Η κυβέρνηση του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ υψώνει δραματικούς τόνους απέναντι στην Ευρώπη, προειδοποιώντας ότι η ήπειρος κινδυνεύει με «εξαφάνιση πολιτισμού» μέσα στα επόμενα 20 χρόνια, λόγω της μετανάστευσης και της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Η τοποθέτηση περιλαμβάνεται στη νέα Εθνική Στρατηγική Ασφαλείας των ΗΠΑ, ένα έγγραφο 33 σελίδων που παρουσιάζει το όραμα του Αμερικανού προέδρου για τον παγκόσμιο ρόλο της χώρας και τις προτεραιότητές της.
Έγγραφο-μανιφέστο της πολιτικής “Πρώτα η Αμερική”
Ο Τραμπ περιέγραψε το κείμενο ως «οδικό χάρτη» ώστε η Αμερική να παραμείνει «το μεγαλύτερο και πιο επιτυχημένο έθνος στην ανθρώπινη ιστορία». Η στρατηγική, η οποία εκδίδεται παραδοσιακά μία φορά ανά προεδρική θητεία, προορίζεται να καθορίσει κατευθυντήριες γραμμές για πολιτικές, προϋπολογισμούς και διεθνείς σχέσεις την επόμενη περίοδο.
Το νέο έγγραφο κινείται στην ίδια γραμμή με την ομιλία του Τραμπ στα Ηνωμένα Έθνη, όπου είχε καταφερθεί εναντίον της Δυτικής Ευρώπης για τις πολιτικές μετανάστευσης και καθαρής ενέργειας. Η νέα έκθεση προχωρά ακόμη περισσότερο, ζητώντας την αποκατάσταση της «δυτικής ταυτότητας», τον τερματισμό της μαζικής μετανάστευσης και την καταπολέμηση «υπερεθνικών δομών» που, κατά την κυβέρνηση Τραμπ, περιορίζουν την εθνική κυριαρχία των κρατών.
Σκληρή κριτική κατά ΕΕ και ευρωπαϊκών κυβερνήσεων
Το έγγραφο κατηγορεί την Ευρωπαϊκή Ένωση για πρακτικές που «υπονομεύουν την πολιτική ελευθερία και την κυριαρχία», ενώ κάνει λόγο για «λογοκρισία της ελεύθερης έκφρασης», «καταστολή της πολιτικής αντιπολίτευσης» και «κατακρήμνιση των γεννήσεων».
Σε ό,τι αφορά τη μετανάστευση, υιοθετεί ρητορική που παραπέμπει στη θεωρία συνωμοσίας της «μεγάλης αντικατάστασης», υποστηρίζοντας ότι ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες ενδέχεται «να γίνουν κατά πλειοψηφία μη ευρωπαϊκές μέσα στις επόμενες δεκαετίες». Το έγγραφο προειδοποιεί ότι, αν συνεχιστούν οι τρέχουσες τάσεις, «η Ευρώπη θα είναι αγνώριστη σε 20 χρόνια ή και νωρίτερα».
Παράλληλα, αμφισβητεί κατά πόσο ορισμένα ευρωπαϊκά κράτη θα διαθέτουν οικονομική και στρατιωτική ισχύ αρκετή ώστε να παραμείνουν αξιόπιστοι σύμμαχοι των ΗΠΑ.
Οι αμερικανικές υπηρεσίες Ιθαγένειας και Μετανάστευσης (USCIS) ανακοίνωσαν την Τρίτη (2/12) ότι αναστέλλουν την εξέταση όλων των αιτήσεων για την παροχή «πράσινης κάρτας» – καθεστώς μόνιμης παραμονής στις ΗΠΑ – αλλά και για πολιτογράφηση που έχουν υποβληθεί από πολίτες 19 χωρών. Χθες, Πέμπτη (4/12), πρόσθεσαν ότι μειώνεται η διάρκεια αδειών εργασίας για πολλές κατηγορίες μεταναστών.
Στήριξη ακροδεξιών και εθνικιστικών κομμάτων στην Ευρώπη
Η στρατηγική εξυμνεί την άνοδο των «πατριωτικών ευρωπαϊκών κομμάτων», υποστηρίζοντας ότι η αυξανόμενη επιρροή τους «δίνει λόγους για αισιοδοξία». Η αναφορά θεωρείται ξεκάθαρη πολιτική στήριξη σε ευρωπαϊκά εθνικιστικά κόμματα, μεταξύ αυτών και το γερμανικό AfD, με το οποίο η κυβέρνηση Τραμπ έχει καλλιεργήσει στενή επικοινωνία.
Στο έγγραφο επισημαίνεται ότι οι ΗΠΑ «ενθαρρύνουν τους πολιτικούς συμμάχους τους στην Ευρώπη» να προωθήσουν μια «αναζωογόνηση του πνεύματος» των εθνικών ταυτοτήτων.
Αιχμές για τη στάση της Ευρώπης απέναντι στη Ρωσία
Ένα σημαντικό μέρος της στρατηγικής αφορά τη Ρωσία και τον πόλεμο στην Ουκρανία. Η έκθεση υποστηρίζει ότι η Ευρώπη δείχνει «έλλειψη αυτοπεποίθησης» στη σχέση της με τη Μόσχα, παρά το «σημαντικό πλεονέκτημα σκληρής ισχύος» που διαθέτει.
Η κυβέρνηση Τραμπ επαναβεβαιώνει την πρόθεσή της να εμπλακεί ενεργά στη διαχείριση των σχέσεων Ευρώπης – Ρωσίας και να προωθήσει τον τερματισμό της σύγκρουσης στην Ουκρανία. Η αρχική πρόταση της Ουάσινγκτον προέβλεπε παραχώρηση ουκρανικών εδαφών σε ζώνη ντε φάκτο ρωσικού ελέγχου – πρόταση που προκάλεσε αντιδράσεις και τροποποιήθηκε πριν παρουσιαστεί στη Μόσχα.
Αντιδράσεις από ευρωπαϊκές κυβερνήσεις
Οι πρώτες ευρωπαϊκές αντιδράσεις ήταν ιδιαίτερα αιχμηρές. Ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών Γιόχαν Βάντεφουλ τόνισε πως, αν και οι ΗΠΑ παραμένουν «ο σημαντικότερος σύμμαχος» της Γερμανίας στο ΝΑΤΟ, ζητήματα όπως η ελευθερία της έκφρασης ή η οργάνωση των ευρωπαϊκών δημοκρατιών «δεν αποτελούν αντικείμενο της συμμαχίας» και «δεν απαιτούν εξωτερικές συμβουλές».
Νέα στρατηγική προσανατολισμού των αμερικανικών δυνάμεων
Παράλληλα με τις αναφορές στην Ευρώπη, η στρατηγική δίνει έμφαση στην ενίσχυση της αμερικανικής παρουσίας στο Δυτικό Ημισφαίριο, με ανακατανομή στρατιωτικών πόρων από περιοχές «λιγότερο κρίσιμες» για τα συμφέροντα των ΗΠΑ.
Ήδη, οι ΗΠΑ έχουν ενισχύσει την παρουσία τους στην Καραϊβική, με το αεροπλανοφόρο USS Gerald Ford να σταθμεύει στην περιοχή και να συμμετέχει σε επιχειρήσεις κατά διακινητών ναρκωτικών.
Στην Ασία, το έγγραφο χαρακτηρίζει τη Νότια Σινική Θάλασσα κρίσιμη για την αμερικανική οικονομία και ανακοινώνει ενίσχυση της αμερικανικής στρατιωτικής παρουσίας στον Δυτικό Ειρηνικό. Ζητεί επίσης αυξημένες αμυντικές δαπάνες από Ιαπωνία, Νότια Κορέα, Αυστραλία και Ταϊβάν, υπογραμμίζοντας ότι «η αποτροπή σύγκρουσης για την Ταϊβάν» αποτελεί βασική προτεραιότητα.
(Με πληροφορίες από CNN, Guardian)
