Η Patti Smith δεν έρχεται ποτέ απλώς για «μια συναυλία». Στις 15 Μαΐου 2026, όταν στα ηχεία του Λυκαβηττού θα σκάσει το ρεφρέν «People have the power», αυτό που θα δοκιμαστεί δεν θα είναι μόνο οι φωνητικές της αντοχές, αλλά και τα νεύρα μιας εποχής: της γενιάς που κατεβαίνει στους δρόμους για τα Τέμπη, των νέων που διαδηλώνουν σε μισή Ευρώπη, των αγροτών που δείχνουν ξανά ότι η δύναμη μπορεί να βρίσκεται στα χέρια τους.
Η «ποιήτρια του punk» που έμαθε στον κόσμο να φωνάζει
Η Patricia Lee Smith γεννήθηκε το 1946 στο Σικάγο και μεγάλωσε σε μια εργατική οικογένεια, πολύ μακριά από τη λάμψη της μουσικής βιομηχανίας. Πριν γίνει ροκ σταρ, ήταν ποιήτρια: διάβαζε Ρεμπό και Γουίλιαμ Μπλέικ, έγραφε στίχους, έψαχνε τρόπους να παντρέψει τη λογοτεχνία με τον ηλεκτρισμό της rock.
Στη Νέα Υόρκη των early ‘70s θα βρει τη σκηνή που της ταιριάζει: το CBGB, εκεί όπου χτιζόταν κάτι που αργότερα θα ονομαστεί punk. Μαζί με τον κιθαρίστα Lenny Kaye και την μπάντα της, θα στήσει ένα υβρίδιο spoken word, αυτοσχεδιασμού και ωμής κιθάρας που μοιάζει περισσότερο με μανιφέστο, παρά με «κανονική» παραγωγή δισκογραφίας.
Το 1975 κυκλοφορεί το «Horses», ένα ντεμπούτο που σήμερα θεωρείται ορόσημο όχι μόνο για το punk, αλλά και για ολόκληρη την εναλλακτική μουσική. Από το πρώτο κιόλας δευτερόλεπτο –«Jesus died for somebody’s sins, but not mine» – η Smith δηλώνει πως δεν ήρθε για να προσαρμοστεί, αλλά για να ξαναγράψει τους κανόνες. Το αποτέλεσμα; Η Patti Smith θα βαφτιστεί «poet laureate of punk», μια φιγούρα που δεν έγινε ποτέ σταρ με τον κλασικό τρόπο, αλλά σύμβολο: αντοχής, καλλιτεχνικής ακεραιότητας, πολιτικής εγρήγορσης.
Από το «Horses» στο «People Have the Power»
Δεκατρία χρόνια μετά το «Horses», το 1988, η Smith κυκλοφορεί το άλμπουμ Dream of Life. Εκεί κρύβεται το τραγούδι που θα ξεφύγει από τα στενά όρια της δισκογραφίας και θα γίνει αυτό που σήμερα αποκαλούμε «σύνθημα»: το «People Have the Power». Γραμμένο μαζί με τον σύντροφό της Fred «Sonic» Smith, ηχογραφημένο στη Νέα Υόρκη και κυκλοφορημένο ως lead single του δίσκου, το κομμάτι είναι μια πεντάλεπτη υπόσχεση ότι, παρά τις ήττες, «οι άνθρωποι έχουν τη δύναμη να ανατρέψουν το έργο των τρελών».
Με τα χρόνια, το τραγούδι θα γίνει:
- soundtrack διαδηλώσεων κατά του πολέμου στο Ιράκ,
- είσοδος σε συναυλίες των U2,
- υμνος σε καμπάνιες για το δικαίωμα ψήφου και την κλιματική δικαιοσύνη,
- και ξανά και ξανά, ένα κομμάτι που επιστρέφει κάθε φορά που οι δρόμοι γεμίζουν πλακάτ.
Το ρεφρέν «People have the power» δεν είναι απλώς ωραία λόγια. Είναι ένας στίχος που έχει ήδη δοκιμαστεί σε πραγματικό χρόνο, σε πραγματικές συγκρούσεις. Γι’ αυτό και σήμερα μοιάζει σχεδόν αυτονόητο να διαβάζεται και στα ελληνικά: «Οι άνθρωποι έχουν τη δύναμη».
Λυκαβηττός 2026: όταν οι στίχοι ακουμπούν τις πλατείες
Η συναυλία της 15ης Μαΐου 2026 στο Δημοτικό Θέατρο Λυκαβηττού έρχεται σε μια πολύ συγκεκριμένη στιγμή: 51 χρόνια μετά το «Horses», αλλά και δύο χρόνια μετά το σοκ των Τεμπών που έβγαλε τον κόσμο, σε όλες τις ηλικίες, στο δρόμο.
Από τις πρώτες πορείες του Μαρτίου 2023 μέχρι τα πρόσφατα κύματα οργής για την καθυστέρηση στη διερεύνηση του δυστυχήματος, οι εικόνες είναι πλέον γνώριμες: χιλιάδες νέοι, πλακάτ, συνθήματα, πλατείες γεμάτες. Η υπόθεση των Τεμπών έγινε σύμβολο μιας γενικότερης κρίσης εμπιστοσύνης απέναντι στο κράτος, αλλά και μιας Gen Z που δεν φοβάται να διεκδικεί δημόσια.
Την ίδια ώρα, οι αγρότες στην Ελλάδα και σε όλη την Ευρώπη δείχνουν με μπλόκα και τρακτέρ ότι η δύναμη μπορεί να βρεθεί στα χέρια όσων θεωρούνταν «σιωπηλή πλειοψηφία». Σε αυτό το σκηνικό, το «People Have the Power» δεν ηχεί σαν νοσταλγία των ’80s, αλλά σαν κάτι επικίνδυνα επίκαιρο. Στις πορείες της Gen Z σε Ευρώπη, ΗΠΑ, Μέση Ανατολή, οι νέοι απαιτούν κλίμα χωρίς greenwashing, δικαιώματα χωρίς αστερίσκους, δημοκρατία που να μη λειτουργεί μόνο στην κάλπη.
Και κάπου ανάμεσα σε όλα αυτά, μια 78χρονη καλλιτέχνις που συνεχίζει να περιοδεύει, να μιλά για ανεξάρτητη δημοσιογραφία, για ειρήνη, για δικαιώματα, ανεβαίνει σε μια σκηνή της Αθήνας και μας θυμίζει – χωρίς πολλά μελοδραματικά – ότι «people have the power».
Γιατί η Patti Smith μιλά ακόμη στη Gen Z
Τι βρίσκει η σημερινή 20άρα ή 25άρης σε μια καλλιτέχνιδα που ξεκίνησε πριν από μισό αιώνα;
- Αυθεντικότητα: η Smith δεν χτίστηκε πάνω σε reality, δεν γυαλίστηκε από αλγόριθμους. Έμεινε για χρόνια μακριά από τη μουσική για να μεγαλώσει τα παιδιά της, επέστρεψε χωρίς να επιδιώξει «comeback» τύπου σόου.
- Διαθεσιμότητα να πάρει θέση: είτε μιλά για κλίμα, είτε για πόλεμο, είτε για ελευθερία του Τύπου, η στάση της δεν είναι διακοσμητική.
- Ένα σώμα δουλειάς που δεν φοβάται την τρωτότητα: από τα βιβλία της (Just Kids, M Train) μέχρι τα live της, η Patti Smith μιλά ανοιχτά για απώλειες, για θάνατο, για θλίψη, χωρίς όμως να βουλιάζει στην παραίτηση.
Για μια γενιά που μεγαλώνει μέσα σε διαρκείς κρίσεις, η εικόνα μιας γυναίκας που συνεχίζει – να ταξιδεύει, να τραγουδά, να φωνάζει «οι άνθρωποι έχουν τη δύναμη» – λειτουργεί σχεδόν σαν manual επιβίωσης.
Μικρό χρονολόγιο μιας ανυπότακτης διαδρομής
- 1946 – Γεννιέται στο Σικάγο.
- Αρχές ‘70s – Εμφανίζεται στη Νέα Υόρκη, διαβάζει ποίηση, πειραματίζεται με spoken word και rock.
- 1975 – Κυκλοφορεί το Horses, από τους πιο επιδραστικούς δίσκους όλων των εποχών.
- 1978 – Το «Because the Night», σε συν-γραφή με τον Bruce Springsteen, γίνεται η μεγαλύτερη εμπορική της επιτυχία.
- 1988 – Το «People Have the Power» κυκλοφορεί στο Dream of Life και θα μετατραπεί σε διεθνή ύμνο διαμαρτυρίας.
- 2010 και μετά – Η Smith αναγνωρίζεται και ως συγγραφέας, με βιβλία και βραβεία που επιβεβαιώνουν ότι η γραφή της είναι το ίδιο ισχυρή με τις σκηνικές της εμφανίσεις.
- 2025–2026 – Γιορτάζει τα 50 χρόνια του Horses με διεθνή περιοδεία και, μέσα σε αυτόν τον κύκλο, ανακοινώνεται η εμφάνισή της στον Λυκαβηττό.
«Οι άνθρωποι έχουν τη δύναμη» – και τι κάνουμε με αυτό;
Όταν, εκείνο το βράδυ του Μαΐου, χιλιάδες άνθρωποι στον Λυκαβηττό θα τραγουδήσουν «people have the power / to dream, to rule, to wrestle the world from fools», το ερώτημα θα είναι απλό και ταυτόχρονα τεράστιο:
Πώς μεταφράζεται αυτό το ρεφρέν έξω από το θέατρο;
- Σε επιμονή για δικαιοσύνη στα Τέμπη.
- Σε πίεση για θεσμούς που λογοδοτούν.
- Σε νεολαία που δεν περιορίζεται στο like και στο share, αλλά συνεχίζει να κατεβαίνει στον δρόμο.
Η Patti Smith πάντα πίστευε ότι ένα τραγούδι μπορεί να είναι κάτι παραπάνω από soundtrack της εποχής του. Στον Λυκαβηττό, το «People Have the Power» έχει όλες τις προϋποθέσεις να γίνει αυτό ακριβώς: ένα σύνθημα που δεν τελειώνει με το encore, αλλά συνεχίζει να γράφεται στις πλατείες.
