Πόλεμος για τα παγωμένα ρωσικά κεφάλαια: Απαγόρευση μεταφοράς τους από την ΕΕ, νομική αντεπίθεση της Μόσχας και φόβοι για ρωγμές στο ευρωπαϊκό μέτωπο
Καθώς εντείνονται οι πιέσεις για μια συμφωνία ειρήνης στην Ουκρανία υπό αμερικανική πρωτοβουλία, ΕΕ και Ρωσία συγκρούονται ανοιχτά για τα παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία, με τη Μόσχα να προσφεύγει για πρώτη φορά στη Δικαιοσύνη κατά του βελγικού χρηματοπιστωτικού θεματοφύλακα Euroclear. Απόφαση για επ’ αόριστον κράτηση των παγωμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων στην Ευρώπη, ενώ παράλληλα η ΕΕ απαγόρευσε κάθε μεταφορά τους
Την προσωρινή απαγόρευση κάθε άμεσης ή έμμεσης μεταφοράς προς τη Ρωσία των περιουσιακών στοιχείων της Ρωσικής Κεντρικής Τράπεζας που έχουν ακινητοποιηθεί εντός της ΕΕ αποφάσισε την Παρασκευή το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, λίγες ημέρες πριν από τη σύνοδο κορυφής της 18ης Δεκεμβρίου με το Συμβούλιο να επισημαίνει ότι τυχόν αποδέσμευση θα μπορούσε να προκαλέσει σοβαρή ζημία στην οικονομία της Ένωσης και των κρατών μελών.
Advertisement
Advertisement
Σύμφωνα με την ανακοίνωση, χωρίς μια τέτοια απαγόρευση, οποιοιδήποτε πρόσθετοι χρηματοοικονομικοί πόροι θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν άμεσα από τη Μόσχα για τη χρηματοδότηση του πολέμου κατά της Ουκρανίας, με παράλληλη αύξηση του κινδύνου κλιμάκωσης υβριδικών επιθετικών ενεργειών εντός της ΕΕ και εις βάρος των κρατών μελών. Το Συμβούλιο προειδοποιεί ότι μια τέτοια εξέλιξη θα βάθαινε τις οικονομικές δυσκολίες, θα παρέτεινε την αβεβαιότητα και θα απαιτούσε μεγαλύτερη δημοσιονομική παρέμβαση από τις εθνικές κυβερνήσεις.
«Η ρύθμιση που συμφωνήθηκε σήμερα απαγορεύει, σε προσωρινή βάση, κάθε άμεση ή έμμεση μεταβίβαση περιουσιακών στοιχείων ή αποθεματικών της Κεντρικής Τράπεζας της Ρωσίας, ή οποιουδήποτε νομικού προσώπου, οντότητας ή οργανισμού που ενεργεί εξ ονόματος ή κατ’ εντολή της Κεντρικής Τράπεζας της Ρωσίας, όπως το Ρωσικό Εθνικό Ταμείο Ευημερίας» αναφέρει η ανακοίνωση.
I welcome the decision of the Council on our proposal to continue the immobilisation of Russian Sovereign Assets.
We are sending a strong signal to Russia that as long as this brutal war of aggression continues, Russia’s costs will continue to rise.
Στέλνουμε ένα ισχυρό μήνυμα προς τη Ρωσία: όσο συνεχίζεται αυτός ο βάναυσος επιθετικός πόλεμος, το κόστος για τη Ρωσία θα συνεχίσει να αυξάνεται.
Πρόκειται επίσης για ένα ισχυρό μήνυμα προς την Ουκρανία:
Advertisement
Θέλουμε να διασφαλίσουμε ότι ο γενναίος γείτονάς μας θα γίνει ακόμη ισχυρότερος τόσο στο πεδίο της μάχης όσο και στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.» έγραψε η πρόεδρος της Κομισιόν σε μήνυμά της στο Χ
Είχε προηγηθεί η κατάθεση αγωγής της Ρωσικής Κεντρικής Τράπεζας κατά της Euroclear, του βελγικού χρηματοπιστωτικού θεματοφύλακα όπου βρίσκεται το μεγαλύτερο μέρος των δεσμευμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων. Πρόκειται για την πρώτη φορά από την έναρξη του πολέμου που η Μόσχα περνά από τη ρητορική αντιπαράθεση στη δικαστική αντεπίθεση σε ευρωπαϊκό επίπεδο, σε μια κίνηση που θα μπορούσε να ανοίξει τον δρόμο για αντίποινα και κατασχέσεις.
Η Ρωσική Κεντρική Τράπεζα έχει καταστήσει σαφές ότι η αγωγή αποτελεί μόνο το πρώτο βήμα. Όπως αναφέρει, η δικαστική διαδικασία στη Μόσχα θα μπορούσε να επιτρέψει την κατάσχεση των περίπου 17 δισ. ευρώ περιουσιακών στοιχείων της Euroclear που βρίσκονται στη Ρωσία, αλλά και την επιδίωξη αποζημιώσεων ή νέων προσφυγών σε άλλες δικαιοδοσίες. Παράλληλα, δηλώνει ότι θα προσφύγει σε διεθνή δικαστήρια τόσο σε «φιλικές» όσο και σε «εχθρικές» χώρες, επιδιώκοντας να αυξήσει την πίεση προς την ΕΕ εφόσον προχωρήσει στα σχέδιά της.
Advertisement
Απαντώντας στη ρωσική προσφυγή, ο επίτροπος Οικονομίας Βάλντις Ντομπρόβσκις χαρακτήρισε αβάσιμες και «υποθετικές» τις νομικές κινήσεις της Μόσχας, εκτιμώντας ότι στόχος τους είναι να εμποδίσουν την ΕΕ να εφαρμόσει το διεθνές δίκαιο και να επιδιώξει την αποζημίωση της Ουκρανίας για τις ζημίες που έχει υποστεί από τον πόλεμο. Όπως τόνισε, η πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής είναι νομικά ανθεκτική και πλήρως συμβατή με το δίκαιο της ΕΕ και το διεθνές δίκαιο, χωρίς να συνιστά δήμευση των ρωσικών περιουσιακών στοιχείων και με σεβασμό στην αρχή της κρατικής ασυλίας. Παράλληλα, διαβεβαίωσε ότι όλες οι ευρωπαϊκές οντότητες που διακρατούν ρωσικά περιουσιακά στοιχεία, από την Euroclear έως τις ιδιωτικές τράπεζες, θα είναι πλήρως προστατευμένες απέναντι σε ενδεχόμενα ρωσικά αντίποινα.
Στο επίκεντρο των εξελίξεων βρέθηκε και η ενεργοποίηση του άρθρου 122 των Συνθηκών της ΕΕ, το οποίο επιτρέπει τη λήψη έκτακτων οικονομικών μέτρων με ειδική πλειοψηφία όταν διαπιστώνεται σοβαρός κίνδυνος για την οικονομία της Ένωσης. Με την προσφυγή στη συγκεκριμένη διάταξη, η Κομισιόν επιχειρεί να μεταφέρει το καθεστώς ακινητοποίησης των ρωσικών περιουσιακών στοιχείων σε πιο σταθερή νομική βάση, αφαιρώντας τη δυνατότητα μεμονωμένων κρατών να μπλοκάρουν τη διατήρησή του μέσω βέτο, όπως συνέβαινε μέχρι σήμερα στο πλαίσιο των κυρώσεων που απαιτούσαν ομοφωνία και ανανεώνονταν ανά εξάμηνο.
Σχέδια και αντιδράσεις
Η συζήτηση συνδέεται άμεσα με τη χρηματοδότηση της Ουκρανίας για τα έτη 2026 και 2027. Η ΕΕ υποστηρίζει ότι δεν κατάσχει τα ρωσικά χρήματα, αλλά τα κρατά παγωμένα και τα χρησιμοποιεί ως εγγύηση για να στηρίξει οικονομικά το Κίεβο. Στην πράξη, τα κεφάλαια παραμένουν δεσμευμένα χωρίς να αλλάζει ο ιδιοκτήτης τους, ενώ η Ουκρανία αποκτά πρόσβαση σε ρευστότητα μέσω ενός «Δανείου Επανορθώσεων», το οποίο θα αποπληρωθεί μόνο όταν και εφόσον η Ρωσία καταβάλει αποζημιώσεις στο πλαίσιο μιας μελλοντικής ειρηνευτικής συμφωνίας. Η ρωσική πλευρά θεωρεί ότι αυτή η προσέγγιση ισοδυναμεί με έμμεση κατάσχεση και γι’ αυτό προσέφυγε στη Δικαιοσύνη.
Advertisement
Ιδιαίτερη βαρύτητα αποκτούν οι εξελίξεις στο Βέλγιο, καθώς η Euroclear, με έδρα τις Βρυξέλλες, διακρατεί περίπου 185 από τα συνολικά 210 δισ. ευρώ ρωσικών περιουσιακών στοιχείων που έχουν ακινητοποιηθεί στην Ευρώπη. Οι βελγικές αρχές έχουν εκφράσει επιφυλάξεις για τους νομικούς και οικονομικούς κινδύνους που συνεπάγεται η περαιτέρω αξιοποίηση των κεφαλαίων, ζητώντας να μοιραστεί το ρίσκο μεταξύ των κρατών μελών. Η στάση αυτή δεν βρίσκει πλήρη ανταπόκριση από άλλες χώρες, όπως η Γαλλία, όπου εμπορικές τράπεζες διακρατούν σημαντικό μέρος των υπόλοιπων ρωσικών assets.
Οι ευρωπαϊκές αποφάσεις λαμβάνονται σε ένα ιδιαίτερα φορτισμένο διεθνές περιβάλλον. Σύμφωνα με ευρωπαϊκές πηγές, η επ’ αόριστον ακινητοποίηση των 210 δισ. ευρώ ρωσικών περιουσιακών στοιχείων αποσκοπεί και στο να ενισχύσει τη διαπραγματευτική θέση της Ουκρανίας, σε μια φάση όπου η Ουάσιγκτον πιέζει το Κίεβο να αποδεχθεί μια ειρηνευτική συμφωνία έως το τέλος του έτους, στη βάση σχεδίων που φέρεται να έχουν καταρτιστεί μεταξύ Ηνωμένων Πολιτειών και Ρωσίας. Στις Βρυξέλλες εκτιμάται ότι ο έλεγχος των ρωσικών assets αποτελεί κρίσιμο μοχλό ώστε η Ευρώπη να μην μείνει εκτός των τελικών διευθετήσεων.
Σε πολιτικό επίπεδο, το μήνυμα ότι η συζήτηση εισέρχεται στην τελική της φάση έδωσε ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Αντόνιο Κόστα, ο οποίος έχει καταστήσει σαφές προς τους ηγέτες ότι στη σύνοδο της 18ης Δεκεμβρίου θα πρέπει να υπάρξει απόφαση για τη χρηματοδότηση της Ουκρανίας. Σε δημόσια παρέμβασή του υπενθύμισε ότι τον Οκτώβριο οι «27» δεσμεύτηκαν να καλύψουν τις χρηματοδοτικές ανάγκες του Κιέβου για τα επόμενα δύο χρόνια και ότι πλέον είναι η ώρα η δέσμευση αυτή να μετατραπεί σε πράξη.
Advertisement
Preparing the upcoming #EUCO in my calls with leaders.
Together, we have faced important meetings before – and we will face more. And we’re once again ready to deliver solutions.
In my preparation calls with the EUCO members, one clear message stands out: in October we… pic.twitter.com/fZhhDkGa3J
Η πρώτη δημόσια αντίδραση ήρθε από τον πρωθυπουργό της Σλοβακίας Ρόμπερτ Φίτσο, ο οποίος γνωστοποίησε ότι απέστειλε επιστολή απάντησης στον Αντόνιο Κόστα, την οποία κοινοποίησε και στους υπόλοιπους ηγέτες της ΕΕ. Ο Φίτσο ξεκαθάρισε ότι δεν θα στηρίξει καμία απόφαση που συνδέεται με τη χρηματοδότηση του πολέμου στην Ουκρανία και προειδοποίησε ότι δεν θα οπισθοχωρήσει «ακόμη κι αν χρειαστεί να καθίσουμε στις Βρυξέλλες μέχρι την Πρωτοχρονιά». Παράλληλα, ανέφερε ότι η Σλοβακία είναι διατεθειμένη να στηρίξει την Ουκρανία μόνο στο πεδίο της ανοικοδόμησης και αποκλειστικά μέσω διμερών συμφωνιών.
Ο Βίκτορ Όρμπαν κατηγόρησε τις Βρυξέλλες ότι «διασχίζουν τον Ρουβίκωνα» με την ενεργοποίηση του άρθρου 122, υποστηρίζοντας ότι η κατάργηση της ομοφωνίας για τα παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία συνιστά κατάφωρη παραβίαση των Συνθηκών. Ο Ούγγρος πρωθυπουργός έχει επανειλημμένα καταγγείλει τη χρήση της ειδικής πλειοψηφίας ως εργαλείο πολιτικής πίεσης και έχει προειδοποιήσει ότι η Ουγγαρία θα συνεχίσει να λειτουργεί ως «εμπόδιο» σε αποφάσεις που θεωρεί αντίθετες προς τα εθνικά της συμφέροντα.
Προβληματισμοί και από τους συμμάχους
Την ίδια ώρα στο παρασκήνιο, σύμφωνα με πληροφορίες, η Ιταλία κινείται μαζί με το Βέλγιο, τη Μάλτα και τη Βουλγαρία, ζητώντας από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Συμβούλιο να ληφθεί απόφαση στο Συμβούλιο της 18ης Δεκεμβρίου για τη χρηματοδότηση της Ουκρανίας, αλλά με βάση εναλλακτικές επιλογές που θα συνεπάγονται σαφώς μικρότερο νομικό και οικονομικό ρίσκο. Οι τέσσερις χώρες φέρονται να προκρίνουν λύσεις όπως ένα σχήμα κοινού ευρωπαϊκού δανεισμού ή μεταβατικές χρηματοδοτικές ρυθμίσεις, διευκρινίζοντας ότι η στήριξή τους στο επ’ αόριστον πάγωμα των ρωσικών περιουσιακών στοιχείων δεν προδικάζει τη χρήση τους.
Έτσι η τελευταία σύνοδος κορυφής του 2025 βρίσκει την Ευρωπαϊκή Ένωση σε ταραγμένα νερά, με τις Ηνωμένες Πολιτείες να μην λειτουργούν πλέον αυτονόητα ως στρατηγικός σύμμαχος και την Ουκρανία να ωθείται προς μια εύθραυστη ειρήνη, που κινδυνεύει να ανοίξει την όρεξη αναθεωρητικών δυνάμεων. Σε αυτό το περιβάλλον, το άμεσο διακύβευμα για τις Βρυξέλλες δεν είναι μόνο γεωπολιτικό, αλλά και οικονομικό: να αποφευχθεί μια χρηματοδοτική κατάρρευση του Κιέβου, ζήτημα που, σύμφωνα με ευρωπαϊκές εκτιμήσεις, αφορά πλέον ορίζοντα λίγων μηνών.
Χριστιάννα B. Βαρδινογιάννη: Ποζάρει με την κόρη της, Μαριάννα Λαιμού, στο λαμπερό δείπνο του σωματείου ΕΛΠΙΔΑ- Γκίλφοϊλ, Αργυρός, Λάτση, Στεφανίδου ήταν εκεί
Μαρτίκας για κύκλωμα με τζόγο: «Δεν οδηγούσε ο Παντελίδης, τον πότισαν και το παιχνίδι ήταν στημένο» (βίντεο)
Ο Κυριάκος Πιερρακάκης νέος πρόεδρος του Eurogroup – Νίκη με στήριξη Βερολίνου και έντονο παρασκήνιο για τα παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία
Σκάνδαλο ΟΠΕΚΕΠΕ: Η Ζωή «ρούφηξε» με καλαμάκι τον «Φραπέ» και ο «Τζιτζής» που «έβγαλε» η Λιακούλη
Σκάνδαλο ΟΠΕΚΕΠΕ: Το μανιφέστο του Φραπέ και τα πρώτα highlights από την εμφάνιση στην Εξεταστική της Βουλής – Οι ερωτήσεις για Μητσοτάκη, Τυχεροπούλου, λαχεία, τζόκερ και η υβριστική έκφραση που ακούστηκε (βίντεο)
50.413 τραυματισμοί «avocado hand» σε 9 χρόνια: Τι είναι και πώς το προλαβαίνουμε
Σκάνδαλο ΟΠΕΚΕΠΕ: Σόου στην εξεταστική με «Φραπέ», το δικαίωμα της σιωπής και επιλεκτικές απαντήσεις (Live)
Πόλεμος για τα παγωμένα ρωσικά κεφάλαια: Απαγόρευση μεταφοράς τους από την ΕΕ, νομική αντεπίθεση της Μόσχας και φόβοι για ρωγμές στο ευρωπαϊκό μέτωπο
ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ - ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ
Την προσωρινή απαγόρευση κάθε άμεσης ή έμμεσης μεταφοράς προς τη Ρωσία των περιουσιακών στοιχείων της Ρωσικής Κεντρικής Τράπεζας που έχουν ακινητοποιηθεί εντός της ΕΕ αποφάσισε την Παρασκευή το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, λίγες ημέρες πριν από τη σύνοδο κορυφής της 18ης Δεκεμβρίου με το Συμβούλιο να επισημαίνει ότι τυχόν αποδέσμευση θα μπορούσε να προκαλέσει σοβαρή ζημία στην οικονομία της Ένωσης και των κρατών μελών.
Σύμφωνα με την ανακοίνωση, χωρίς μια τέτοια απαγόρευση, οποιοιδήποτε πρόσθετοι χρηματοοικονομικοί πόροι θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν άμεσα από τη Μόσχα για τη χρηματοδότηση του πολέμου κατά της Ουκρανίας, με παράλληλη αύξηση του κινδύνου κλιμάκωσης υβριδικών επιθετικών ενεργειών εντός της ΕΕ και εις βάρος των κρατών μελών. Το Συμβούλιο προειδοποιεί ότι μια τέτοια εξέλιξη θα βάθαινε τις οικονομικές δυσκολίες, θα παρέτεινε την αβεβαιότητα και θα απαιτούσε μεγαλύτερη δημοσιονομική παρέμβαση από τις εθνικές κυβερνήσεις.
«Η ρύθμιση που συμφωνήθηκε σήμερα απαγορεύει, σε προσωρινή βάση, κάθε άμεση ή έμμεση μεταβίβαση περιουσιακών στοιχείων ή αποθεματικών της Κεντρικής Τράπεζας της Ρωσίας, ή οποιουδήποτε νομικού προσώπου, οντότητας ή οργανισμού που ενεργεί εξ ονόματος ή κατ’ εντολή της Κεντρικής Τράπεζας της Ρωσίας, όπως το Ρωσικό Εθνικό Ταμείο Ευημερίας» αναφέρει η ανακοίνωση.
Στέλνουμε ένα ισχυρό μήνυμα προς τη Ρωσία: όσο συνεχίζεται αυτός ο βάναυσος επιθετικός πόλεμος, το κόστος για τη Ρωσία θα συνεχίσει να αυξάνεται.
Πρόκειται επίσης για ένα ισχυρό μήνυμα προς την Ουκρανία:
Θέλουμε να διασφαλίσουμε ότι ο γενναίος γείτονάς μας θα γίνει ακόμη ισχυρότερος τόσο στο πεδίο της μάχης όσο και στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.» έγραψε η πρόεδρος της Κομισιόν σε μήνυμά της στο Χ
Είχε προηγηθεί η κατάθεση αγωγής της Ρωσικής Κεντρικής Τράπεζας κατά της Euroclear, του βελγικού χρηματοπιστωτικού θεματοφύλακα όπου βρίσκεται το μεγαλύτερο μέρος των δεσμευμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων. Πρόκειται για την πρώτη φορά από την έναρξη του πολέμου που η Μόσχα περνά από τη ρητορική αντιπαράθεση στη δικαστική αντεπίθεση σε ευρωπαϊκό επίπεδο, σε μια κίνηση που θα μπορούσε να ανοίξει τον δρόμο για αντίποινα και κατασχέσεις.
Η Ρωσική Κεντρική Τράπεζα έχει καταστήσει σαφές ότι η αγωγή αποτελεί μόνο το πρώτο βήμα. Όπως αναφέρει, η δικαστική διαδικασία στη Μόσχα θα μπορούσε να επιτρέψει την κατάσχεση των περίπου 17 δισ. ευρώ περιουσιακών στοιχείων της Euroclear που βρίσκονται στη Ρωσία, αλλά και την επιδίωξη αποζημιώσεων ή νέων προσφυγών σε άλλες δικαιοδοσίες. Παράλληλα, δηλώνει ότι θα προσφύγει σε διεθνή δικαστήρια τόσο σε «φιλικές» όσο και σε «εχθρικές» χώρες, επιδιώκοντας να αυξήσει την πίεση προς την ΕΕ εφόσον προχωρήσει στα σχέδιά της.
Απαντώντας στη ρωσική προσφυγή, ο επίτροπος Οικονομίας Βάλντις Ντομπρόβσκις χαρακτήρισε αβάσιμες και «υποθετικές» τις νομικές κινήσεις της Μόσχας, εκτιμώντας ότι στόχος τους είναι να εμποδίσουν την ΕΕ να εφαρμόσει το διεθνές δίκαιο και να επιδιώξει την αποζημίωση της Ουκρανίας για τις ζημίες που έχει υποστεί από τον πόλεμο. Όπως τόνισε, η πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής είναι νομικά ανθεκτική και πλήρως συμβατή με το δίκαιο της ΕΕ και το διεθνές δίκαιο, χωρίς να συνιστά δήμευση των ρωσικών περιουσιακών στοιχείων και με σεβασμό στην αρχή της κρατικής ασυλίας. Παράλληλα, διαβεβαίωσε ότι όλες οι ευρωπαϊκές οντότητες που διακρατούν ρωσικά περιουσιακά στοιχεία, από την Euroclear έως τις ιδιωτικές τράπεζες, θα είναι πλήρως προστατευμένες απέναντι σε ενδεχόμενα ρωσικά αντίποινα.
Στο επίκεντρο των εξελίξεων βρέθηκε και η ενεργοποίηση του άρθρου 122 των Συνθηκών της ΕΕ, το οποίο επιτρέπει τη λήψη έκτακτων οικονομικών μέτρων με ειδική πλειοψηφία όταν διαπιστώνεται σοβαρός κίνδυνος για την οικονομία της Ένωσης. Με την προσφυγή στη συγκεκριμένη διάταξη, η Κομισιόν επιχειρεί να μεταφέρει το καθεστώς ακινητοποίησης των ρωσικών περιουσιακών στοιχείων σε πιο σταθερή νομική βάση, αφαιρώντας τη δυνατότητα μεμονωμένων κρατών να μπλοκάρουν τη διατήρησή του μέσω βέτο, όπως συνέβαινε μέχρι σήμερα στο πλαίσιο των κυρώσεων που απαιτούσαν ομοφωνία και ανανεώνονταν ανά εξάμηνο.
Σχέδια και αντιδράσεις
Η συζήτηση συνδέεται άμεσα με τη χρηματοδότηση της Ουκρανίας για τα έτη 2026 και 2027. Η ΕΕ υποστηρίζει ότι δεν κατάσχει τα ρωσικά χρήματα, αλλά τα κρατά παγωμένα και τα χρησιμοποιεί ως εγγύηση για να στηρίξει οικονομικά το Κίεβο. Στην πράξη, τα κεφάλαια παραμένουν δεσμευμένα χωρίς να αλλάζει ο ιδιοκτήτης τους, ενώ η Ουκρανία αποκτά πρόσβαση σε ρευστότητα μέσω ενός «Δανείου Επανορθώσεων», το οποίο θα αποπληρωθεί μόνο όταν και εφόσον η Ρωσία καταβάλει αποζημιώσεις στο πλαίσιο μιας μελλοντικής ειρηνευτικής συμφωνίας. Η ρωσική πλευρά θεωρεί ότι αυτή η προσέγγιση ισοδυναμεί με έμμεση κατάσχεση και γι’ αυτό προσέφυγε στη Δικαιοσύνη.
Ιδιαίτερη βαρύτητα αποκτούν οι εξελίξεις στο Βέλγιο, καθώς η Euroclear, με έδρα τις Βρυξέλλες, διακρατεί περίπου 185 από τα συνολικά 210 δισ. ευρώ ρωσικών περιουσιακών στοιχείων που έχουν ακινητοποιηθεί στην Ευρώπη. Οι βελγικές αρχές έχουν εκφράσει επιφυλάξεις για τους νομικούς και οικονομικούς κινδύνους που συνεπάγεται η περαιτέρω αξιοποίηση των κεφαλαίων, ζητώντας να μοιραστεί το ρίσκο μεταξύ των κρατών μελών. Η στάση αυτή δεν βρίσκει πλήρη ανταπόκριση από άλλες χώρες, όπως η Γαλλία, όπου εμπορικές τράπεζες διακρατούν σημαντικό μέρος των υπόλοιπων ρωσικών assets.
Οι ευρωπαϊκές αποφάσεις λαμβάνονται σε ένα ιδιαίτερα φορτισμένο διεθνές περιβάλλον. Σύμφωνα με ευρωπαϊκές πηγές, η επ’ αόριστον ακινητοποίηση των 210 δισ. ευρώ ρωσικών περιουσιακών στοιχείων αποσκοπεί και στο να ενισχύσει τη διαπραγματευτική θέση της Ουκρανίας, σε μια φάση όπου η Ουάσιγκτον πιέζει το Κίεβο να αποδεχθεί μια ειρηνευτική συμφωνία έως το τέλος του έτους, στη βάση σχεδίων που φέρεται να έχουν καταρτιστεί μεταξύ Ηνωμένων Πολιτειών και Ρωσίας. Στις Βρυξέλλες εκτιμάται ότι ο έλεγχος των ρωσικών assets αποτελεί κρίσιμο μοχλό ώστε η Ευρώπη να μην μείνει εκτός των τελικών διευθετήσεων.
Σε πολιτικό επίπεδο, το μήνυμα ότι η συζήτηση εισέρχεται στην τελική της φάση έδωσε ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Αντόνιο Κόστα, ο οποίος έχει καταστήσει σαφές προς τους ηγέτες ότι στη σύνοδο της 18ης Δεκεμβρίου θα πρέπει να υπάρξει απόφαση για τη χρηματοδότηση της Ουκρανίας. Σε δημόσια παρέμβασή του υπενθύμισε ότι τον Οκτώβριο οι «27» δεσμεύτηκαν να καλύψουν τις χρηματοδοτικές ανάγκες του Κιέβου για τα επόμενα δύο χρόνια και ότι πλέον είναι η ώρα η δέσμευση αυτή να μετατραπεί σε πράξη.
Η πρώτη δημόσια αντίδραση ήρθε από τον πρωθυπουργό της Σλοβακίας Ρόμπερτ Φίτσο, ο οποίος γνωστοποίησε ότι απέστειλε επιστολή απάντησης στον Αντόνιο Κόστα, την οποία κοινοποίησε και στους υπόλοιπους ηγέτες της ΕΕ. Ο Φίτσο ξεκαθάρισε ότι δεν θα στηρίξει καμία απόφαση που συνδέεται με τη χρηματοδότηση του πολέμου στην Ουκρανία και προειδοποίησε ότι δεν θα οπισθοχωρήσει «ακόμη κι αν χρειαστεί να καθίσουμε στις Βρυξέλλες μέχρι την Πρωτοχρονιά». Παράλληλα, ανέφερε ότι η Σλοβακία είναι διατεθειμένη να στηρίξει την Ουκρανία μόνο στο πεδίο της ανοικοδόμησης και αποκλειστικά μέσω διμερών συμφωνιών.
Ο Βίκτορ Όρμπαν κατηγόρησε τις Βρυξέλλες ότι «διασχίζουν τον Ρουβίκωνα» με την ενεργοποίηση του άρθρου 122, υποστηρίζοντας ότι η κατάργηση της ομοφωνίας για τα παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία συνιστά κατάφωρη παραβίαση των Συνθηκών. Ο Ούγγρος πρωθυπουργός έχει επανειλημμένα καταγγείλει τη χρήση της ειδικής πλειοψηφίας ως εργαλείο πολιτικής πίεσης και έχει προειδοποιήσει ότι η Ουγγαρία θα συνεχίσει να λειτουργεί ως «εμπόδιο» σε αποφάσεις που θεωρεί αντίθετες προς τα εθνικά της συμφέροντα.
Προβληματισμοί και από τους συμμάχους
Την ίδια ώρα στο παρασκήνιο, σύμφωνα με πληροφορίες, η Ιταλία κινείται μαζί με το Βέλγιο, τη Μάλτα και τη Βουλγαρία, ζητώντας από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Συμβούλιο να ληφθεί απόφαση στο Συμβούλιο της 18ης Δεκεμβρίου για τη χρηματοδότηση της Ουκρανίας, αλλά με βάση εναλλακτικές επιλογές που θα συνεπάγονται σαφώς μικρότερο νομικό και οικονομικό ρίσκο. Οι τέσσερις χώρες φέρονται να προκρίνουν λύσεις όπως ένα σχήμα κοινού ευρωπαϊκού δανεισμού ή μεταβατικές χρηματοδοτικές ρυθμίσεις, διευκρινίζοντας ότι η στήριξή τους στο επ’ αόριστον πάγωμα των ρωσικών περιουσιακών στοιχείων δεν προδικάζει τη χρήση τους.
Έτσι η τελευταία σύνοδος κορυφής του 2025 βρίσκει την Ευρωπαϊκή Ένωση σε ταραγμένα νερά, με τις Ηνωμένες Πολιτείες να μην λειτουργούν πλέον αυτονόητα ως στρατηγικός σύμμαχος και την Ουκρανία να ωθείται προς μια εύθραυστη ειρήνη, που κινδυνεύει να ανοίξει την όρεξη αναθεωρητικών δυνάμεων. Σε αυτό το περιβάλλον, το άμεσο διακύβευμα για τις Βρυξέλλες δεν είναι μόνο γεωπολιτικό, αλλά και οικονομικό: να αποφευχθεί μια χρηματοδοτική κατάρρευση του Κιέβου, ζήτημα που, σύμφωνα με ευρωπαϊκές εκτιμήσεις, αφορά πλέον ορίζοντα λίγων μηνών.
