Ηνωμένες Πολιτείες, η επιθυμία του δε, γιγαντώθηκε. Στη δεκαετία του 1960, ήδη πάμπλουτος, είχε βρει τον τρόπο να πουλάει ακόμη και λευκά φύλλα χαρτιού τα οποία είχε υπογράψει για να τα χρησιμοποιούν σε χαρακτικά και τα έδινε έναντι 40 δολαρίων το καθένα. Υπολογίζεται ότι μπορούσε να υπογράφει μέχρι και 1.800 φύλλα την ώρα, αποκομίζοντας 72.000 δολάρια κάθε 60 λεπτά.
Όσο για το σαρκαστικό προσωνύμιο του Μπρετόν, ο «Avida Dollars» το λάτρεψε. Σε τηλεοπτική συνέντευξή του το 1959 με τον Louis Pauwels, όταν ρωτήθηκε πώς του φαίνεται το όνομα, απάντησε χαλαρά πως ο αναγραμματισμός πρέπει να έχει «μια κάποια μαγική αξία», αφού από τότε που του αποδόθηκε «η βροχή από δολάρια δεν έχει σταματήσει να πέφτει πάνω μου».
Από την άλλη, όταν τον ρώτησαν αν αγαπά το χρήμα, απάντησε χωρίς δισταγμό: «Περισσότερο από οτιδήποτε». Στη συνέχεια, όμως, αναδιατύπωσε λέγοντας, «Στην πραγματικότητα, αγαπώ τη γυναίκα μου περισσότερο».
Με πληροφορίες από artent
