Η Ελλάδα καταγράφει εντυπωσιακή πρόοδο στη μάχη κατά της φοροδιαφυγής, με το «κενό» στην είσπραξη του Φόρου Προστιθέμενης Αξίας (ΦΠΑ) να μειώνεται κατά περίπου 55% την τελευταία πενταετία. Σύμφωνα με πρόσφατη ανάλυση για την Ευρώπη, το ποσοστό του κενού ΦΠΑ στη χώρα έχει υποχωρήσει φέτος κάτω από το 10%, μια επίδοση που φέρνει την Ελλάδα κοντά ή και κάτω από τον μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Το «κενό ΦΠΑ» είναι η διαφορά ανάμεσα στα θεωρητικά έσοδα από ΦΠΑ (αν όλοι οι φόροι εισπράττονταν) και στα πραγματικά εισπραττόμενα. Όσο μεγαλύτερο είναι αυτό το κενό, τόσο μεγαλύτερη θεωρείται η φοροδιαφυγή ή η αναποτελεσματική είσπραξη φόρων.
Τα στοιχεία δείχνουν ότι το 2019 το κενό ΦΠΑ στην Ελλάδα ήταν στο 24%. Έκτοτε σημειώθηκε σταθερή μείωση: το 2023 διαμορφώθηκε στο 11,4%, από 12,4% το 2022, ενώ τα πρώτα ανεπίσημα στοιχεία για το 2024 το τοποθετούν περίπου στο 9%. Αυτή η μείωση αντιστοιχεί σε μείωση κατά σχεδόν 60% σε σχέση με το 2019.
Η βελτίωση αυτή μεταφράζεται σε πρόσθετα φορολογικά έσοδα που εκτιμώνται σε περίπου 2,7 δισ. ευρώ ετησίως χωρίς καμία αύξηση των φορολογικών συντελεστών — απλώς με πιο αποτελεσματική είσπραξη των φόρων που ήδη προβλέπονται.
Αυτή η πρόοδος τοποθετεί την Ελλάδα στην κορυφή των κρατών-μελών της Ε.Ε. όσον αφορά τη μείωση του κενού ΦΠΑ την τελευταία πενταετία, ξεπερνώντας χώρες που επίσης έχουν καταγράψει βελτιώσεις, όπως η Τσεχία και η Αυστρία.
Η μείωση του κενού ΦΠΑ αποτελεί δείκτη βελτίωσης της φορολογικής συμμόρφωσης και της αποτελεσματικότητας του φοροεισπρακτικού μηχανισμού — ένα στοιχείο που ενισχύει τα δημόσια έσοδα και μπορεί να προσφέρει χώρο για κοινωνικές ή οικονομικές πολιτικές χωρίς πρόσθετη φορολογική επιβάρυνση των πολιτών.
Η βελτίωση αποδίδεται κυρίως στην επέκταση των ηλεκτρονικών συναλλαγών, στη διασύνδεση ταμειακών μηχανών με την ΑΑΔΕ, στους περισσότερους ελέγχους αλλά και στη γενικότερη ψηφιοποίηση της φορολογικής διοίκησης.
