Ορμώμενος από την πρόσφατη κακοκαιρία, στο «Κλάψε με μάνα, κλάψε με» εξήγησα ότι δεν είναι παντού τα πράγματα τέλεια, αλλά σε άλλες χώρες μαθαίνουν από τα λάθη τους και κάνουν διορθώσεις σταδιακά. Αυτό είναι ένα επιχείρημα που έχω παραθέσει κα σε άλλα άρθρα. Στην Ελλάδα κάνουμε κάποιες διορθώσεις, αλλά είναι πιο εύκολο για τους πολιτικούς μας να ρίχνουν το βάρος σε αποδιοπομπαίους τράγους και να γλυτώνουν έτσι, χωρίς αλλαγές.
Φαντάζομαι ότι η κεφαλή του Υπουργού Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας κ. Στυλιανίδη είναι τώρα έτοιμη για κοπή στο chopping block, αντί να γίνει ένας μακροχρόνιος προγραμματισμός. Όπως προβλέψαμε, «Κάποιος έπρεπε να επωμιστεί το πολιτικό κόστος του μέλλοντος, καθότι διάγουμε κλιματική αλλαγή και διάφορα προβλήματα είναι αναμενόμενα.» Ο κ. Αποστολάκης δεν προέκυψε, οπότε βρέθηκε ο υπερκομματικός κ. Στυλιανίδης.
Τι προκαλεί την Ελληνική κακοδαιμονία; Τα τρία κακά της μοίρας μας είναι:
Η έλλειψη αξιοκρατίας, δηλαδή ο κατάλληλος άνθρωπος δεν πάει στην κατάλληλη θέση.
Η έλλειψη συνέχειας (δηλαδή σταδιακών βελτιώσεων υφιστάμενων θεσμών, πολιτικών και υποδομών), προγραμματισμού και οργάνωσης.
Οι πελατειακές σχέσεις και η διαπλοκή.
Τα τρία κακά της μοίρας μας σε συνδυασμό είναι η πηγή της Ελληνικής κωμωδίας και ενός κράτους που δεν δουλεύει καλά. Και η Ελληνική κωμωδία, με τον φιλοσοφικό μανδύα του δεβαριεσισμού που την περιβάλει, οδηγεί σε πολλαπλές τραγωδίες στις οποίες χάνονται άνθρωποι.
Που είδαμε την τραγωδία; Στα εθνικά θέματα (Μικρασιατική καταστροφή, Κύπρος, Ελληνοτουρκικές σχέσεις γενικά, κρίση χρέους). Σε καταστροφές (Μάτι, πυρκαγιές το περασμένο καλοκαίρι, κακοκαιρία Ελπίδα). Στην παιδεία, στην υγεία, στους δρόμους και στα πεζοδρόμια (ή μάλλον στην έλλειψη πεζοδρομίων). Δηλαδή με λίγα λόγια παντού.
De facto, στην Αμερική υπάρχει περισσότερη επαγγελματική αξιοκρατία. Με φέραν ξένο από την Ελλάδα, πληρώσανε για τις μεταπτυχιακές σπουδές μου και μου προσέφεραν δουλειά για να με κρατήσουν. Προτιμούν τους ντόπιους; Σαφώς και τους προτιμούν. Αλλά δίνουν και αξιοκρατικές ευκαιρίες. Και προτιμούν να επιλέξουν πολιτικούς με αποδεδειγμένες επαγγελματικές επιτυχίες. Όχι βέβαια ότι είναι όλα τέλεια εδώ.
Στην Ελλάδα κυριαρχεί η οικογενειοκρατία, τα πολιτικά τζάκια, οι πελατειακές σχέσεις, άνθρωποι που δεν έχουν αποδείξει τις ικανότητές τους, η «δικτατορία των μετρίων» που αντιστέκεται σε ότι καλύτερο.
Οι Έλληνες είμαστε πανέξυπνοι και ενδιαφερόμαστε πρωτίστως για το προσωπικό όφελος, μερικές φορές ανεξάρτητα από το κοινωνικό κόστος. Ψηφίζουμε με γνώμονα τις πελατειακές σχέσεις ή τις οικογενειακές σχέσεις με πολιτικούς. Και κάποιοι πολιτικοί διαπλέκονται με αυτούς που έχουν το χρήμα, το οποίο όμως συμβαίνει διεθνώς.
Η αντιπολίτευση δεν προσφέρει καλύτερες λύσεις αλλά συνήθως αναλώνεται σε στείρα αντιπολίτευση. Το ίδιο κάνουν όλα τα κόμματα όταν είναι αντιπολίτευση.
Αντί στα εθνικά θέματα, συμπεριλαμβανομένης της κλιματικής αλλαγής, να υπάρχει κοινή προσπάθεια για εξεύρεση μακροχρόνιων λύσεων, οι πολιτικοί μας αναλίσκονται σε ψηφοθηρίες. Και όταν αλλάζει η κυβέρνηση, φτου και από την αρχή. Ράβε και ξήλωνε. Σαν τον Σίσυφο.
Να δω πότε, μα πότε θα βγούμε από αυτό τον φαύλο κύκλο.
***
* Ο Φάνης Τσουλουχάς facebook.com/theofanis.tsoulouhas είναι Καθηγητής Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας, Μερσέντ. Αυτό το άρθρο περιέχει αυστηρά προσωπικές απόψεις που δεν αντιπροσωπεύουν το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας.