Περισσότερες από 50 χώρες στις οποίες ζει ο μισός πληθυσμός του πλανήτη πρόκειται να διεξαγάγουν εθνικές εκλογές το 2024. Ωστόσο ο αριθμός των πολιτών που θα ασκήσουν το δικαίωμα ψήφου δεν είναι αμιγώς καλά νέα. Οι εκλογικές αναμετρήσεις φαίνεται ότι θα δοκιμάσουν ακόμη και τις πιο εύρωστες δημοκρατίες αλλά και να ενισχύσουν ηγέτες με αυταρχικές τάσεις.
Από τη Ρωσία, την Ταϊβάν και το Ηνωμένο Βασίλειο έως την Ινδία, το Ελ Σαλβαδόρ και τη Νότια Αφρική, οι προεδρικές και βουλευτικές αναμετρήσεις θα έχουν τεράστιες επιπτώσεις στα ανθρώπινα δικαιώματα, τις οικονομίες, τις διεθνείς σχέσεις και τις προοπτικές για ειρήνη σε έναν ολοένα και πιο ασταθή κόσμο.
Σε ορισμένες χώρες, η ψηφοφορία δεν θα είναι ούτε ελεύθερη ούτε δίκαιη. Και σε πολλές χώρες, οι περιορισμοί στους υποψηφίους της αντιπολίτευσης, το εξουθενωμένο εκλογικό σώμα και η πιθανότητα χειραγώγησης και παραπληροφόρησης έχουν καταστήσει την τύχη της δημοκρατίας κεντρικό θέμα της προεκλογικής εκστρατείας.
Μια πιθανή ρεβάνς μεταξύ του προέδρου των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν, και του προκατόχου του Ντόναλντ Τραμπ ξεχωρίζει σε μεγάλο βαθμό στο προεκλογικό ημερολόγιο. Μια πιθανή νίκη του Τραμπ τον Νοέμβριο θα είναι ίσως ο μεγαλύτερος «παγκόσμιος μπαλαντέρ». Ωστόσο, εκλογές με υψηλά διακυβεύματα πριν από αυτές στις ΗΠΑ θα σφυγομετρήσουν επίσης τη «διάθεση δυσαρέσκειας, ανυπομονησίας, ανησυχίας» σ′ ένα ευρώ εκλογικό σώμα, δήλωσε η Bronwen Maddox, διευθύντρια της δεξαμενής σκέψης Chatham House με έδρα το Λονδίνο.
Εκλογές με παγκόσμιο αντίκτυπο
Οι εκλογές της Ταϊβάν για την ανάδειξη του προέδρου της χώρας και των 113 μελών της Βουλής διεξάγονται το Σάββατο υπό την έντονη πίεση της Κίνας, κάτι που καθιστά το αποτέλεσμα σημαντικό για μεγάλο κομμάτι της νοτιοανατολικής Ασίας, καθώς και για τις ΗΠΑ.
Το Πεκίνο έχει ανανεώσει την απειλή του να χρησιμοποιήσει στρατιωτικά μέσα για να προσαρτήσει το αυτοδιοικούμενο νησί που θεωρεί δικό του έδαφος και περιέγραψε τις εκλογές ως μια επιλογή μεταξύ πολέμου και ειρήνης. Κανένας από τους τρεις επικρατέστερους υποψήφιους προέδρους δεν έχει εκδηλώσει την επιθυμία να δοκιμάσει την αποφασιστικότητα της Κίνας κηρύσσοντας την ανεξαρτησία της Ταϊβάν.
Τούτου λεχθέντος, ο επικρατέστερος υποψήφιος, ο William Lai, ο οποίος είναι σήμερα αντιπρόεδρος της Ταϊβάν, έχει υποσχεθεί να ενισχύσει την άμυνα του νησιού και μια νίκη του θα μπορούσε να αυξήσει τις εντάσεις μεταξύ των δύο χωρών. Το αντιπολιτευόμενο Εθνικιστικό Κόμμα, ή Κουομιντάνγκ, είναι πιο προσιτό στο Πεκίνο από το Δημοκρατικό Λαϊκό Κόμμα του Lai.
Οι 23 εκατομμύρια κάτοικοι της Ταϊβάν τάσσονται με συντριπτική πλειοψηφία υπέρ της διατήρησης της de facto ανεξαρτησίας του νησιού μέσω της αυτοδιοίκησης. Επομένως, εσωτερικά ζητήματα όπως το στεγαστικό και η υγειονομική περίθαλψη είναι πιθανό να διαδραματίσουν καθοριστικό ρόλο στην προεδρική κούρσα.
Η πρωθυπουργός του Μπαγκλαντές, Σεΐχ Χασίνα, η μακροβιότερη γυναίκα πρωθυπουργός στον κόσμο (σ.σ κυβερνά αδιάλειπτα από το 2009), κέρδισε την τέταρτη διαδοχική θητεία της τη Δευτέρα σε εκλογές τις οποίες μποϊκοτάρισαν τα κόμματα της αντιπολίτευσης και καταγράφηκαν βία επεισόδια πριν τη διεξαγωγή τους. Το κόμμα Awami League της Χασίνα επανεξελέγη με συμμετοχή μόλις 40% ενώ η καταστολή των αντιφρονούντων κινδυνεύει να προκαλέσει πολιτική αναταραχή.
Η Ινδία, η πολυπληθέστερη χώρα του κόσμου, πρόκειται να διεξαγάγει γενικές εκλογές στα μέσα του 2024, οι οποίες είναι πιθανό να χαρίσουν στον πρωθυπουργό Ναρέντρα Μόντι του δεξιού ινδουιστικού εθνικιστικού κόμματος Bharatiya Janata τρίτη συνεχόμενη θητεία.
Για τους υποστηρικτές του, ο Μόντι είναι ένας πολιτικός outsider που καθάρισε μετά από δεκαετίες τη χώρα από τη διαφθορά και τη μετέτρεψε σε μια αναδυόμενη παγκόσμια δύναμη. Οι επικριτές λένε ότι οι επιθέσεις στον Τύπο και την ελευθερία του λόγου, καθώς και οι επιθέσεις σε θρησκευτικές μειονότητες από ινδουιστές εθνικιστές, έχουν γίνει πιο ξεδιάντροπες επί των ημερών του.
Ένας άλλος ηγέτης που επιδιώκει να διατηρήσει την εξουσία είναι ο πρόεδρος του Ελ Σαλβαδόρ, Ναγίμπ Μπουκέλε, ο οποίος έχει κερδίσει ευρεία υποστήριξη από τότε που χρησιμοποίησε εξουσίες έκτακτης ανάγκης για μια επιθετική καταστολή των εξαιρετικά βίαιων συμμοριών του δρόμου.
Το Ανώτατο Δικαστήριο, το οποίο στελεχώθηκε από δικαστές διορισμένους από το κόμμα του, επέτρεψε στον Μπουκέλε να θέσει υποψηφιότητα στις 4 Φεβρουαρίου, παρά τη συνταγματική απαγόρευση για δύο διαδοχικές θητείες των προέδρων. Ενώ ξένες κυβερνήσεις έχουν επικρίνει την αναστολή ορισμένων πολιτικών δικαιωμάτων, ο Μπουκέλε δεν αναμένεται να αντιμετωπίσει σοβαρό ανταγωνισμό.
Εκλογές - ορόσημο και εκλογές... μια από τα ίδια
Το Μεξικό είναι έτοιμο να εκλέξει την πρώτη του γυναίκα πρόεδρο στις 2 Ιουνίου - είτε την πρώην δήμαρχο της Πόλης του Μεξικού Κλαούντια Σεϊνμπάουμ, προστατευόμενη του προέδρου Αντρές Μανουέλ Λόπες Ομπραδόρ, είτε μια πρώην γερουσιαστή της αντιπολίτευσης, την Ξοχίτλ Γκάλβες. Η νικήτρια θα κυβερνήσει μια χώρα με τρομακτική βία που σχετίζεται με τα ναρκωτικά και έναν στρατό με αυξανόμενη επιρροή.
Οι ψηφοφόροι στην Ινδονησία, τη μεγαλύτερη δημοκρατία της Νοτιοανατολικής Ασίας, επιλέγουν στις 14 Φεβρουαρίου τον διάδοχο του προέδρου Τζόκο Γουιντόντο. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν μια αμφίρροπη κούρσα μεταξύ του υπουργού Άμυνας Prabowo Subianto, ενός δεξιού εθνικιστή, και του πρώην κυβερνήτη της Κεντρικής Ιάβας, Ganjar Pranowo, υποψηφίου του κυβερνώντος κόμματος.
Βασικός υποστηρικτής του Subianto είναι ο γιος του απερχόμενου προέδρου Γουιντόντο, προκαλώντας φόβους για μια διαδικασία καθιέρωσης μιας δυναστείας σε εξέλιξη. Οποιοσδήποτε από τους δύο νικητές, ωστόσο, αναμένεται να συνεχίσει τη μολυσμένη από τη διαφθορά πολιτική που κυριαρχεί στην Ινδονησία από το τέλος της δικτατορίας του Σουχάρτο το 1998.
Οι βουλευτικές εκλογές της 8ης Φεβρουαρίου στο Πακιστάν διεκδικούνται επίσης από καθιερωμένους πολιτικούς, υπό το βλέμμα του ισχυρού στρατού της χώρας. Ο πρώην πρωθυπουργός Ίμραν Χαν, δημοφιλής εκπρόσωπος της αντιπολίτευσης, παραμένει φυλακισμένος και οι εκλογικοί αξιωματούχοι τον εμπόδισαν να κατέβει στις εκλογές.
Ο αντίπαλός του, ο τρεις φορές πρωθυπουργός Ναουάζ Σαρίφ, ο ηγέτης της Μουσουλμανικής Λίγκας του Πακιστάν, έλαβε άδεια να συμμετάσχει στις εκλογές μετά την αναίρεση των καταδικαστικών αποφάσεων για διαφθορά. Υποψήφιος είναι επίσης το Λαϊκό Κόμμα του Πακιστάν, του οποίου ηγείται ο πρώην υπουργός Εξωτερικών Μπουλαουάλ Μπούτο Ζαρντάρι.
Οι αναλυτές λένε ότι οι εκλογές είναι πιθανό να οδηγήσουν σε μια ασταθή κυβέρνηση. Η ψηφοφορία ενδεχομένως μάλιστα να αναβληθεί εν μέσω της κατακόρυφης πτώσης των σχέσεων με το γειτονικό Αφγανιστάν που ελέγχεται από τους Ταλιμπάν και των φονικών επιθέσεων κατά των πακιστανικών δυνάμεων ασφαλείας.
Εχει ο λαϊκισμός φτάσει στην κορύφωσή του;
Ο λαϊκισμός κέρδισε έδαφος στην Ευρώπη καθώς η ήπειρος βίωσε οικονομική αστάθεια και μαζική μετανάστευση από τρίτες χώρες. Οι εκλογές του Ιουνίου για το κοινοβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης των 27 χωρών θα δείξουν αν τα παραδοσιακά κόμματα μπορούν να αποκρούσουν τους λαϊκιστές, πολλοί από τους οποίους είναι επιφυλακτικοί απέναντι στη στρατιωτική υποστήριξη της Ουκρανίας.
Οι περσινές εθνικές εκλογές έστειλαν ανάμεικτα μηνύματα: Η Σλοβακία εξέλεξε τον φιλορώσο λαϊκιστή πρωθυπουργό Ρόμπερτ Φίκο, αλλά οι ψηφοφόροι στην Πολωνία αντικατέστησαν την συντηρητική κυβέρνηση με έναν συνασπισμό υπό την ηγεσία του κεντρώου Ντόναλντ Τουσκ.
Ο Mujtaba Rahman της εταιρείας πολιτικών συμβούλων Eurasia Group προέβλεψε ότι οι επερχόμενες εκλογές για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο δεν θα φέρουν μια λαϊκιστική πλειοψηφία, μολονότι «το κέντρο θα χάσει έδαφος σε σχέση με την τελευταία ψηφοφορία» του 2019.
Στη Βρετανία, πρώην χώρα-μέλος της ΕΕ, ο λαϊκισμός βρήκε έκφραση στο δημοψήφισμα του 2016 για το Brexit και στην ταραχώδη θητεία του πρώην πρωθυπουργού Μπόρις Τζόνσον. Οι γενικές εκλογές στο Ηνωμένο Βασίλειο φέτος θα φέρουν αντιμέτωπους τους κυβερνώντες Συντηρητικούς με το κεντροαριστερό Εργατικό Κόμμα, το οποίο προηγείται σταθερά στις δημοσκοπήσεις καθώς επιδιώκει να ανακτήσει την εξουσία μετά από 14 χρόνια.
Προκλήσεις για τη Δημοκρατία στην Αφρική
Η κλιματική αλλαγή, η διακοπή της προμήθειας σιτηρών λόγω του πολέμου στην Ουκρανία και η αυξανόμενη προσοχή της Κίνας και της Ρωσίας είναι μεταξύ των παραγόντων που αναδιαμορφώνουν την Αφρική, την ταχύτερα αναπτυσσόμενη ήπειρο του κόσμου.
Σε οκτώ χώρες της Δυτικής Αφρικής έγιναν στρατιωτικά πραξικοπήματα από το 2020, συμπεριλαμβανομένων του Νίγηρα και της Γκαμπόν το 2023.
Η Σενεγάλη θεωρείται προπύργιο σταθερότητας στην περιοχή. Τώρα που ο πρόεδρος Μακί Σαλ παραιτείται, οι εκλογές στις 25 Φεβρουαρίου θεωρούνται δείκτης της πολιτικής ανθεκτικότητας της χώρας.
Οι υποστηρικτές του ηγέτη της αντιπολίτευσης Ουσμάν Σόνκο κατηγορούν την κυβέρνηση ότι προσπαθεί να τον εμποδίσει να κατέβει στις εκλογές με μια σειρά νομικών υποθέσεων που έχουν προκαλέσει βίαιες διαδηλώσεις. Οι προεδρικές εκλογές θα μπορούσαν είτε «να σηματοδοτήσουν μια επιστροφή στις νόρμες των προηγούμενων ετών ή μια διαρκή στροφή προς μια πιο ασταθή πολιτική», δήλωσε ο αναλυτής του ομίλου Eurasia, Τότσι Ενί-Καλού.
Στη Νότια Αφρική, οι βουλευτικές εκλογές που θα διεξαχθούν από τον Μάιο έως τον Αύγουστο έχουν ως πολιτικό υποβάθρο μια προβληματική οικονομία, παραλυτικές διακοπές ρεύματος και ένα ποσοστό ανεργίας σχεδόν 32%. Η υπερκέραση της απογοήτευσης των ψηφοφόρων θα αποτελέσει μια πρόκληση για το επί μακρόν κυρίαρχο Αφρικανικό Εθνικό Κογκρέσο (ΑΝC).
Το ANC κατέχει την προεδρία και την πλειοψηφία στη βουλή από το τέλος του απαρτχάιντ της χώρας το 1994, αλλά κέρδισε λιγότερες από τις μισές ψήφους στις δημοτικές και περιφερειακές εκλογές του 2021.
Εάν η υποστήριξή του πέσει κάτω από το 50%, το ANC θα πρέπει να σχηματίσει συνασπισμό για να διασφαλίσει την επανεκλογή του προέδρου Σίριλ Ραμαφόσα.
Εκλογές... συμβολικής σημασίας
Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία για το ποιος θα κερδίσει τις προεδρικές εκλογές στη Ρωσία τον Μάρτιο. Ο πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν αντιμετωπίζει μόνο στα χαρτιά αντιπολίτευση στην προσπάθειά του για μια πέμπτη θητεία. Οι κύριοι αντίπαλοί του είναι στη φυλακή, στην εξορία ή νεκροί, ενώ ένας πολιτικός που ζητούσε ειρήνη στην Ουκρανία αποκλείστηκε από τη διαδικασία.
Παρόμοια είναι η κατάσταση και στη Λευκορωσία, της οποίας ηγείται ο πρόεδρος Αλεξάντερ Λουκασένκο, πρόεδρος της χώρας από τις 20 Ιουλίου του 1994. Στις 25 Φεβρουαρίου, η Λευκορωσία αναμένεται να διεξαγάγει τις πρώτες βουλευτικές εκλογές από τότε που η κυβέρνηση του Λουκασένκο κατέπνιξε τις διαμαρτυρίες κατά της αμφισβητούμενης επανεκλογής του συμμάχου του Πούτιν το 2020. Χιλιάδες αντίπαλοι βρίσκονται στη φυλακή ή έχουν εγκαταλείψει τη χώρα.
Παρόλα αυτά, το δημοκρατικό ιδεώδες διατηρεί ευρεία απήχηση, ακόμη και για τους αυταρχικούς ηγέτες, δήλωσε η Maddox.
«Το γεγονός ότι επιλέγουν να διεξάγουν εκλογές δείχνει ότι βλέπουν την αξία του ισχυρισμού ότι έχουν λάβει ”ελεύθερη” ψήφο από τον λαό».