Η Τουρκία μπορεί να τερματίσει την οικονομική και νομισματική κρίση με την οποία έχει βρεθεί αντιμέτωπη —την ελεύθερη πτώση της λίρας— «μέσα σε μια στιγμή», εάν αφήσει ελεύθερο τον αμερικανό ευαγγελικό πάστορα Άντριου Μπράνσον, διαβεβαίωσε κατά τη διάρκεια συνέντευξης που παραχώρησε στο πρακτορείο ειδήσεων Ρόιτερς ο σύμβουλος εθνικής ασφαλείας του Λευκού Οίκου, ο Τζον Μπόλτον, ο οποίος παράλληλα προεξόφλησε πως οι δεσμεύσεις για τη χορήγηση ρευστότητας από το Κατάρ δεν θα αρκέσουν για να συνέλθει η τουρκική οικονομία.
Το τουρκικό νόμισμα βρίσκεται σε ελεύθερη πτώση αφότου η Ουάσινγκτον επέβαλε δασμούς και άλλες κυρώσεις σε αντίποινα για τη συνεχιζόμενη κράτηση του πάστορα Μπράνσον, ο οποίος κατηγορείται για υποστήριξη της οργάνωσης που κατά την Άγκυρα βρισκόταν πίσω από την απόπειρα στρατιωτικού πραξικοπήματος τον Ιούλιο του 2016.
«Κοιτάξτε, η τουρκική κυβέρνηση έκανε μεγάλο λάθος αποφασίζοντας να μην αφεθεί ελεύθερος ο πάστορας Μπράνσον», είπε ο Μπόλτον στο Reuters κατά τη διάρκεια της συνέντευξης που παραχώρησε στο πρακτορείο στο περιθώριο μιας επίσκεψής του στο Ισραήλ.
«Κάθε μέρα που περνάει αυτό το λάθος συνεχίζεται (...). Αυτή η κρίση θα μπορούσε να τελειώσει μέσα σε μια στιγμή, αν (οι Τούρκοι) έκαναν το σωστό ως σύμμαχος στο NATO, χώρα που ανήκει στη Δύση, κι απελευθέρωναν χωρίς όρους τον πάστορα Μπράνσον».
Ερωτηθείς εάν οι ΗΠΑ αμφισβητούν την ιδιότητα της Τουρκίας ως κράτος-μέλος του NATO, ο Μπόλτον δήλωσε: «Δεν τίθεται τέτοιο ζήτημα προς το παρόν. Επικεντρωνόμαστε στον πάστορα Μπράνσον και στους άλλους Αμερικανούς τους οποίους κρατάει ακόμα παράνομα η Τουρκία και περιμένουμε να επιλυθεί αυτό».
Ο εμίρης του Κατάρ ενέκρινε νωρίτερα αυτόν τον μήνα ένα πακέτο βοήθειας ύψους 15 δισεκατομμυρίων δολαρίων στην Τουρκία, δίνοντας μια ώθηση στην τουρκική λίρα, η οποία έχει χάσει το 37% της αξίας της φέτος.
Ο Μπόλτον αντιμετώπισε με έντονο σκεπτικισμό την παρέμβαση του εμιράτου αυτού του Κόλπου, που βρίσκεται σε σύγκρουση με ορισμένους από τους πιο στενούς συμμάχους των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή, ιδίως τη Σαουδική Αραβία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και την Αίγυπτο.
«Νομίζω ότι αυτό που υποσχέθηκε είναι εντελώς ανεπαρκές ώστε να έχει σημαντική επίπτωση στην οικονομία της Τουρκίας. Ασφαλώς δεν βοηθάει, αλλά θα δούμε τι θα βγει στην πραγματικότητα από αυτή τη δέσμευση», πρόσθεσε ο σύμβουλος εθνικής ασφαλείας του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ.
Οι κυρώσεις που επέβαλαν εκ νέου οι ΗΠΑ στο Ιράν είναι πιο αποτελεσματικές από αυτό που αναμενόταν, δήλωσε επίσης ο Μπόλτον, αν και συνεχίζεται, όπως επισήμανε, η περιφερειακή δραστηριότητα του Ιράν στην οποία αντιτίθεται η Ουάσινγκτον.
Η κυβέρνηση Τραμπ επέβαλε εκ νέου κυρώσεις αυτόν τον μήνα στο Ιράν μετά την αποχώρησή της από τη διεθνή πυρηνική συμφωνία του 2015 με το Ιράν, η οποία δεν επαρκεί, σύμφωνα με την Ουάσινγκτον, για να στερήσει από την Τεχεράνη τα μέσα που χρειάζεται για την κατασκευή πυρηνικής βόμβας, αλλά ούτε και ως κίνητρο για να σταματήσει το Ιράν την ανάμειξή του στις γειτονικές χώρες στη Μέση Ανατολή.
«Ας είμαι σαφής, η εκ νέου επιβολή των κυρώσεων, πιστεύουμε, έχει ήδη σημαντική επίδραση στην οικονομία του Ιράν και πράγματι στην κοινή γνώμη εντός του Ιράν», δήλωσε ο Μπόλτον στο Reuters κατά τη διάρκεια επίσκεψής του στο Ισραήλ.
Η ιρανική οικονομία πλήττεται από υψηλή ανεργία και πληθωρισμό ενώ το νόμισμα του Ιράν, το ριάλ, έχει χάσει τη μισή του αξία από τον Απρίλιο και η εκ νέου επιβολή των κυρώσεων στη χώρα αναμένεται ότι θα επιδεινώσει την κατάσταση.
Χιλιάδες Ιρανοί έχουν διαμαρτυρηθεί τις τελευταίες εβδομάδες για τις μεγάλες αυξήσεις στις τιμές ορισμένων τροφίμων, την έλλειψη θέσεων εργασίας και την κρατική διαφθορά. Οι διαμαρτυρίες για το κόστος ζωής έχουν συχνά μετατραπεί σε αντικυβερνητικές διαδηλώσεις.
«Νομίζω ότι οι συνέπειες, οι οικονομικές συνέπειες βεβαίως, είναι πολύ μεγαλύτερες από αυτό που αναμέναμε», σημείωσε ο Μπόλτον.
«Ωστόσο η ιρανική δραστηριότητα στην περιοχή συνεχίζει να είναι φιλοπόλεμη: αυτό που κάνουν στο Ιράκ, αυτό που κάνουν στη Συρία, αυτό που κάνουν με την Χεζμπολάχ στον Λίβανο, αυτό που κάνουν στην Υεμένη, αυτό που έχουν απειλήσει να κάνουν στα Στενά του Ορμούζ», πρόσθεσε ωστόσο ο ίδιος.
Τα Στενά του Ορμούζ είναι ένα στρατηγικής σημασίας πέρασμα για τη μεταφορά πετρελαίου. Οι Φρουροί της Επανάστασης του Ιράν απείλησαν να τα κλείσουν αντιδρώντας στα αιτήματα της κυβέρνησης Τραμπ να απαγορευτούν όλες οι ιρανικές εξαγωγές πετρελαίου.
Οι ευρωπαϊκές δυνάμεις αγωνίζονται να διασφαλίσουν ότι το Ιράν θα εξασφαλίσει επαρκή οικονομικά οφέλη ώστε να το πείσουν να παραμείνει στη συμφωνία. Αυτό έχει αποδειχθεί δύσκολο, καθώς πολλές ευρωπαϊκές εταιρείες φοβούνται εκτεταμένες χρηματικές ποινές από την κυβέρνηση Τραμπ. Ο γαλλικός πετρελαϊκός όμιλος Total αποσύρθηκε από ένα μεγάλο σχέδιο φυσικού αερίου στο Ιράν.
«Περιμένουμε ότι οι Ευρωπαίοι θα δουν, όπως βλέπουν και οι επιχειρήσεις σε όλη την Ευρώπη, ότι η επιλογή ανάμεσα στο να κάνουν δουλειές με το Ιράν ή να κάνουν δουλειές με τις ΗΠΑ είναι πολύ ξεκάθαρη», επισήμανε ο Μπόλτον.
«Επομένως θα δούμε τι θα γίνει τον Νοέμβριο. Όμως ο πρόεδρος (Τραμπ) έχει καταστήσει πολύ σαφές -όπως το διατυπώνει- ότι θέλει τη μέγιστη πίεση στο Ιράν, τη μέγιστη πίεση, και αυτό γίνεται», σημείωσε για να καταλήξει: «Δεν θα πρέπει να υπάρχει ουδεμία αμφιβολία ότι οι ΗΠΑ θέλουν αυτό να επιλυθεί ειρηνικά, αλλά είμαστε πλήρως προετοιμασμένοι για οποιαδήποτε ενδεχόμενο δημιουργηθεί από το Ιράν».
(με πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ, Reuters)