Καθώς ο Πάπας Λέων ΙΔ’ ετοιμάζεται να ξεκινήσει το πρώτο του ταξίδι στο εξωτερικό με προορισμό στην Τουρκία για τον εορτασμό της 1700ης επετείου της Οικουμενικής Συνόδου της Νίκαιας, οι ελπίδες για την επαναλειτουργία της Θεολογική Σχολής της Χάλκης που παραμένει κλειστή από το 1971, αναπτέρωνονται σημαντικά, τονίζει το Associated Press σε σχετικό του άρθρο.
Η Θεολογική Σχολή της Χάλκης έχει αναδειχθεί σε σύμβολο της ορθόδοξης κληρονομιάς και επίκεντρο της προσπάθειας για θρησκευτικές ελευθερίες στην Τουρκία.
Η Ιερά Θεολογικὴ Σχολή της Χάλκης ήταν η κύρια θεολογική σχολή του Οικουμενικού Πατριαρχείου Κωνσταντινούπολης, μέχρι το έτος 1971, όταν το Τουρκικό κράτος αποφάσισε με νόμο να σταματήσει η λειτουργία της. Οι εγκαταστάσεις της σχολής βρίσκονται στο νησί Χάλκη, ένα από τα Πριγκηπονήσια, ανοικτά των ακτών της Κωνσταντινούπολης. Σ’ αυτή φοίτησαν στο παρελθόν γενιές Ελληνορθόδοξων πατριαρχών και κληρικών. Μεταξύ αυτών συγκαταλέγεται και ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος Α’, πνευματικός ηγέτης περίπου 300 εκατομμυρίων Ορθόδοξων Χριστιανών σε όλο τον κόσμο.
Η Τουρκία έκλεισε τη σχολή βάσει νόμων που περιορίζουν την ιδιωτική τριτοβάθμια εκπαίδευση και, παρά τις επανειλημμένες εκκλήσεις διεθνών θρησκευτικών ηγετών και υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων — καθώς και τις επακόλουθες νομικές αλλαγές στην Τουρκία που επέτρεψαν την άνθηση των ιδιωτικών πανεπιστημίων — παραμένει κλειστή από τότε.
Το ενδεχόμενο επαναλειτουργία της, σημειώνει το Associated Press, φάνηκε να αποκτά δυναμική μετά τη συζήτηση του θέματος μεταξύ του Τούρκου Προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και του Αμερικανού Προέδρου Ντόναλντ Τραμπ στο Λευκό Οίκο τον Σεπτέμβριο. Ο Ερντογάν δήλωσε ότι η Τουρκία θα «κάνει το χρέος της» όσον αφορά την επαναλειτουργία της Σχολής. Ο Τούρκος Πρόεδρος είχε προηγουμένως συνδέσει την κίνηση αυτή με αμοιβαία μέτρα από την Ελλάδα για τη βελτίωση των δικαιωμάτων των μουσουλμάνων στη χώρα μας.
Η Σχολή, που ιδρύθηκε το 1844, περιβάλλεται από ικριώματα καθώς συνεχίζονται οι εργασίες ανακαίνισης. Στο εσωτερικό, ένας όροφος που χρησιμεύει ως χώρος διαμονής του κλήρου και δύο αίθουσες διδασκαλίας έχουν ήδη ολοκληρωθεί και είναι έτοιμοι να υποδεχθούν τους μαθητές μόλις η Σχολή ξανανοίξει.
Papa'nın çantasında Heybeliada Ruhban Okulu var https://t.co/GZJavyWLmb
— Sözcü (@gazetesozcu) November 24, 2025
Το αισιόδοξο μήνυμα του Αρχιεπισκόπου Αμερικής Ελπιδοφόρου
Κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του στην Τουρκία, που ξεκινά στις 27 Νοεμβρίου, ο Λέων έχει προγραμματίσει να συναντήσει τον Ερντογάν και να συμμετάσχει μαζί με τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο στον εορτασμό της 1700ης επετείου της Συνόδου της Νίκαιας, σε ένα προσκύνημα προς τιμήν των θεολογικών ριζών του Χριστιανισμού καθότι το 325 μ.Χ η Ορθόδοξη Εκκλησία ήταν ακόμα ενωμένη με την Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία. Στη συνέχεια, ο Πάπας θα ταξιδέψει στο Λίβανο για το δεύτερο σκέλος του ταξιδιού του.
Η Τουρκία είναι πλέον «έτοιμη να κάνει το μεγάλο βήμα προς τα εμπρός προς όφελος της Τουρκίας, προς όφελος των μειονοτήτων και προς όφελος των θρησκευτικών και μειονοτικών δικαιωμάτων σε αυτή τη χώρα» με την επαναλειτουργία της Σχολής, δήλωσε ο Αρχιεπίσκοπος Ελπιδόφορος, επικεφαλής της Ελληνικής Ορθόδοξης Αρχιεπισκοπής Αμερικής, σε βιντεοσυνέντευξη που παραχώρησε στο Associated Press από την έδρα του στη Νέα Υόρκη.
Μια επιτροπή εκπροσώπων του Ελληνικού Ορθόδοξου Πατριαρχείου με έδρα την Κωνσταντινούπολη και της τουρκικής κυβέρνησης έχει ξεκινήσει συζητήσεις για την επαναλειτουργία, δήλωσε ο Ελπιδόφορος, εκφράζοντας την αισιοδοξία του ότι η σχολή θα μπορεί να υποδεχτεί ξανά φοιτητές από την αρχή του επόμενου ακαδημαϊκού έτους.
«Το να παραμείνει κλειστή αυτή η Σχολή μετά από περισσότερα από 50 χρόνια είναι ένας πολιτικός και διπλωματικός αναχρονισμός που δεν βοηθά τη χώρα μας», δήλωσε ο αρχιεπίσκοπος, ο οποίος γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη. «Έχουμε τόσα πολλά ιδιωτικά πανεπιστήμια και ιδιωτικά σχολεία στην Τουρκία, οπότε το να παραμείνει κλειστή μόνο η Σχολή της Χάλκης δεν βοηθά την Τουρκία, δεν βοηθά κανέναν».
Το ΑP αναφέρει στο άρθρο πως από την άνοδό του στην εξουσία το 2002, «ο Ερντογάν έχει θεσπίσει μεταρρυθμίσεις για τη βελτίωση των δικαιωμάτων των θρησκευτικών μειονοτήτων, συμπεριλαμβανομένης της ανοίγματος χώρων λατρείας και της επιστροφής ορισμένων περιουσιακών στοιχείων που είχαν κατασχεθεί — αλλά σημαντικά προβλήματα παραμένουν άλυτα».
Χαρακτηριστικό παράδειγμα η Αγία Σοφιά: Τον Ιούλιο του 2020, η Τουρκία μετέτρεψε τον ιστορικό Ναό της Κωνσταντινούπολης — έναν από τους σημαντικότερους ιστορικούς καθεδρικούς ναούς του Χριστιανισμού και μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς των Ηνωμένων Εθνών — από μουσείο σε τζαμί, μια κίνηση που προκάλεσε ευρεία διεθνή κριτική. Αν και προηγούμενοι πάπες έχουν επισκεφθεί την Αγία Σοφιά στο παρελθόν, το σημαντικό αυτό μνημείο δεν συμπεριλήφθηκε στο πρόγραμμα του Λέοντα.
Εξω από την κλειστή Σχολή, η Αγνή Καλτσογιάννη, μια επισκέπτρια από την Ελλάδα, δήλωσε ότι το άνοιγμα της είναι σημαντικό τόσο για την Ελλάδα όσο και για την Τουρκία και ότι η επαναλειτουργία της θα μπορούσε να αποτελέσει βάση για τη βελτίωση των σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών.
«Θα πρέπει να υπάρξει σταδιακή βελτίωση μεταξύ των δύο χωρών σε όλα τα επίπεδα, και αυτός ο (τόπος) μπορεί να αποτελέσει αφετηρία για σημαντική πολιτιστική ανάπτυξη και σύμπνοια», δήλωσε η 48χρονη καθηγήτρια αγγλικών.
Ο 57χρονος Ελπιδόφορος ήταν πολύ νέος για να προλάβει να εγγραφεί στη Χάλκη και αναγκάστηκε να σπουδάσει στο Τμήμα Ποιμαντικής της Θεολογικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης για να ενταχθεί στον κλήρο. Ωστόσο, υπηρέτησε ως ηγούμενος του μοναστηριού της Χάλκης για οκτώ χρόνια πριν από τη χειροτονία του ως αρχιεπίσκοπος Αμερικής.
«Η Θεολογική Σχολή της Χάλκης είναι στην καρδιά μου», τονίζει.
Ερωτηθείς για τη σημασία της σχολής για την ελληνική ορθόδοξη κοινότητα της Πόλης, ο Ελπιδοφόρος είπε ότι η Χάλκη αντιπροσωπεύει ένα «πνεύμα» που είναι ανοιχτό σε νέες ιδέες, διάλογο και συνύπαρξη, ενώ απορρίπτει τις εθνικιστικές και θρησκευτικές προκαταλήψεις και τη ρητορική μίσους.
«Όλος ο κόσμος χρειάζεται μια σχολή με αυτό το πνεύμα», δήλωσε.
