«Το Εθνικό Θέατρο είναι οι άνθρωποί του, είναι οι εργαζόμενοί του, είναι όλοι αυτοί οι λαμπροί καλλιτέχνες με τους οποίους συνεργάστηκε τα τελευταία 90 χρόνια, αλλά και όλο το τεχνικό και διοικητικό προσωπικό που εργάζεται, αφανώς, πίσω από τη σκηνή. Οι άνθρωποί του είναι η παρακαταθήκη του, το παρόν, παρελθόν και μέλλον του».
Στην πρώτη συνέντευξη Τύπου από την ανάληψη των καθηκόντων του, ο νέος καλλιτεχνικός διευθυντής του Εθνικού Θεάτρου, Γιάννης Μόσχος, ο πρώτος που προέκυψε από διαγωνισμό, πέρα από την παρουσίαση των θερινών παραγωγών και μία πρώτη γεύση της χειμερινής σεζόν, όπως και την ανακοίνωση της σύμπραξης με το Θέατρο Τέχνης για τον εορτασμό των 100 χρόνων από τη γέννηση του Ιάκωβου Καμπανέλλη, έδωσε το στίγμα του οράματος του και κυρίως, μίλησε για τη συνέχεια.
Όπως είπε «στα 90 αυτά χρόνια πέρασαν από τη θέση της καλλιτεχνικής διεύθυνσης πολλοί σημαντικοί άνθρωποι του θεάτρου, που −παρά τις όποιες διαφορές τους− αγωνίστηκαν για την πρόοδο του οργανισμού, συμβάλλοντας όλοι τους στη συνέχεια ενός ιστορικού θεσμού. Γιατί το Εθνικό οφείλει να έχει συνέχεια, πιστεύω, ο εκάστοτε νέος διευθυντής του δεν καλείται να γκρεμίσει και να ξαναχτίσει τα πράγματα από την αρχή, αλλά να υιοθετήσει όλες τις θετικές μεταβολές προηγούμενων καλλιτεχνικών διευθύνσεων, και φυσικά να εξελίξει τον οργανισμό εμπλουτίζοντας τη δραστηριότητά του με νέες πρωτοβουλίες και δίνοντας το δικό του καλλιτεχνικό στίγμα, χωρίς όμως να απαξιώνονται οι προσπάθειες που προηγήθηκαν».
Και σύμφωνα με όσα ανακοίνωσε, το εννοεί. Ο Γιάννης Μόσχος επαναφέρει την Πειραματική Σκηνή, η οποία μετονομάζεται σε Πειραματική Σκηνή Νέων Δημιουργών, το Διεθνές Εργαστήριο Αρχαίου Δράματος στους Δελφούς, αλλά και τις κοινωνικές δράσεις.
Από την Κεντρική Σκηνή του Κτιρίου Τσίλερ, με δεκάδες λευκά κοστούμια να αιωρούνται, παρουσία του υφυπουργού Πολιτισμού, αρμόδιου για θέματα σύγχρονου Πολιτισμού, Νικόλα Γιατρομανωλάκη, ο οποίος ανακοίνωσε έργα αναβάθμισης ύψους 7,5 εκατ. ευρώ με πόρους από το Ταμείο Ανάκαμψης (που αφορούν από το κτίριο του Ρεξ έως τον ψηφιακό εξοπλισμό), ο Γιάννης Μόσχος σημείωσε ότι «το Εθνικό Θέατρο ανήκει σε όλους μας, γι’ αυτό και οφείλει να είναι ανοιχτό σε όλα τα άτομα, όλων των ηλικιών, όλων των χρωμάτων, όλων των φύλων, όλων των σεξουαλικών προσανατολισμών, όλων των σωματικών ιδιαιτεροτήτων, όλων των αισθητικών και ιδεολογικών αντιλήψεων, όλων των διαφορών που κάνουν τον καθένα από εμάς μοναδικό. Ένα θέατρο που προσκαλεί όλους να μετέχουν σε αυτό, κοινό και καλλιτέχνες», όπως είπε επικαλούμενος την ιδρυτική ομιλία του Φώτου Πολίτη στους ηθοποιούς της Πρώτης Κρατικής Σκηνής το 1932.
Στην Επίδαυρο με «Μήδεια» του Μποστ και «Αίαντα» του Σοφοκλή
Η «Μήδεια» του Μποστ σε σκηνοθεσία του Γιάννη Καλαβριανού (8-9/7) είναι η πρώτη από τις δύο παραστάσεις με τις οποίες κατεβαίνει το Εθνικό στην Επίδαυρο. Με έναν 20μελή θίασο και μια μη αναμενόμενη ορχήστρα εγχόρδων με τέσσερις μουσικούς επί σκηνής, σε ένα σκηνικό που θυμίζει χρυσό ερειπιώνα η σκηνοθεσία με παιγνιώδη διάθεση βουτά στην ανελέητη κωμωδία του σπουδαίου συγγραφέα. Αντλώντας έμπνευση από την αισθητική του δημιουργού της και προσπαθώντας να προσεγγίσει την καθαρότητα της γελοιογραφίας, η παράσταση επιχειρεί μια κατάδυση στο καλλιτεχνικό σύμπαν του Μποστ.
«Ο εξωφρενικός κόσμος του Μποστ απαιτεί μία λιτότητα», είπε ο Γιάννης Καλαβριανός, υπογραμμίζοντας ότι «ο πρωταγωνιστής είναι η γλώσσα» και υπενθυμίζοντας ότι ο Μποστ «δεν έχει πάρει τη θέση που του αξίζει. Είχε δώσει στον Κουν τη “Φαύστα” το 1964 και ο Κουν δεν την ανέβασε».
Ο «Αίας» του Σοφοκλή σε σκηνοθεσία Αργύρη Ξάφη (29-30/7) είναι η δεύτερη παραγωγή που θα παρουσιάσει το Εθνικό στην Επίδαυρο.
«Αυτός ο πολύπλοκος ήρωας αντιπροσωπεύει έναν παλιό κόσμο που δεν μπόρεσε να μετασχηματιστεί και άρα δεν κατάφερε να επιβιώσει. Ο κόσμος του Αίαντα είναι ένα ρέον σύμπαν, μοντέλο ίσως του Ηρακλείτου, χωρίς την ανακούφιση όμως του φιλόσοφου περί συνέχειας των πραγμάτων. Σε αυτόν τον κόσμο ένα πράγμα είναι βέβαιο, η αβεβαιότητα. Καμία εξαίρεση από αυτόν τον νόμο. Ο Αίαντας βλέπει τον κόσμο όπως ακριβώς είναι και, αποφασίζοντας να πάει αντίθετα στη ροή του, γίνεται ο εαυτός του» σημειώνει ο σκηνοθέτης, που θα αναμετρηθεί πρώτη φορά με την Επίδαυρο.
Αναγνωρίζοντας στον πυρήνα του αριστουργήματος του Σοφοκλή έναν βαθύ στοχασμό πάνω στην έννοια του χρόνου, τα αναποδογυρίσματα και τις αντιστροφές του, ο Ξάφης πειραματίζεται δραματουργικά και σκηνικά με τις ποιότητές του. Χωρίς εισόδους και εξόδους, με όλους τους ηθοποιούς επί σκηνής σε ένα παγωμένο σκηνικό τοπίο στη μέση του κατακαλόκαιρου, η σκηνοθεσία εμπνέεται από την ίδια την ψυχική κατάσταση του κεντρικού ήρωα για να μιλήσει για ένα τέλος εποχής αλλά και για την ίδια την αλλοπρόσαλλη και αδυσώπητη φύση του χρόνου.
«Δίπλα Δίπλα»: Η παράσταση για παιδιά σε περιοδεία
Το Εθνικό Θέατρο ανεβάζει φέτος, μετά από μία δεκαετία, και μια καλοκαιρινή παραγωγή αφιερωμένη στα παιδιά, το «Δίπλα δίπλα» των ’Αγγελου Αγγέλου και Έμης Σίνη. Μια παράσταση για τη σημασία της φιλίας και της αποδοχής του άλλου, που παίζεται στη σκηνή «Νίκος Κούρκουλος» και από τον Ιούνιο θα περιοδεύσει σε ανοιχτά θέατρα της Αττικής.
Διεθνές Εργαστήριο Αρχαίου Δράματος
Το 5ο Διεθνές Εργαστήριο Αρχαίου Δράματος θα πραγματοποιηθεί από τις 14 έως τις 29 Ιουλίου, στο Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Κέντρο Δελφών. Το εργαστήριο θα διευθύνει ο σκηνοθέτης Θάνος Παπακωνσταντίνου με τη συνεργασία της Κωνσταντίνας Αγγελοπούλου (φωνητικό training), της Κάντυ Καρρά (σωματικό training) και του συνθέτη Δημήτρη Σκύλλα.
Κεντρικός άξονας κατά τη φετινή διοργάνωση θα είναι η έρευνα πάνω στον προφητικό λόγο στο αρχαίο δράμα. Στόχος του εργαστηρίου είναι η διάδοση και η μελέτη του αρχαίου δράματος, προσφέροντας εξειδικευμένη γνώση σε επαγγελματίες του θεάτρου, αλλά και η ενίσχυση του παγκόσμιου διαλόγου και προβληματισμού πάνω στο αρχαίο δράμα και στη σύγχρονη του πρόσληψη και πρακτική προσέγγιση.
Οι παραστάσεις του επόμενου χειμώνα
Από τη νέα σεζόν, όπως ανακοίνωσε ο Γιάννης Μόσχος, κάθε σκηνή αποκτά διακριτό ρόλο.
Η Κεντρική Σκηνή του Κτιρίου Τσίλερ θα είναι αφιερωμένη στους κλασικούς συγγραφείς, και θα φιλοξενήσει τους «Βρικόλακες» του Ίψεν, σε σκηνοθεσία Σταμάτη Φασουλή, τη «Σπασμένη στάμνα» του Χάινριχ φον Κλάιστ, σε σκηνοθεσία των Ακύλλα Καραζήση και Νίκου Χατζόπουλου και το «Ρωμαίος και Ιουλιέτα» του Σαίξπηρ, σε σκηνοθεσία Δημήτρη Καραντζά.
Η Σκηνή «Νίκος Κούρκουλος» θα φιλοξενήσει σύγχρονα, άπαιχτα έργα του ελληνικού και παγκόσμιου ρεπερτορίου, όπως «Ο άνθρωπος από το Παντόλσκ» του Ντμίτρι Ντανίλοβ, σε σκηνοθεσία του Γιώργου Κουτλή, «Ο άλλος» της Πένυς Φυλακτάκη, σε σκηνοθεσία της Σοφίας Πάσχου και «Ένα σπίτι φωτεινό σαν μέρα» του Τόνυ Κούσνερ, σε σκηνοθεσία του Γιάννη Μόσχου.
Στη Σκηνή «Μαρίκα Κοτοπούλη» του Θεάτρου Rex θα βρουν στέγη μουσικά έργα και μικτά θεάματα, και συγκεκριμένα «Τα φώτα της πόλης» του Τσάρλι Τσάπλιν, μια εκδοχή μιούζικαλ σε μουσική Θοδωρή Οικονόμου και το «Μια νύχτα στην Επίδαυρο», ένα μικτό θέαμα σε σύλληψη και σκηνοθεσία του Νίκου Καραθάνου.
Η Σκηνή «Ελένη Παπαδάκη» θα φιλοξενήσει και πάλι το Μικρό Εθνικό (Παιδική και Εφηβική Σκηνή), με υπεύθυνη τη Σοφία Βγενοπούλου, με τις παραστάσεις, «Η Χάιντι και τα βουνά» του Ανδρέα Φλουράκη, σε σκηνοθεσία της Ιώς Βουλγαράκη και «Το ξύπνημα της άνοιξης» του Φρανκ Βέντεκιντ, σε σκηνοθεσία του Γιάννη Καραούλη.
Η αναλυτική παρουσίαση του προγράμματος θα γίνει το φθινόπωρο.
Η επιστροφή της Πειραματικής Σκηνής
Ανάμεσα στις πρωτοβουλίες της νέας διεύθυνσης είναι η επανασύσταση της Πειραματικής Σκηνής, η οποία θα στεγαστεί στη Σκηνή «Κατίνα Παξινού».
Η Πειραματική Σκηνή Νέων Δημιουργών παραδίδεται σε τρεις καλλιτεχνικούς υπευθύνους, που θα αναλάβουν τον προγραμματισμό της διαδοχικά, τον Γιώργο Κουτλή για τη σεζόν 2022-23, την Κατερίνα Γιαννοπούλου για τη σεζόν 2023-24 και την Ελένη Ευθυμίου για τη σεζόν 2024-25. Στόχος τους όπως είπαν είναι να «δώσουν βήμα σε καλλιτέχνες που τώρα κάνουν τα πρώτα τους βήματα με την ελπίδα πως θα μας απασχολήσουν στο μέλλον».
Σύμπραξη με το Θέατρο Τέχνης
Το Εθνικό θα συμπράξει για δεύτερη φορά με το Θέατρο Τέχνης Κάρολου Κουν (που εφέτος γιορτάζει τα 80 του χρόνια) για τον εορτασμό των 100 ετών από τη γέννηση του Ιάκωβου Καμπανέλλη. Οι δυο ιστορικοί θεατρικοί οργανισμοί που διαδραμάτισαν καθοριστικό ρόλο στην ανάδειξη του Καμπανέλλη, ως ενός από τους κορυφαίους δραματουργούς της σύγχρονης ελληνικής γραφής, θα συνεργαστούν για να τον τιμήσουν από κοινού.
Στο πλαίσιο του αφιερώματος θα παιχτεί στη σκηνή της Φρυνίχου η παράσταση «Η Στέλλα με τα κόκκινα γάντια» σε σκηνοθεσία Γιάννου Περλέγκα, παραγωγή του Εθνικού της περιόδου 2020-21 που δεν παίχτηκε ποτέ μπροστά σε ζωντανό κοινό παρά μόνο σε livestreaming .
Ακόμη, στην Αίθουσα Εκδηλώσεων του Εθνικού θα πραγματοποιηθεί μια γιορτή μνήμης με θέμα τις παραστάσεις του Ιάκωβου Καμπανέλλη που έχουν ανέβει στο παρελθόν στο Εθνικό Θέατρο και το Θέατρο Τέχνης, σε κοινή επιμέλεια των δύο θεατρικών οργανισμών και με τη συνεργασία της Κατερίνας Καμπανέλλη. Οι εκδηλώσεις εντάσσονται στο πλαίσιο των εορταστικών εκδηλώσεων του ΥΠΠΟΑ για το «Λογοτεχνικό Έτος 2022 Ιάκωβος Καμπανέλλης».
Όπως είπε η Μαριάννα Κάλμπαρη, καλλιτεχνική διευθύντρια του Θεάτρου Τέχνης, η οποία έδωσε επίσης το «παρών» στη συνέντευξη Τύπου, «είναι πολύ σημαντικό το Εθνικό Θέατρο να ανθεί γιατί δίνει τον τόνο».