«Η Κυπριακή Προεδρία θα εργαστεί για μια Αυτόνομη Ένωση Ανοιχτή προς τον Κόσμο», είπε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Νίκος Χριστοδουλίδης, κατά την παρουσίαση του προγράμματος και των προτεραιοτήτων αλλά και του σήματος της Κυπριακής Προεδρίας του Συμβουλίου της ΕΕ, από τα Λεύκαρα της Κύπρου.
Σε μια Ευρώπη που βρίσκεται σε σημείο καμπής, με τη γεωπολιτική αστάθεια να βαθαίνει και τις εσωτερικές αντοχές της Ένωσης να δοκιμάζονται, η Κύπρος ετοιμάζεται να αναλάβει, από την 1η Ιανουαρίου 2026, την Προεδρία του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Για έξι μήνες, όπως τόνισε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, «η καρδιά της Ευρώπης θα χτυπά από το νοτιοανατολικότερο άκρο της», από το μοναδικό κράτος-μέλος που παραμένει διαιρεμένο και υπό κατοχή.
Η παρουσίαση του προγράμματος εργασίας και των προτεραιοτήτων της Κυπριακής Προεδρίας πραγματοποιήθηκε στα Λεύκαρα, έναν τόπο με έντονο συμβολισμό. Όπως υπογράμμισε ο Πρόεδρος, τα Λεύκαρα δεν επιλέχθηκαν τυχαία. Συμβολίζουν τη δημιουργικότητα, τη συνέχεια και την εξωστρέφεια της Κύπρου, στοιχεία που η Λευκωσία φιλοδοξεί να μεταφέρει και στο ευρωπαϊκό επίπεδο, σε μια περίοδο κατά την οποία η Ένωση καλείται να επαναπροσδιορίσει τον ρόλο της.
Χωρίς να κατονομάζεται ευθέως, η Τουρκία αποτελεί μια σταθερή, υποδόρια παράμετρο στο πλαίσιο των προτεραιοτήτων της Κυπριακής Προεδρίας. Στο μεταναστευτικό, η έμφαση στην εξωτερική διάσταση του Συμφώνου για τη Μετανάστευση και το Άσυλο, στην ενίσχυση των επιστροφών και στη βαθύτερη συνεργασία με βασικές τρίτες χώρες αντανακλά τις ανησυχίες των κρατών πρώτης γραμμής για την εργαλειοποίηση των μεταναστευτικών ροών και την άσκηση πίεσης στα εξωτερικά σύνορα της Ένωσης. Η προσέγγιση αυτή δεν περιορίζεται στη διαχείριση των ροών, αλλά εντάσσει το μεταναστευτικό στο ευρύτερο πλαίσιο της ασφάλειας και της ευρωπαϊκής ετοιμότητας απέναντι σε υβριδικές απειλές.
Στον τομέα της άμυνας και της ασφάλειας, οι αναφορές στην ανάγκη προστασίας κρίσιμων υποδομών, στην αντιμετώπιση υβριδικών επιθέσεων και στη διασφάλιση της ασφάλειας των θαλάσσιων οδών, σε συνδυασμό με τη ρητή προσήλωση στο διεθνές δίκαιο και ειδικά στο Δίκαιο της Θάλασσας, συνθέτουν ένα σαφές θεσμικό μήνυμα απέναντι σε αναθεωρητικές συμπεριφορές στην Ανατολική Μεσόγειο.
Παράλληλα, η ανάδειξη των ενεργειακών δικτύων και των διασυνδέσεων ως κρίσιμων πυλώνων στρατηγικής αυτονομίας προσδίδει ιδιαίτερη γεωπολιτική βαρύτητα στην ενεργειακή διάσταση, καθώς τα grids, οι θαλάσσιες υποδομές και η ασφάλεια εφοδιασμού συνδέονται άμεσα με ζητήματα κυριαρχίας, σταθερότητας και περιφερειακής ισορροπίας.
Μέσα από αυτή τη συνδυαστική προσέγγιση, η Κυπριακή Προεδρία επιχειρεί να μεταφέρει στο κέντρο της ευρωπαϊκής ατζέντας τις γεωπολιτικές ευαισθησίες της Ανατολικής Μεσογείου, χαράσσοντας κόκκινες γραμμές με προσεκτική γλώσσα, αλλά χωρίς να αμβλύνει το πολιτικό τους περιεχόμενο.
Το επίσημο σήμα της Κυπριακής προεδρίας
Κατά την εκδήλωση αποκαλύφθηκε και το επίσημο σήμα της Κυπριακής Προεδρίας του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, δημιουργία του γραφίστα Μάριου Κουρουφέξη. Εμπνευσμένο από την παραδοσιακή τέχνη του λευκαρίτικου κεντήματος, το λογότυπο αποτελείται από 27 ψηφίδες, όσες και τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αποτυπώνοντας οπτικά την ιδέα της ενότητας μέσα από τη διαφορετικότητα.
Το μοτίβο παραπέμπει στη λεπτομέρεια, την αντοχή, τη συλλογική εργασία και τη διαχρονική συνέχεια, στοιχεία που συνδέονται τόσο με την πολιτιστική ταυτότητα της Κύπρου όσο και με την ίδια την ευρωπαϊκή οικοδόμηση, σε μια περίοδο κατά την οποία η συνοχή και η συνεργασία αποκτούν ιδιαίτερη πολιτική βαρύτητα.
Οι Πέντε προτεραιότητες της Κυπριακής Προεδρίας
Η Κυπριακή Προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ, όπως ανέφερε ο Νίκος Χριστοδουλίδης, θα ακολουθήσει μια φιλόδοξη και προσανατολισμένη στα αποτελέσματα προσέγγιση, μέσω των ακόλουθων πέντε γενικών προτεραιοτήτων:
Αυτονομία μέσω Ασφάλειας και Αμυντικής Ετοιμότητας
Αυτονομία μέσω Ανταγωνιστικότητας
Ανοιχτή στον Κόσμο, Αυτόνομη
Μια Αυτόνομη Ένωση Αξιών, όπου κανείς δεν μένει πίσω
Μακροπρόθεσμος προϋπολογισμός για μια Αυτόνομη Ένωση
Το σύνθημα
Το σύνθημα της Προεδρίας, «Μια Αυτόνομη Ένωση – Ανοιχτή στον Κόσμο», λειτουργεί ως ο βασικός άξονας γύρω από τον οποίο δομείται το πολιτικό αφήγημα της Λευκωσίας.
Όπως εξήγησε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, η ευρωπαϊκή αυτονομία δεν συνιστά αποκοπή από τον κόσμο, αλλά προϋποθέτει εσωτερική ισχύ, θεσμική συνοχή και ικανότητα αυτόνομης δράσης, ώστε η Ένωση να συνεργάζεται με εταίρους όταν αυτό είναι εφικτό και να ενεργεί ανεξάρτητα όταν οι συνθήκες το επιβάλλουν.
Στον πυρήνα του οράματος βρίσκεται η ασφάλεια. Η Κύπρος αναλαμβάνει την Προεδρία σε μια περίοδο κατά την οποία ο πόλεμος στην Ουκρανία συνεχίζεται, η ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική ασφάλειας αμφισβητείται και οι υβριδικές απειλές πολλαπλασιάζονται. Η Λευκωσία δηλώνει ξεκάθαρα ότι η στήριξη προς την Ουκρανία θα παραμείνει ισχυρή και αταλάντευτη, ενώ η ενίσχυση της αμυντικής ετοιμότητας, της ικανότητας πρόληψης κρίσεων και της συνολικής ασφάλειας των πολιτών αποτελεί κεντρική πολιτική προτεραιότητα.
Παράλληλα, η Κυπριακή Προεδρία συνδέει άμεσα την αυτονομία με την οικονομική ισχύ της Ένωσης. Η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας, η απλούστευση των κανόνων και η μείωση της γραφειοκρατίας παρουσιάζονται ως αναγκαίες συνθήκες για μια εύρωστη ευρωπαϊκή οικονομία. Στόχος είναι μια Ένωση που μπορεί να ανταγωνίζεται σε παγκόσμιο επίπεδο, να στηρίζει τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις και να κατευθύνει τις επενδύσεις προς στρατηγικούς στόχους.
Η εξωτερική διάσταση της ευρωπαϊκής αυτονομίας καταλαμβάνει επίσης κεντρική θέση. Μια Ευρώπη «ανοιχτή στον κόσμο» σημαίνει, σύμφωνα με τον Πρόεδρο Χριστοδουλίδη, εμβάθυνση των σχέσεων με τη Νότια Γειτονία και τον Κόλπο, περιοχές άμεσα συνδεδεμένες με την ασφάλεια, την ενέργεια και τη σταθερότητα της Ένωσης. Ταυτόχρονα, η περιοχή αυτή προβάλλεται ως πεδίο σύγκλισης με τους διατλαντικούς εταίρους, ενισχύοντας τη συνεργασία με τις Ηνωμένες Πολιτείες σε ένα περιβάλλον κοινών συμφερόντων.
Κομβικό στοιχείο του οράματος της Κυπριακής Προεδρίας αποτελεί και η Ευρώπη των αξιών. Δημοκρατία, κράτος δικαίου, ανθρώπινα δικαιώματα, κοινωνική συνοχή και συμπερίληψη αναδεικνύονται ως θεμέλια μιας αυτόνομης Ένωσης που δεν αφήνει κανέναν πίσω. Στο πλαίσιο αυτό, ο Πρόεδρος αναφέρθηκε στην ανάγκη για πιο προσιτή στέγαση, κοινωνική προστασία και πολιτικές που ενισχύουν την ποιότητα ζωής των Ευρωπαίων πολιτών.
Καθοριστικό ρόλο σε αυτή την προσπάθεια καλείται να διαδραματίσει και ο μακροπρόθεσμος ευρωπαϊκός προϋπολογισμός. Όπως τόνισε ο Νίκος Χριστοδουλίδης, το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο πρέπει να αντανακλά τις στρατηγικές προτεραιότητες της Ένωσης και να παρέχει τα αναγκαία εργαλεία για μια ισχυρότερη, ασφαλέστερη και ανθεκτικότερη Ευρώπη.
Μετά την παρουσίαση των προτεραιοτήτων, αποκαλύφθηκε και το επίσημο σήμα της Κυπριακής Προεδρίας. Εμπνευσμένο από την τέχνη του λευκαρίτικου κεντήματος, το λογότυπο αποτελείται από 27 ψηφίδες, όσες και τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το μοτίβο παραπέμπει στη συλλογική εργασία και τη λεπτομέρεια που απαιτεί η ευρωπαϊκή οικοδόμηση, υπογραμμίζοντας ότι η ενότητα δεν προκύπτει από την ομοιομορφία, αλλά από τη σύνθεση.
Για την Κύπρο, η ανάληψη της Προεδρίας έχει βαθιά πολιτική και ιστορική σημασία. Από ένα νησί που παραμένει διαιρεμένο για περισσότερο από μισό αιώνα, η Λευκωσία επιχειρεί να αρθρώσει έναν λόγο ενότητας, αυτονομίας και ευρωπαϊκής προοπτικής. Σε μια περίοδο αυξημένων προκλήσεων, η Κυπριακή Προεδρία φιλοδοξεί να συμβάλει όχι μόνο στη διαχείριση της θεσμικής καθημερινότητας, αλλά και στη διαμόρφωση ενός ευρύτερου πολιτικού προσανατολισμού για το μέλλον της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
