«Ήμουν αρκετά τυχερή που έκανα τα πρώτα μου βήματα στις μαγικές στιγμές του σινεμά. Όλοι οι μεγάλοι σκηνοθέτες ήταν δάσκαλοί μου και δεν τηλεφώνησα ποτέ σε κανέναν. Αυτοί ήταν που με ζήτησαν», δήλωνε πριν από δεκαπέντε χρόνια η Κλαούντια Καρντινάλε, «μία από τις σπουδαιότερες Ιταλίδες ηθοποιούς όλων των εποχών», όπως τη χαρακτήρισε ο Ιταλός υπουργός Πολιτισμού Αλεσάντρο Τζούλι.
Η μεγάλη πρωταγωνίστρια Κλοντ Ζοζεφίν Ροζ Καρντινάλε απεβίωσε την Τρίτη 23 Σεπτεμβρίου, σε ηλικία 87 ετών, στη Νεμούρ της Γαλλίας, όπου κατοικούσε, περιτριγυρισμένη από τα παιδιά της. Την εκδημία της ανακοίνωσε ο ατζέντης της στο Γαλλικό Πρακτορείο.
Ποιά ήταν ωστόσο, η Κλοντ πέρα από τις 150 ταινίες της για τους ρόλους της στις οποίες έλεγε ότι ήταν σαν να έζησε πάνω από 150 ζωές και ποιά τα γεγονότα που σημάδεψαν τον βίο της;
Η Κλοντ γεννήθηκε στις 15 Απριλίου 1938 στην Τύνιδα, από μετανάστες Σικελούς γονείς. Ήταν η μεγαλύτερη από τα τέσσερα αδέρφια της οικογένειας, αλλά ως έφηβη ονειρευόταν να γίνει δασκάλα και όχι ηθοποιός, ενώ παράλληλα δυσκολευόταν με τα ιταλικά. Μιλούσε τη σικελική διάλεκτο, αραβικά και γαλλικά -είχε φοιτήσει σε γαλλόφωνο σχολείο- εξού και στις πρώτες ιταλικές ταινίες της η φωνή της είναι ντουμπλαρισμένη.
Στα 17 της χρόνια στέφεται «Ωραιότερη Ιταλίδα της Τύνιδας». «Δεν συμμετείχα καν στον διαγωνισμό, με ξεχώρισαν από το πλήθος, με τράβηξαν στη σκηνή, μου πέρασαν μια κορδέλα και με ανακήρυξαν νικήτρια. Το βραβείο ήταν ένα ταξίδι στο Φεστιβάλ Βενετίας, όπου η πρώτη ταινία που είδα ήταν το Le Notti Bianche (Λευκές Νύχτες) του Βισκόντι». Η εμφάνιση της στο Λίντο έκανε ωστόσο, τα φλας να αστράψουν. Η ίδια απέδωσε αργότερα το ενδιαφέρον στο μπικίνι που φορούσε.
«Μετά από αυτό, βρέθηκε στα εξώφυλλα όλων των ιταλικών περιοδικών, με τίτλους όπως, “Αυτό είναι το κορίτσι που δεν θέλει να κάνει ταινίες”», καθώς παρότι είχε ήδη κάνει το ντεμπούτο της, δεν παρέλειπε να επαναλαμβάνει στους δημοσιογράφους ότι δεν φιλοδοξούσε να γίνει ηθοποιός.
Η καριέρα της ξεκίνησε με ένα φιλμ μικρού μήκους που είχε τίτλο «Anneaux d’Or» του René Vautier, στο οποίο έπαιξε με την αδελφή της και τους συμμαθητές της, παρά τις αντιρρήσεις του αυστηρού πατέρα της, και προβλήθηκε στο Φεστιβάλ Βερολίνου. Στη συνέχεια, αλλά χωρίς ιδιαίτερο ενθουσιασμό, έπαιξε στην τυνησιακή παραγωγή «Goha» του Jacques Baratier, με πρωταγωνιστή τον Ομάρ Σαρίφ, αναλαμβάνοντας ένα δευτερεύοντα ρόλο.
Μετά το ταξίδι της στη Βενετία, της δόθηκε η ευκαιρία να σπουδάσει στο Centro Sperimentale Cinematografico στη Ρώμη. Ήταν 17 ετών, αλλά μετά από τρεις μήνες είχε βαρεθεί. Θεωρώντας ότι η υποκριτική δεν είναι για εκείνη, σε συνδυασμό με τις γλωσσικές δυσκολίες -τα ιταλικά της ήταν ακόμη ανεπαρκή- τα παρατάει και επιστρέφει στην Τυνησία μόνο για να ανακαλύψει λίγο αργότερα ότι περιμένει παιδί από έναν μυστηριώδη Γάλλο δέκα χρόνια μεγαλύτερό της, ο οποίος τη βίασε. Η Κλοντ αποφασίζει να το κρατήσει. Είναι η χρονιά που υπογράφει συμβόλαιο με το ιταλικό στούντιο Vides Cinematografica. Ο παραγωγός Φράνκο Κριστάλντι της προτείνει να κρατήσει κρυφή την εγκυμοσύνη και λίγους μήνες μετά τη στέλνει να γεννήσει στο Λονδίνο.
Το αγόρι που του έδωσε το όνομα Patrizio και το οποίο η ίδια σύστηνε επί οκτώ χρόνια ως τον μικρότερο αδελφό της -μέχρι που αποκάλυψε την αλήθεια σε μία συνέντευξη- ανέλαβαν να μεγαλώσουν οι γονείς της.
Ο Κριστάλντι, 14 χρόνια μεγαλύτερός της, ο οποίος και της έδωσε το καλλιτεχνικό ψευδώνυμο Κλαούντια Καρντινάλε, θα γίνει ο πρώτος και μοναδικός σύζυγός της. Παντρεύτηκαν στο Λας Βέγκας το 1966, όμως η Καρντινάλε δεν θεωρούσε τον γάμο «επίσημο», εξού και έδωσε στον γιο της το δικό της επώνυμο. Χώρισαν το 1975.
Η πρώτη μεγάλη επιτυχία έχει ήδη έρθει το 1963 με την ταινία «8 ½» του Φεντερίκο Φελίνι, όπου πρωταγωνιστούσε ο Μαρτσέλο Μαστρογιάννι και με τον «Γατόπαρδο» του Λουκίνο Βισκόντι με τον Μπαρτ Λάνκαστερ και τον Αλέν Ντελόν -δύο ταινίες που γυρίζονταν ταυτόχρονα και σε εντελώς διαφορετικό κλίμα. «Ο Φελίνι δεν μπορούσε να κάνει γύρισμα χωρίς φασαρία. Με τον Βισκόντι, συνέβαινε το αντίθετο, ήταν σαν να έκανε θέατρο. Δεν μπορούσαμε να πούμε λέξη», έλεγε στον Guardian το 2013. Ήταν η δεύτερη συνεργασία της με τον Βισκόντι. Είχε προηγηθεί η ταινία «Ο Ρόκο και τα Αδέλφια του», με την Κατίνα Παξινού και τον Ντελόν -η νεαρή ηθοποιός ήταν μόλις 22 χρονών όταν ο Βισκόντι τη διάλεξε για την ταινία.
Η Καρντινάλε καθιερώνεται ως η ιταλική απάντηση στη Γαλλίδα σταρ Μπριζίτ Μπαρντό και το Χόλιγουντ της χτυπά την πόρτα. Παρά την πρόταση για αποκλειστικό συμβόλαιο συνεργασίας που της έκανε αμερικανικό στούντιο, εκείνη αρνήθηκε. «Είμαι ηθοποιός από την Ευρώπη που πήγαινα στην Αμερική για ταινίες», θα έλεγε αργότερα.
«Το βασικό πλεονέκτημά μου ήταν ότι δεν ζήτησα να πάω στο Χόλιγουντ, με πήραν τηλέφωνο. Εκείνη την εποχή, κάθε φορά που ένα νέο αστέρι τραβούσε την προσοχή τους, τα στούντιο του Χόλιγουντ έπρεπε να το έχουν, προσπαθούσαν να το μονοπωλήσουν. Σε έδεναν με ένα συμβόλαιο που κατά κάποιο τρόπο κατέστρεφε την καριέρα σου. Προσπάθησα να υπερασπιστώ τον εαυτό μου, για παράδειγμα αρνήθηκα ένα αποκλειστικό συμβόλαιο με την Universal και υπέγραφα μόνο ένα συμβόλαιο τη φορά, οπότε κατάφερα να επιβιώσω».
Μετά το διαζύγιο από τον Κριστάλντι, σύντροφος της ζωής της έγινε ο σκηνοθέτης Πασκουάλε Σκουιτιέρι. Απέκτησαν μια κόρη, η οποία πήρε κι εκείνη το όνομα Κλαούντια. Έμειναν μαζί για σαράντα χρόνια, μέχρι τον θάνατο του το 2017 και η Καρντινάλε πρωταγωνίστησε σε αρκετές ταινίες του.
Όμως, η περίοδος του χωρισμού με τον Κριστάλντι ήταν πλήγμα για την καριέρα της, καθώς ο παραγωγός ζήτησε από φίλους και συνεργάτες στην ιταλική κινηματογραφική βιομηχανία να την αποκλείσουν, με αποτέλεσμα, για παράδειγμα, ο Βισκόντι να μην συνεργαστεί μαζί της στην τελευταία ταινία του, «Ο Αθώος» (1976).
«Ήταν μια δύσκολη στιγμή. Ανακάλυψα ότι δεν είχα χρήματα στον τραπεζικό μου λογαριασμό», είχε πει η Καρντινάλε για εκείνη την περίοδο. Τελικά, έσπευσε να τη σώσει ο Φράνκο Τζεφιρέλι ο οποίος της πρότεινε να παίξει στη μίνι τηλεοπτική σειρά του 1977 «Ο Ιησούς από τη Ναζαρέτ». Στη συνέχεια συνεργάστηκε και με άλλους Ευρωπαίους σκηνοθέτες, συμπεριλαμβανομένων των Βέρνερ Χέρτσογκ και Μάρκο Μπελόκιο.
Τι έλεγε η Ιταλίδα καλλονή για το πέρασμα του χρόνου; Το αυτονόητο: «Δεν μπορείς να σταματήσεις τον χρόνο. Δεν έχω κάνει ποτέ τίποτα στο πρόσωπό μου, μισώ την ιδέα του λίφτινγκ. Νομίζω ότι το μυστικό είναι να παραμένεις πολύ δραστήριος, να μην τα παρατάς ποτέ».
Με πληροφορίες από New York Times, Guardian, HuffPost France, Italy Magazine
