Όταν ο πόλεμος δεν είναι οι νικητές

Οι αστοχίες της Δύσης
Annabelle Chih via Reuters

Είκοσι τέσσερις Φεβρουαρίου 2022, 05:00 π.μ., ώρα Ελλάδας. Λίγο πριν ξημερώσει η πιο σκοτεινή μέρα για την Ευρώπη και το παγκόσμιο γίγνεσθαι ύστερα από το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Χρειάστηκε μόλις ενάμιση λεπτό για να σταματήσει ο χρόνος για την Ουκρανία όταν ο Βλαντιμίρ Πούτιν ανακοίνωνε με τον πλέον ψυχρό και άτεγκτο τρόπο την, εδώ και πολύ καιρό ειλημμένη απόφασή του. Να εισβάλει και να αποστρατικοποιήσει, χωρίς καμία φιλοδοξία κατάληψης όπως ανέφερε, τα εδάφη του πιο μισητού γείτονά του, προειδοποιώντας ταυτόχρονα τους δυτικούς παρατηρητές αυτής της ιστορίας να μην εμπλακούν και να μην δράσουν επικουρικά στο πλευρό του Ζελένσκι, καθώς θα βρίσκονταν ενώπιον απρόβλεπτων και πρωτόγνωρων συνεπειών.

Το αποκορύφωμα μίας πολύμηνης περιόδου εικασιών και αναλύσεων όσον αφορά στις προθέσεις του Ρώσου Προέδρου ο οποίος έδωσε εντολή να συγκεντρωθούν δεκάδες χιλιάδες στρατιωτών στα σύνορα των δύο κρατών ήρθε όπως δεν αναμενόταν ή μάλλον την στιγμή που δεν αναμενόταν, τουλάχιστον για την αντίπαλη πλευρά. Πολύ πιο γρήγορα, επαναφέροντας άκρως δυναμικά την πάντα ανοιχτή πληγή του Ουκρανικού Ζητήματος, αναδεικνύοντας το αίσθημα του φόβου και της απελπισίας σε έναν λαό που δεν είχε μάθει να εφησυχάζει, ειδικότερα από το 2014 και μετά, και περίμενε ότι κάποια στιγμή οι μέρες Κριμαίας θα επιστρέψουν δριμύτερες και χειρότερες.

Η Ουκρανία κοιμήθηκε με ειρήνη και ξύπνησε με πόλεμο, προσπαθώντας να συνταχθεί εν ριπή οφθαλμού, μία, εντελώς θεωρητικά, κανονική Πέμπτη, πλήρως ανεπιτυχώς μπροστά στην ορμητική Ρωσία. Πολίτες που πήγαιναν στην εργασία τους και έμειναν εγκλωβισμένοι σε σταθμούς του μετρό ή στα αυτοκίνητά τους σε μία απέλπιδα απόπειρα να διαφύγουν οδικώς από το Κίεβο και άλλες πόλεις, παιδιά που δεν κατάφεραν να φτάσουν ποτέ στο σχολείο και αντ’ αυτού οδηγήθηκαν σε καταφύγια με τις οικογένειές τους, βαλλιστικές και πυραυλικές επιθέσεις στον αστικό ιστό και καίριες υποδομές, ουρές έντρομων Ουκρανών έξω από τράπεζες, βενζινάδικα, φαρμακεία και καταστήματα τροφίμων προκειμένου να προμηθευτούν αγαθά πρώτης ανάγκης, μία χώρα υπό το καθεστώς στρατιωτικού νόμου επιβάλλοντας απαγόρευση κυκλοφορίας.

Το πρώτο εικοσιτετράωρο ενός προαναγγελθέντος πολέμου είναι γεγονός και άφησε πίσω του 137 έως τώρα καταγεγραμμένους νεκρούς, 376 τραυματίες, ολοσχερώς κατεστραμμένα σπίτια και κτίρια, αλλά και ήδη περισσότερους από 100.000 εκτοπισμένους οι οποίοι κατευθύνονται προς γειτονικές χώρες, την Πολωνία, την Σλοβακία, την Ουγγαρία, την Γερμανία, τη Βουλγαρία, τη Ρουμανία και τη Μολδαβία, δηλώνοντας έτοιμες να προσφέρουν τη βοήθειά τους σε όσους χρειάζεται.

Ένας βαρύτατος απολογισμός που χαρακτηρίστηκε σύμφωνα με το ρωσικό Υπουργείο Άμυνας ως απολύτως επιτυχής έκβαση εάν ληφθούν υπόψη τα αεροπορικά πλήγματα, η ανεμπόδιστη θαλάσσια πρόσβαση του ρωσικού στόλου από την Αζοφική Θάλασσα και τα στενά του Βοσπόρου, ο έλεγχος του πυρηνικού σταθμού του Τσέρνομπιλ από τους Ρώσους, οι μάχες που μαίνονται στα τρία διαφορετικά μέτωπα τα οποία δημιουργήθηκαν στα ανατολικά (Χάρκοβο, Λουχάνσκ, Ντονέτσκ), νότια (Μαριούπολη, Χερσώνα) και από τους φιλορώσους στην χερσόνησο της Κριμαίας με εξίσου καταστροφικά χτυπήματα σε Μπρόβαρι, Οδησσό, Λβιβ, Ιβάνο Φράνκιβεσκ, Ζαπορίζια, Μελιτόπολη και Ντνίπρο.

Όλα αυτά, βέβαια, με απώτερο μοναδικό σκοπό την πλήρη αποστρατικοποίηση της Ουκρανίας, να περικυκλωθεί το Κίεβο στο οποίο πρόκειται να φτάσουν εντός λίγων ωρών ρωσικά στρατεύματα, να απομακρυνθεί πάραυτα το νυν καθεστώς και να τοποθετηθεί μία νέα κυβέρνηση πιο επιθυμητή για τα συμφέροντα και τις βλέψεις του Κρεμλίνου, κωφεύοντας επιδεικτικά στα άκουσμα των βαρύτατων οικονομικών κυρώσεων και την στοχοποίηση επιχειρηματιών, τραπεζικών ιδρυμάτων και της προσκείμενης ελίτ στον Ρώσο ταγό από ΕΕ και ΗΠΑ παρά την σχεδόν ολική διεθνή απομόνωσή του.

Ένα πακέτο κυρώσεων, πρωτοφανούς μεγέθους, κατά της Μόσχας όπου συμφωνήθηκε ο αποκλεισμός του ρωσικού χρηματοπιστωτικού τομέα από τις ευρωπαϊκές αγορές, βάζοντας στο στόχαστρο το 70% της ρωσικής τραπεζικής αγοράς με εξαιρετικά ανοιχτό το ενδεχόμενο να ληφθούν αντίστοιχα μέτρα και κατά της Λευκορωσίας λόγω της στενής σχέσης και του ρόλου της στην εισβολή της Μόσχας στο σύνολο της ουκρανικής επικράτειας.

Πέρα, όμως, από τις κυρώσεις, πώς, πότε και εάν τελικά θα μπορέσουν να επιβληθούν, κρίνοντας και από τον διχασμό εντός Ουκρανίας με βουλευτές του Βολοντομίρ Ζελένσκι να προκρίνουν την υποχώρηση και τις ειρηνευτικές συνομιλίες με την άλλη πλευρά και τον ίδιο τον Ουκρανό Πρόεδρο να κάνει λόγο για την πραγματοποίηση συζήτησης με τον Πούτιν, ώστε να διερευνηθούν οι όροι που θα θέσει στο τραπέζι και επιπλέον το όχι ξεκάθαρα ενωτικό κλίμα των 27 στο παρασκήνιο της Έκτακτης Συνόδου Κορυφής (έπειτα και από το τηλεφώνημα Μακρόν-Πούτιν το οποίο μεσολάβησε πριν από μερικές ώρες), η προσοχή είναι επιτακτικό να στραφεί στον πραγματικό πρωταγωνιστή ακόμη ενός πολέμου: τον λαό των 44 εκατομμυρίων ανθρώπων, εκ των οποίων το ⅛, δηλαδή περίπου πέντε εκατομμύρια άνδρες, γυναίκες και παιδιά εκτιμάται ότι θα εκτοπιστούν με μία νεοσυσταθείσα ανθρωπιστική κρίση να προστίθεται στις ήδη υπάρχουσες που μαστίζουν τη διεθνή κοινότητα.

Οι διαρκώς εναλλασσόμενες εξελίξεις οδήγησαν και τον Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών Αντόνιο Γκουτιέρεζ να προχωρήσει στην εκταμίευση είκοσι εκατομμυρίων δολαρίων για την κάλυψη επειγουσών αναγκών, παρέχοντας σωτήρια ανθρωπιστική αρωγή και προστασία στους άμαχους που βρίσκονται και στα δύο αντιμαχόμενα μέρη. Εκτός αυτού, επανέλαβε την απαρέγκλιτη υποχρέωση όλων στο να καταστήσουν ως νούμερο ένα προτεραιότητα την τήρηση του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου και του δικαίου των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, σημειώνοντας ότι οι αποφάσεις των επόμενων ημερών θα διαμορφώσουν τον κόσμο μας και θα επηρεάσουν άμεσα τις ζωές εκατομμυρίων ανά την υφήλιο.

Ο χάρτης της Ευρώπης αναμφίβολα πια αλλάζει και οι γεωπολιτικές ισορροπίες δεν θα μείνουν όπως τις ξέραμε μέχρι και πριν από λίγες ώρες. Αναγνωρίζοντας τις αποσχισθείσες δημοκρατίες του Λουγκάνσκ και του Ντονέτσκ μέσα στα όρια της Ουκρανίας, ο Βλαντιμίρ Πούτιν άνοιξε τα κρυφά του χαρτιά, θέλοντας να καταλάβει ό,τι δεν κατέλαβε στα οκτώ χρόνια που διαδέχθηκαν την εισβολή στην Κριμαία και να καταστήσει την Ουκρανία μία περίκλειστη χώρα άνευ πρόσβασης στη Μαύρη Θάλασσα, επομένως μία χώρα με ασφυκτική οικονομική και εμπορική δραστηριότητα.

Η επίδειξη δύναμης στη Δύση έφερε αναντίρρητα συντριπτικά αποτελέσματα για την Ουκρανία η οποία, αν και επιθυμούσε να γίνει ακόμη στενότερος εταίρος του σύγχρονου δυτικού μπλοκ, έμεινε στην ουσία αβοήθητη από την στιγμή που δεν συνιστά νατοϊκό μέλος, στηριζόμενη στον ανδρικό πληθυσμό της, ηλικίας 18-60 ετών, που έμεινε πίσω χωρίς στρατιωτική εμπειρία ή εκπαίδευση να αντιπαλέψει έναν άνισο αντίπαλο.

Την ίδια ώρα που, σε αυτή την ιδιαίτερη εξίσωση, κομβικό παράγοντα αποτελεί η Τουρκία η οποία δεν έχει δείξει προς ώρας μία ξεκάθαρη θέση, ούσα ανάμεσα σε έναν γεωπολιτικό και στρατηγικό σύμμαχο-κλειδί και σε μία χώρα με την οποία την συνδέουν οικονομικά και εμπορικά συμφέροντα.

Η επόμενη μέρα, λοιπόν, για την Ουκρανία αλλά και την ευρύτερη περιοχή της Ευρασίας και της Ανατολικής Ευρώπης σηματοδοτείται μονάχα από αβεβαιότητα και είναι άγνωστο πότε αυτή θα επέλθει.

Μία μέρα πριν, άμαχοι σε διάφορα σημεία της χώρας, ξύπνησαν από τους ήχους των σφοδρών βομβαρδισμών και σήμερα πολλοί έχουν εγκαταλείψει τα σπίτια τους, άλλοι κρύβονται όπου έχουν βρει καταφύγιο, κάποιοι έχουν απομακρυνθεί από τις οικογένειές τους είτε λόγω γενικής επιστράτευσης είτε επειδή έχουν διασκορπιστεί και εκατοντάδες είναι νεκροί.

Ο φόβος, η αστοχία της Δύσης να αποκωδικοποιήσει και να αντιμετωπίσει σωστά, με δυναμισμό και επαγρύπνηση την εμπρηστική στάση, τα σημερινά θέλω και τα μηνύματα που αποσκοπούσε να περάσει ο Ρώσος Πρόεδρος για το τι σχεδιάζει να πράξει ξανά σε μία περιοχή πολύπαθη που έχει σφυροκοπηθεί από τον πόλεμο και τις ανεξέλεγκτες συγκρούσεις και βέβαια η επεκτατικότητα ενός εκ των ισχυρών αυτού του κόσμου, επιδιώκοντας να φτάσει τα σύνορα του κράτους του οποίου ηγείται σε εποχές Σοβιετικής Ένωσης, καθόρισαν το σημερινό status quo στο οποίο βρίσκεται η Ουκρανία.

Ένα έωλο πολιτικό, οικονομικό αλλά και κοινωνικό σκηνικό όπου η χώρα, σε βάθος χρόνου, θα κληθεί να μετρήσει τις πληγές, τις απώλειες, τους συμμάχους της, ψάχνοντας το ρόλο που θα διαδραματίσει στον κόσμο που θα διαμορφωθεί αύριο.

Δημοφιλή