Βαθιά κάτω από τον πυθμένα της Βόρειας Θάλασσας, περίπου 80 μίλια ανοικτά των ακτών του Γιορκσάιρ, κρύβεται ένας σχηματισμός που για δεκαετίες δίχαζε τους επιστήμονες: ο κρατήρας Silverpit. Η διαμάχη αφορούσε το αν δημιουργήθηκε από πρόσκρουση αστεροειδούς ή αν ήταν απλώς αποτέλεσμα γεωλογικών κινήσεων αλατιού.
Σήμερα, νέα δεδομένα φαίνεται να κλείνουν το ζήτημα. Σύμφωνα με ερευνητές, ο Silverpit πιθανότατα σχηματίστηκε πριν από περισσότερα από 43 εκατομμύρια χρόνια, όταν ένας αστεροειδής ή κομήτης, περίπου στο μέγεθος του καθεδρικού ναού του Γιορκ Μίνστερ (πλάτους 160 μέτρων), έπεσε στη Γη. Η πρόσκρουση θα είχε δημιουργήσει τσουνάμι ύψους περίπου 100 μέτρων — καταστροφικό για την πρώιμη πανίδα της περιοχής, αν και όχι τόσο μοιραίο όσο το γεγονός που εξαφάνισε τους δεινόσαυρους 66 εκατομμύρια χρόνια πριν.
Με διάμετρο δύο μιλίων και περιμετρική ζώνη ρηγμάτων πλάτους δώδεκα μιλίων, ο Silverpit ανακαλύφθηκε το 2002 από γεωεπιστήμονες που έψαχναν κοιτάσματα πετρελαίου. Τα χαρακτηριστικά του —κυκλικό σχήμα, κεντρική κορυφή και ομόκεντρα ρήγματα— υποδήλωναν τυπικό κρατήρα κρούσης. Ωστόσο, πολλοί γεωλόγοι τότε αντιτάχθηκαν, υποστηρίζοντας ότι η μορφή του μπορεί να εξηγηθεί πιο απλά από κινήσεις αλατούχων πετρωμάτων.
Η διαμάχη κορυφώθηκε το 2009 σε συζήτηση της Γεωλογικής Εταιρείας, όπου η πλειονότητα απέρριψε την υπόθεση πρόσκρουσης. Όπως θυμάται ο ιζηματολόγος Ούισντιν Νίκολσον από το Πανεπιστήμιο Heriot-Watt, η ψήφος εκείνη αντανακλούσε την τάση πολλών επιστημόνων να προτιμούν λιγότερο «θεαματικές» εξηγήσεις.
Η νέα έρευνα της ομάδας του Νίκολσον, χρηματοδοτημένη από το Συμβούλιο Έρευνας Φυσικού Περιβάλλοντος, αλλάζει ξανά τα δεδομένα. Χρησιμοποιώντας προηγμένη σεισμική απεικόνιση, μικροσκοπική ανάλυση δειγμάτων και αριθμητικά μοντέλα, οι επιστήμονες υποστηρίζουν ότι ο Silverpit αποτελεί πλέον έναν από τους καλύτερα τεκμηριωμένους θαλάσσιους κρατήρες πρόσκρουσης.
Οι συγκρούσεις αστεροειδών είναι εξαιρετικά σπάνιες, και η τεκτονική δραστηριότητα ή η διάβρωση συνήθως εξαφανίζουν τα ίχνη τους. Σήμερα γνωρίζουμε περίπου 200 κρατήρες πρόσκρουσης στην ξηρά και μόλις 33 κάτω από τον ωκεανό.
Ο Silverpit, λόγω της εξαιρετικής διατήρησής του, αποτελεί πολύτιμο «παράθυρο» στο γεωλογικό παρελθόν. Όπως σημειώνει ο Νίκολσον, τέτοιες ανακαλύψεις μάς βοηθούν να κατανοήσουμε πώς οι αστεροειδείς διαμόρφωσαν τη Γη και να προβλέψουμε τις πιθανές συνέπειες μιας μελλοντικής σύγκρουσης.
Πηγή: The Guardian
