Η προσωρινή αναστολή της λειτουργίας της Cetracore-Jetoil στην Ελλάδα δεν ήταν απλώς μια εταιρική απόφαση συμμόρφωσης, αλλά το άμεσο αποτέλεσμα ενός σκληρού σκεπτικού κυρώσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το οποίο στοχεύει τον λεγόμενο «σκιώδη στόλο» μεταφοράς ρωσικού πετρελαίου. Στο επίκεντρο της απόφασης του Συμβουλίου βρίσκεται ο επιχειρηματίας πακιστανικής και καναδικής υπηκοότητας Murtaza Ali Lakhani, ο οποίος περιλήφθηκε στη λίστα κυρώσεων με την αιτιολογία ότι, μέσω εταιρικών δομών και πλοίων που ελέγχει, συμβάλλει στη συνέχιση των ρωσικών εξαγωγών ενέργειας παρά τα περιοριστικά μέτρα.
Το σκεπτικό της απόφασης του Συμβουλίου της ΕΕ, το οποίο περιλαμβάνεται αυτούσιο στο παράρτημα των κυρώσεων, περιγράφει τον Murtaza Ali Lakhani ως επιχειρηματία με συμφέροντα στον πετρελαϊκό τομέα, ο οποίος φέρεται να διευκολύνει τη μεταφορά και εξαγωγή ρωσικού πετρελαίου, μεταξύ άλλων και για τη ρωσική κρατική εταιρεία Rosneft. Σύμφωνα με την ΕΕ, ο Lakhani ελέγχει πλοία που μεταφέρουν αργό πετρέλαιο ή προϊόντα πετρελαίου τα οποία προέρχονται από ή εξάγονται από τη Ρωσία, εφαρμόζοντας πρακτικές που χαρακτηρίζονται «παράτυπες και υψηλού κινδύνου».
Στο ίδιο κείμενο απαριθμούνται συγκεκριμένα παραδείγματα τέτοιων πρακτικών, όπως η μη τήρηση επαρκούς ασφάλισης αστικής ευθύνης, η διεξαγωγή μη ασφαλών ναυτιλιακών επιχειρήσεων και η σκόπιμη αποφυγή εντοπισμού των πλοίων, μέσω της απενεργοποίησης των συστημάτων αυτόματης αναγνώρισης.
Το Συμβούλιο κάνει επίσης αναφορά στην έλλειψη διαφανούς εταιρικής διακυβέρνησης, στοιχεία που, κατά την ΕΕ, συνθέτουν τη λειτουργία του λεγόμενου «σκιώδους στόλου».
Η σημασία αυτών των πρακτικών, όπως εξηγούν ευρωπαϊκές πηγές, δεν είναι τεχνική αλλά πολιτική. Ο ενεργειακός τομέας, και ειδικά το πετρέλαιο, παραμένει βασική πηγή εσόδων για τη ρωσική κυβέρνηση, η οποία, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Ένωση, φέρει την ευθύνη για την προσάρτηση της Κριμαίας και την αποσταθεροποίηση της Ουκρανίας. Με αυτή τη λογική, το Συμβούλιο καταλήγει ότι ο Lakhani δραστηριοποιείται σε οικονομικό τομέα που στηρίζει άμεσα τα έσοδα του ρωσικού κράτους και, συνεπώς, εμπίπτει στο καθεστώς κυρώσεων.
Σε αυτό το πλαίσιο, η JetOil ανακοίνωσε ότι ανέστειλε προσωρινά τη λειτουργία της στην Ελλάδα προκειμένου να διασφαλίσει ότι δεν θα παραβιάσει το ευρωπαϊκό δίκαιο. Όπως επισημαίνεται από διπλωματικές πηγές, η ελληνική κυβέρνηση, παρότι συμμετείχε στη λήψη της απόφασης σε επίπεδο ΕΕ, δεν έχει περιθώριο μονομερούς παρέμβασης. Η άρση ή η τροποποίηση των συνεπειών των κυρώσεων μπορεί να γίνει μόνο εφόσον υπάρξει νέα ευρωπαϊκή κρίση που θα τεκμηριώνει ότι η σημερινή εταιρική δομή της JetOil δεν συνδέεται πλέον με δραστηριότητες που περιγράφονται στο σκεπτικό της απόφασης.
Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο η υπόθεση της JetOil θεωρείται ενδεικτική της νέας φάσης των ευρωπαϊκών κυρώσεων, οι οποίες δεν στοχεύουν πλέον μόνο κρατικούς φορείς ή ολιγάρχες, αλλά και ολόκληρα δίκτυα logistics, ναυτιλίας και εταιρικών δομών που επιτρέπουν στη ρωσική ενεργειακή οικονομία να συνεχίζει να λειτουργεί παρά τους περιορισμούς.
Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, η ελληνική κυβέρνηση, η οποία συμμετείχε στη διαμόρφωση και την υιοθέτηση του πακέτου κυρώσεων σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης, δεν μπορεί να παρέμβει μονομερώς στην υπόθεση. Όπως επισημαίνεται, το καθεστώς κυρώσεων εφαρμόζεται υποχρεωτικά από όλα τα κράτη-μέλη και δεν προβλέπει εθνικές εξαιρέσεις. Τυχόν αλλαγή στο καθεστώς που αφορά την JetOil θα μπορούσε να εξεταστεί μόνο κατόπιν νέας ευρωπαϊκής απόφασης, η οποία θα τεκμηριώνει ότι η σημερινή εταιρική μορφή και λειτουργία της εταιρείας δεν συνδέεται με δραστηριότητες του πραγματικού δικαιούχου που εμπίπτουν στο πεδίο των κυρώσεων.
