Η κατάρρευση ενός κρίσιμου ωκεάνιου ρεύματος στον Ατλαντικό δεν μπορεί πλέον να θεωρείται απίθανη, σύμφωνα με νέα μελέτη.
Το Amoc – ένα από τα σημαντικότερα ωκεάνια ρεύματα του πλανήτη και καθοριστικός παράγοντας για το παγκόσμιο κλίμα – μεταφέρει θερμά νερά προς την Ευρώπη και την Αρκτική, όπου ψύχονται, βυθίζονται και σχηματίζουν ένα βαθύ υποθαλάσσιο ρεύμα επιστροφής. Ωστόσο, σήμερα βρίσκεται στο πιο αδύναμο σημείο των τελευταίων 1.600 ετών εξαιτίας της κλιματικής κρίσης.
Παλαιότερα κλιματικά μοντέλα έδειχναν πιθανότητα κατάρρευσης πριν από το 2100. Η νέα ανάλυση, όμως, που εξετάζει σενάρια έως το 2300 και 2500, αποκαλύπτει ότι το σημείο καμπής – πέρα από το οποίο η κατάρρευση γίνεται αναπόφευκτη – είναι πιθανό να ξεπεραστεί μέσα στις επόμενες δεκαετίες. Η πλήρης διακοπή μπορεί να συμβεί 50 έως 100 χρόνια αργότερα.
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα, εάν οι εκπομπές άνθρακα συνεχίσουν να αυξάνονται, στο 70% των μοντέλων το Amoc καταρρέει. Με μεσαίο επίπεδο εκπομπών, το ποσοστό πέφτει στο 37%, ενώ ακόμη και σε σενάρια χαμηλών εκπομπών η πιθανότητα φτάνει το 25%. Οι επιστήμονες τονίζουν ότι μια τέτοια εξέλιξη πρέπει να αποφευχθεί «με κάθε κόστος», υπογραμμίζοντας την ανάγκη για άμεση και δραστική μείωση της χρήσης ορυκτών καυσίμων.
Η κατάρρευση του Amoc θα είχε σοβαρές επιπτώσεις: μετατόπιση της ζώνης τροπικών βροχοπτώσεων, ψυχρούς χειμώνες και θερινές ξηρασίες στη δυτική Ευρώπη, καθώς και άνοδο της στάθμης της θάλασσας έως και κατά 50 εκατοστά.
«Τα νέα αποτελέσματα είναι σοκαριστικά. Παλαιότερα θεωρούσα ότι η πιθανότητα κατάρρευσης λόγω υπερθέρμανσης ήταν κάτω από 10%. Τώρα, ακόμα και με χαμηλές εκπομπές, η πιθανότητα φτάνει το 25%», δηλώνει ο καθηγητής Στέφαν Ράμστορφ του Ινστιτούτου Πότσδαμ για την Έρευνα των Κλιματικών Επιπτώσεων. «Το σημείο καμπής πιθανότατα θα ξεπεραστεί μέσα στα επόμενα 10-20 χρόνια. Αυτό είναι εξαιρετικά ανησυχητικό και δείχνει πόσο επείγει η μείωση των εκπομπών».
Η μελέτη για το Amoc, που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Environmental Research Letters, ανέλυσε τα στάνταρ κλιματικά μοντέλα της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC). Οι επιστήμονες εκφράζουν ιδιαίτερη ανησυχία, καθώς σε αρκετά από αυτά τα μοντέλα το σημείο καμπής φτάνεται ήδη μέσα στις επόμενες δύο δεκαετίες. Μετά από αυτό, ένας αυτοενισχυόμενος μηχανισμός ανατροφοδότησης οδηγεί αναπόφευκτα στην κατάρρευση.
Η ταχεία θέρμανση της Αρκτικής επιβραδύνει την ψύξη των ωκεάνιων υδάτων, μειώνοντας την πυκνότητα και τη βύθιση τους. Η διαδικασία αυτή ενισχύεται από την αύξηση βροχοπτώσεων, δημιουργώντας έναν φαύλο κύκλο.
Μια δεύτερη, ανεξάρτητη μελέτη κατέληξε επίσης στο ότι το σημείο καμπής θα ξεπεραστεί πιθανότατα μέχρι τα μέσα του αιώνα. Δεδομένου ότι μόνο λίγα μοντέλα του IPCC εκτείνονται πέρα από το 2100, οι ερευνητές εξέτασαν εκείνα που δείχνουν ήδη ενδείξεις τελικής παρακμής του Amoc και κατέληξαν στα ποσοστά 70%, 37% και 25%.
Ο Δρ. Τζόναθαν Μπέικερ από το Met Office Hadley Centre, που είχε ηγηθεί μελέτης με πιο αισιόδοξα συμπεράσματα, σχολίασε: «Η νέα έρευνα δείχνει ότι ο κίνδυνος αυξάνεται σημαντικά μετά το 2100».
Πηγή: The Guardian
