Η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν εξέδωσε, αργά το απόγευμα της Δευτέρας 25 Νοεμβρίου, μια εκτενή δήλωση μετά από τηλεδιάσκεψη των εταίρων της «Συμμαχίας των Προθύμων» (Coalition of the Willing) όπου τονίζει πως υπάρχει πρόοδος στις ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις και επισημαίνει την ανάγκη της διατλαντικής συνεργασίας, ενώ θίγει και το ζήτημα της χρηματοδότησης της Ουκρανίας μέσω των «παγωμένων» ρωσικών περιουσιακών στοιχείων. Αύριο, όπως έχει γίνει γνωστό, θα υπάρξει τηλεδιάσκεψη των υπουργών Εξωτερικών των κρατών-μελών της ΕΕ.
Η συνάντηση της συμμαχίας των προθύμων, στην οποία συμμετείχε και ο ΓΓ του ΝΑΤΟ Μαρκ Ρούτε, εστίασε στις τρέχουσες εξελίξεις και στην προώθηση ενός δίκαιου και βιώσιμου ειρηνευτικού σχεδίου, εν μέσω εντεινόμενων ρωσικών επιθέσεων. Η φον ντερ Λάιεν, στην παρέμβασή της, έκανε λόγο για «σταθερή και ενθαρρυντική πρόοδο» στις συνομιλίες, σημειώνοντας την «επικοδομητική» παρουσία του Αμερικανού Υπουργού Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο. Υπογράμμισε ότι «χρειαζόμαστε μια ισχυρή διατλαντική συνεργασία, γιατί αποδίδει», επισημαίνοντας τα αποτελέσματα των συντονισμένων κυρώσεων που «συρρικνώνουν τους πόρους της Ρωσίας για να διεξάγει τον επιθετικό της πόλεμο».
«Δεδομένου ότι η πίεση παραμένει η μόνη γλώσσα στην οποία απαντά η Ρωσία, θα συνεχίσουμε να την αυξάνουμε μέχρι να υπάρξει μια γνήσια προθυμία για συμμετοχή σε μια αξιόπιστη πορεία προς την ειρήνη», ανέφερε, κάνοντας παράλληλα αναφορά στην πρόσφατη ένταση της ρωσικής επιθετικότητας: «Χθες το βράδυ, η Ρωσία κλιμάκωσε τις επιθέσεις της στο Κίεβο, με πυραύλους και μη επανδρωμένα αεροσκάφη να παραβιάζουν ακόμη και τον εναέριο χώρο της Μολδαβίας και της Ρουμανίας».
«Είναι μια ακόμη υπενθύμιση ότι η ασφάλεια της Ουκρανίας είναι η ασφάλεια της Ευρώπης. Τα συμφέροντα της Ουκρανίας είναι και δικά μας συμφέροντα. Είναι αχώριστα. Γι’ αυτόν τον λόγο θα συνεχίσουμε να στηρίζουμε σθεναρά την Ουκρανία στις μελλοντικές διαπραγματεύσεις», τόνισε, προσθέτοντας ότι «κεντρικό σημείο» παραμένει η χρηματοδότηση της χώρας, «συμπεριλαμβανομένης της χρήσης των ακινητοποιημένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων».
Την ίδια ώρα, ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ εξέφραζε την εκτίμηση ότι οι συνομιλίες βρίσκονται «κοντά» σε συμφωνία, λέγοντας πως «δεν είναι εύκολο, αλλά πιστεύω ότι θα τα καταφέρουμε». Παράλληλες δηλώσεις του ίδιου ύφους είχαν προηγηθεί στη διάρκεια της ημέρας, με τον Τραμπ να κάνει λόγο για «πρόοδο» και για ένα «μονοπάτι που διαμορφώνεται».
Από το Κίεβο, ο Πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι επιβεβαίωνε ότι η Ουκρανία είναι έτοιμη να προχωρήσει με το αμερικανικά υποστηριζόμενο ειρηνευτικό πλαίσιο, διευκρινίζοντας ωστόσο ότι «μερικά από τα πιο ευαίσθητα σημεία» θα πρέπει να συζητηθούν απευθείας με τον Τραμπ, σε συνάντηση στην οποία επιθυμεί τη συμμετοχή Ευρωπαίων ηγετών. Ο Ζελένσκι κάλεσε επίσης τους Ευρωπαίους να καταλήξουν σε ένα σαφές πλαίσιο για μια πολυεθνική «δύναμη καθησυχασμού» που θα αναπτυχθεί στην Ουκρανία μετά τον τερματισμό των εχθροπραξιών.
Μετά τις συνομιλίες ΗΠΑ-Ουκρανίας στη Γενεύη, ακολούθησαν σήμερα οι επαφές ΗΠΑ–Ρωσίας–Ουκρανίας στο Άμπου Ντάμπι, με αμερικανικούς κύκλους να κάνουν λόγο για «τεράστια πρόοδο», αλλά και για την ανάγκη επίλυσης «μερικών ευαίσθητων, αλλά όχι ανυπέρβλητων λεπτομερειών». Παρά την αισιοδοξία από την Ουάσιγκτον, δεν έχει υπάρξει ακόμη σύγκλιση σε κρίσιμα σημεία όπως οι εδαφικές ρυθμίσεις και η μορφή των μελλοντικών εγγυήσεων ασφαλείας τα θέματα που αποτελούν τον πυρήνα των ρωσικών ενστάσεων.
Η Μόσχα, από την πλευρά της, εκπέμπει δυσφορία για το αναθεωρημένο κείμενο, θεωρώντας ότι απομακρύνεται από προηγούμενες «κατανόησεις» που είχε σχηματίσει η ρωσική ηγεσία. Δεν είναι βεβαιο ότι δεν πρόκειται για ένα διπλωματικό παιχνίδι, αλλά σύμφωνα με όσα διαρρέουν στα διεθνή μέσα ενημέρωσης η Μόσχα θεωρεί κρίσιμα τρία σημεία: το καθεστώς των εδαφών υπό ρωσικό έλεγχο, τον περιορισμό των ουκρανικών στρατιωτικών ικανοτήτων και τον αποκλεισμό οποιασδήποτε δυτικής στρατιωτικής παρουσίας θέσεις που συγκρούονται ευθέως με το υπό διαμόρφωση πλαίσιο.
Ενδιαφέρον παρουσιάζουν και οι δηλώσεις του Βρετανού πρωθυπουργού Κιρ Στάρμερ, ο οποίος τόνισε ότι «η δέσμευσή μας πρέπει να μείνει αδιάσπαστη», υπενθυμίζοντας την πρόσφατη ρωσική επίθεση με νεκρούς αμάχους στο Κίεβο. Αναφέρθηκε στις «ουσιαστικές» συνομιλίες της Γενεύης και στις «εποικοδομητικές αλλαγές» που έχει προτείνει η ουκρανική πλευρά, σημειώνοντας ότι μεγάλο μέρος του κειμένου μπορεί να γίνει αποδεκτό από το Κίεβο. Παράλληλα, υπογράμμισε πως «μια ειρήνη χωρίς ισχυρές, συγκεκριμένες εγγυήσεις δεν μπορεί να είναι βιώσιμη», καλώντας για την ενίσχυση της μελλοντικής ουκρανικής αμυντικής δύναμης και της πολυεθνικής δύναμης που θα εγκατασταθεί μετά τον πόλεμο.
Ο Στάρμερ επέμεινε ότι η πίεση προς τη Ρωσία πρέπει να αυξηθεί και ζήτησε την προώθηση πλήρους εμπάργκο στη ρωσική ενέργεια, ενώ ανακοίνωσε ότι το Ηνωμένο Βασίλειο θα αποστείλει επιπλέον αντιαεροπορικούς πυραύλους τις επόμενες εβδομάδες. «Είναι μεγάλο λάθος να επικεντρωθούμε μόνο στο μέλλον», είπε, τονίζοντας ότι «η άμεση στήριξη προς την Ουκρανία δεν πρέπει να χαλαρώσει».
Νωρίτερα τόσο ο Στάρμερ όσο ο Γάλλος πρόεδρος Εμμανουέλ Μακρόν συζητούσαν για το ενδεχόμενο δυνάμεων στο εδαφος της Ουκρανίας, άλλωστε αυτός ήταν και ο λόγος δημιουργίας της Συμμαχίας των Προθύμων στην οποία συμμετέχει και η Τουρκία.
Συνολικά, η διπλωματική κινητικότητα των τελευταίων ημερών είναι καταιγιστική με τις ΗΠΑ να επιδιώκουν επιτάχυνση, την Ουκρανία ζητά σαφείς εγγυήσεις και ευρωπαϊκή παρουσία, και τους Ευρωπαίους να απαιτούν συμμετοχή σε ό,τι αφορά κυρώσεις και ασφάλεια. Όλα τα βλέμματα στρέφονται πλέον στην προοπτική απευθείας συνάντησης Ζελένσκι-Τραμπ,και όλοι ελπίζουν να μην εξαναγκαστεί η Ουκρανία σε οδυνηρές παραχωρήσεις κάτι που θα είχε σοβαρές επιπτώσεις όχι μόνο για την Ουκρανία αλλά και για τη στρατηγική σταθερότητα της ίδιας της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
