Κάθε χρόνο τα στοιχεία που δημοσιοποιεί η Ελληνική Στατιστική Υπηρεσία είναι ανησυχητικά και θλιβερά. Το δημογραφικό είναι από τα πιο κρίσιμα ζητήματα για την Ελλάδα. Χρησιμοποιώντας μια σκληρή η διατύπωση, μπορούμε να πούμε ότι παραμένει ο «συνωστισμός» στα νεκροταφεία και λιγοστεύουν τα μαιευτήρια. Το 2023, οι γεννήσεις ανήλθαν σε μόλις 71,2 χιλιάδες, καταγράφοντας μείωση κατά 6,1% σε σχέση με το 2022. ενώ οι θάνατοι έφτασαν τις 127,2 χιλιάδες, συνεχίζοντας μια ανησυχητική τάση που ξεκίνησε πολύ πριν τη δεκαετία του 2010.
Ταυτόχρονα, δίπλα στη χαμηλή γεννητικότητα και στη γήρανση του πληθυσμού, πρέπει απαρέγκλιτα να προσθέσουμε τη μετανάστευση νέων στο εξωτερικό.
Μέχρι σήμερα, από όποια κυβέρνηση αποφάσιζε να ασχοληθεί σοβαρά (ή μάλλον ασόβαρα) με το δημογραφικό θέμα, η μόνη λύση ήταν τα επιδόματα. Κυρίως η εύκολη (και πλημμελής, ταυτόχρονα) επικοινωνιακή επιδοματική πολιτική. Υπήρξαν κατά καιρούς μεμονωμένα άτομα της πολιτικής, όπως για παράδειγμα με πολύ έντονη δραστηριότητα η τέως υπουργός και βουλευτής Φάνη Πάλλη – Πετραλιά, αλλά σε χαμηλότερη κλίμακα και ο Γιάννης Βαρβιτσιώτης όταν ήταν Υπουργός Εθνικής Άμυνας. Αλλά ένας ή δύο κούκοι, δε φέρνουν. την άνοιξη.
Ευρωπαϊκές μελέτες, γιατί το δημογραφικό δεν απασχολεί μόνο την Ελλάδα, αλλά κι άλλες χώρες, δείχνουν κάτι πολύ σημαντικό. Ίσως το πιο σημαντικό: καμία χώρα δεν έχει λύσει το δημογραφικό μόνο με επιδόματα. Χρειάζεται συνδυασμός μέτρων: οικονομική στήριξη, κοινωνικές υποδομές, ποιοτική εργασία, και μια ανοιχτή αλλά οργανωμένη μεταναστευτική πολιτική.
Με λίγα λόγια, οι λύσεις δεν είναι απλές, ούτε βραχυπρόθεσμες. Το δημογραφικό δε λύνεται με ένα μαγικό ραβδάκι και πέντε – έξι εξαγγελίες, μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα. Πρέπει ο σχεδιασμός να κοιτάει πολλά χρόνια μπροστά ως προς το τελικό επιθυμητό αποτέλεσμα. Επιπλέον μία κυβέρνηση είναι υποχρεωμένη να κινηθεί σε τρεις βασικούς άξονες, αν θέλει να την βλέπουν θετικά οι πολίτες του σήμερα και να την μνημονεύουν επιδοκιμαστικά οι πολίτες της επόμενης ή των επόμενων γενεών: Στήριξη οικογένειας – ενίσχυση νέων – διαχείριση μετανάστευσης. Έτσι το αξιολογεί και η τεχνητή νοημοσύνη, αν αποφασίσουν να την συμβουλευτούν και να την ρωτήσουν, οι στερούμενοι εγκεφαλικής νοημοσύνης, πολιτικοί. Και πώς τα ταξινομεί;
1. Στήριξη οικογένειας & γεννητικότητας
- Οικονομικά κίνητρα: Επίδομα γέννησης, αυξημένες φοροαπαλλαγές για παιδιά, επιδότηση ενοικίου/στεγαστικού για νέες οικογένειες.
- Προσιτή στέγη: Δημιουργία προγραμμάτων κοινωνικής κατοικίας ώστε νέοι να μη χρειάζονται δεκαετίες για να αποκτήσουν σπίτι.
- Προσβασιμότητα σε παιδικούς σταθμούς & ολοήμερα σχολεία: Δωρεάν ή χαμηλού κόστους φροντίδα παιδιών για να μπορούν οι γονείς να εργάζονται.
- Στήριξη μητρότητας & πατρότητας: Άδειες γονέων με αποδοχές, ενίσχυση της συμμετοχής των πατέρων.
2. Ενίσχυση νέων & συγκράτηση ανθρώπινου δυναμικού
- Καλά αμειβόμενες δουλειές στην Ελλάδα: Επενδύσεις σε καινοτομία, τεχνολογία, πράσινη ενέργεια ώστε να μένουν οι νέοι στη χώρα.
- Σύνδεση εκπαίδευσης με αγορά εργασίας: Προγράμματα πρακτικής και συνεργασία πανεπιστημίων-επιχειρήσεων.
- Επιστροφή επιστημόνων από το εξωτερικό (“brain gain”): Φορολογικά κίνητρα και υποτροφίες για όσους γυρίσουν.
3. Διαχείριση μετανάστευσης & ένταξη
- Ελεγχόμενη αλλά θετική μεταναστευτική πολιτική: Η Ελλάδα μπορεί να καλύψει κενά εργατικού δυναμικού με νέους μετανάστες.
- Ένταξη στην κοινωνία: Εκμάθηση γλώσσας, πρόσβαση σε εργασία και εκπαίδευση, ώστε να συμβάλλουν στο ασφαλιστικό και τη γήρανση του πληθυσμού.
4. Οριζόντιες πολιτικές
- Σταθερό φορολογικό & ασφαλιστικό σύστημα: Ασφάλεια για μακροχρόνιο προγραμματισμό ζωής.
- Υποστήριξη υγείας & πρόνοιας: Επένδυση σε δημόσια υγεία και φροντίδα ηλικιωμένων ώστε να μειώνεται το βάρος στις οικογένειες.
- Καμπάνιες ενημέρωσης & κουλτούρας: Ενίσχυση θετικής εικόνας της οικογένειας και στήριξη όσων θέλουν παιδιά, αλλά διστάζουν.
Θα ήθελα να επισημάνω διευκρινίσεις σχετικά με το εδάφιο που αφορά στη μετανάστευση. Καθώς λιγοστεύουμε, λιγοστεύουν και τα χέρια εργασίας σε τομείς που αναπτύσσονται ραγδαία όπως είναι για παράδειγμα ο τουρισμός. Σίτιση, διανυκτέρευση, διασκέδαση, εκδρομές, παροχή υπηρεσιών, φροντίδα καθαριότητας κλπ. Το ίδιο συμβαίνει και στον τομέα της Γεωργίας. Όλο και λιγότερα τα ελληνικά αγροτικά χέρια. Στην παρούσα φάση, αλλοδαποί, εργατικοί μετανάστες, είναι όλο και περισσότερο στην δούλεψη μας. Να μην αποκλείουμε και επιστημονικά μυαλά, παιδιά με πτυχία σε σημαντικούς τομείς, που για τους δικούς λόγους, θέλουν να έρθουν στην Ελλάδα ΝΟΜΙΜΑ να ζήσουν και να δουλέψουν. Εξ ου και μικτοί γάμοι με Ελληνόπουλα και Ελληνίδες. Βεβαίως με προϋποθέσεις και συντεταγμένα. Προϋποθέσεις που θα αφορούν τα προβλεπόμενα από το ελληνικό Σύνταγμα και το σεβασμό στην κρατούσα θρησκεία και συντεταγμένα με βάση τους εθνικούς και κοινωνικούς κανονισμούς. Ας μην ξεχνάμε όχι ακριβώς έτσι μεγάλωσε και στο εξωτερικό η Ελλάδα τις πολύ περασμένες δεκαετίες, από την απόδοση/συγχώνευση/ένταξη μίας ομογένειας μας, σε όλες τις ηπείρους, η οποία συνέβαλε πληθυσμιακά και συνεισέφερε τα μέγιστα στην ανάπτυξη της ευημερίας κρατών όπως ΗΠΑ και Αυστραλία.
