Αν έχουμε προγραμματίσει κάποιο ταξίδι με αυτοκίνητο αυτό το καλοκαίρι, ίσως έχουμε δώσει προσοχή στα μέρη που θα επισκεφθούμε, έχουμε καθορίσει τη διαδρομή που θα ακολουθήσουμε και σχεδιάζουμε να έχουμε «σε φόρμα» το αυτοκίνητό μας για το μακρύ ταξίδι.
Όλα αυτά είναι κρίσιμα βήματα για τον σχεδιασμό ενός αξέχαστου ταξιδιού, αλλά υπάρχει ένα πολύ σημαντικό καθήκον που δεν μπορεί να παραβλεφθεί. Σύμφωνα με τους καρδιολόγους, το πιο σημαντικό πράγμα που πρέπει να κάνουμε κατά τη διάρκεια μακρινών διαδρομών με το αυτοκίνητο είναι να κάνουμε διαλείμματα – πολλά διαλείμματα.
Δεν έχει σημασία ποιος ή ποια είμαστε ή ποια είναι η γενική μας υγεία. Νέοι ή ηλικιωμένοι, υγιείς ή όσοι αντιμετωπίζουν μια χρόνια πάθηση, όλοι και όλες πρέπει να προγραμματίζουν να βγαίνουν από το αυτοκίνητο και να κινούνται κάθε μία με δύο ώρες, αν το ταξίδι μας διαρκεί τουλάχιστον τέσσερις ώρες.
Η πολύωρη παραμονή στο αυτοκίνητο μπορεί να διαταράξει τη ροή του αίματος στο σώμα, να οδηγήσει σε αφυδάτωση και να συμβάλει στην εμφάνιση θρόμβων. Αν δεν αντιμετωπιστούν, οι θρόμβοι αυτοί μπορεί να εξαπλωθούν και να γίνουν ταχύτατα απειλητικοί για τη ζωή.
«Η οδήγηση στο αυτοκίνητο για παρατεταμένο αδιάλειπτο χρονικό διάστημα σε καθιστή θέση αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης εν τω βάθει φλεβικής θρόμβωσης – ένα είδος θρόμβου αίματος που σχηματίζεται στις βαθιές φλέβες των ποδιών», δηλώνει στη HuffPost ο δρ Βλαντιμίρ Λάκχτερ, επίκουρος καθηγητής Ιατρικής στην Ιατρική Σχολή Lewis Katz του Πανεπιστημίου Temple και επεμβατικός καρδιολόγος στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Temple.
Ας δούμε τι συμβαίνει στη ροή του αίματος στο σώμα μας κατά τη διάρκεια της διαδρομής με το αυτοκίνητο
Συνήθως, όταν κινούμαστε, οι μύες της γάμπας και των μηρών μας ωθούν το αίμα από τις βαθιές φλέβες του σώματός μας προς την καρδιά μας. Μετά από μερικές ώρες στο αυτοκίνητο, καθώς το κάτω μισό του σώματός μας «κρέμεται», το αίμα αρχίζει να συγκεντρώνεται στις φλέβες των κάτω άκρων και στο μυώδες, κυρτό τμήμα του κάτω ποδιού που βρίσκεται στο πίσω μέρος του ποδιού μεταξύ του γονάτου και του αστραγάλου, εξηγεί ο δρ Μπριτ Χ. Τόνεσεν,αγγειοχειρουργός του Yale Medicine και αναπληρωτής καθηγητής χειρουργικής στην Ιατρική Σχολή του Yale. Οι μύες μας δεν συστέλλονται – και δεν κυκλοφορεί το αίμα – όπως κάνουν κανονικά, δηλώνει ο δρ Λάκχτερ.
Καθώς το αίμα συσσωρεύεται στα κάτω άκρα μας, τα αιμοπετάλια (μικροσκοπικά κύτταρα του αίματος που βοηθούν το σώμα μας να σχηματίσει θρόμβους για να σταματήσει η αιμορραγία) αρχίζουν να «προσκολλώνται» μεταξύ τους, σχηματίζοντας μια μαλακή μάζα που μοιάζει με ζελέ. Ξεκινά ένας «καταρράκτης» πήξης, όπου ενεργοποιείται μια σειρά φυσιολογικών διεργασιών οι οποίες εμπλέκονται στην πήξη του αίματος.
«Μόλις ενεργοποιηθεί αυτό το σύστημα, ο θρόμβος μπορεί να πολλαπλασιαστεί…», δηλώνει ο δρ Τόνεσεν.
Η εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση συμβαίνει όταν ένας θρόμβος σχηματίζεται σε μια φλέβα βαθιά μέσα στο σώμα μας, όπως στο κάτω μέρος του ποδιού ή του μηρού. Ο θρόμβος μπορεί να προκαλέσει πόνο και πρήξιμο στο πόδι. Όταν αρχίζουμε να περπατάμε μετά από καθιστική ζωή για αρκετές ώρες, οι μύες θα συμπιεστούν ξανά και θα προκαλέσουν την αποκόλληση του θρόμβου, καταλήγει ο δρ Λάκχτερ.
Στη συνέχεια, ο θρόμβος θα ρέει με τη φυσική κατεύθυνση της ροής του αίματος του σώματος – προς τα πάνω. «Μια φλεβοθρόμβωση μπορεί να μεταναστεύσει και να μετακινηθεί στις κύριες αρτηρίες των πνευμόνων», δηλώνει ο δρ Τόνεσεν, και να προκαλέσει πνευμονική εμβολή, ή ξαφνική απόφραξη στις αρτηρίες που αντλούν αίμα στους πνεύμονές μας, η οποία μπορεί να αποβεί μοιραία. Τα κύρια συμπτώματα της πνευμονικής εμβολής περιλαμβάνουν δύσπνοια, πόνο στο στήθος, ζάλη και ζάλη, βήχα και πόνο στην πλάτη.
Ποιος κινδυνεύει για θρόμβο αίματος που προκαλείται από ταξίδια;
Ο καθένας. «Οποιοσδήποτε μπορεί να πάθει θρόμβο αίματος», λέει ο δρ Τόνεσεν. Μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία και σε άτομα που κατά τα άλλα είναι υγιή, γι′ αυτό είναι σημαντικό να κάνουμε διαλείμματα κατά τη διάρκεια του ταξιδιού μας και να προσέχουμε τα σημάδια και τα συμπτώματα ενός θρόμβου, ανεξάρτητα από το πώς είναι η γενική μας υγεία.
Ορισμένοι άνθρωποι κινδυνεύουν περισσότερο. Οι ηλικιωμένοι ενήλικες, τα άτομα με προσωπικό ή οικογενειακό ιστορικό θρόμβων αίματος, τα άτομα που υποβάλλονται σε θεραπεία καρκίνου και τα άτομα με κληρονομική ή επίκτητη διαταραχή της πήξης αντιμετωπίζουν αυξημένο κίνδυνο να εμφανίσουν θρόμβωση κατά τη διάρκεια ή μετά από ένα μακρινό οδικό ταξίδι, σύμφωνα με τον τελευταίο. Η πρόσφατη χειρουργική επέμβαση, η οποία μπορεί να μας αναγκάσει να μείνουμε ακίνητοι για μεγάλο χρονικό διάστημα, μπορεί επίσης να αυξήσει τον κίνδυνο θρόμβου.
Όσο περισσότερους παράγοντες κινδύνου (να ασθενήσουμε) έχετε, τόσο μεγαλύτερη είναι η πιθανότητα να πάθουμε θρόμβο ενώ ταξιδεύουμε. Ο κίνδυνος θρόμβου δεν εξαφανίζεται τη στιγμή που τελειώνει το ταξίδι μας. Ο κίνδυνος είναι μεγαλύτερος (να συμβεί) την εβδομάδα μετά το ταξίδι μας, αλλά ο δρ Λάκχτερ αναφέρει ότι αυξημένος κίνδυνος μπορεί να παραμείνει για αρκετές εβδομάδες μετά το ταξίδι.
Πώς να αξιοποιήσουμε στο έπακρο τα διαλείμματά μας
Ο δρ Τόνεσεν συνιστά να βγαίνουμε από το αυτοκίνητο και να κάνουμε έναν σύντομο περίπατο κάθε μία ώρα περίπου. Ο δρ Λάκχτερ επαναλαμβάνει τη συμβουλή. «Κάτι τέτοιο επιτρέπει στους μύες των ποδιών να συσπώνται και να διατηρούν τη φλεβική κυκλοφορία του αίματος σε αποτελεσματική κίνηση», αναφέρει. «Είναι επίσης σημαντικό να παραμένουμε ενυδατωμένοι (κάτι που, παρεμπιπτόντως, μπορεί να μας αναγκάσει να κάνουμε περισσότερα διαλείμματα, καθώς μπορεί να χρειαστεί να πηγαίνουμε στην τουαλέτα πιο συχνά). Η αφυδάτωση είναι γνωστός παράγοντας κινδύνου για θρόμβους.
«Η διατήρηση επαρκούς ενυδάτωσης σημαίνει επίσης ότι ελαχιστοποιούμε την πρόσληψη ποτών που μπορούν να αφυδατώσουν τον οργανισμό μας – σε αυτά περιλαμβάνονται η καφεΐνη και το αλκοόλ», δηλώνει ο δρ Λάκχτερ. «Το να φοράμε καλσόν ή κάλτσες συμπίεσης μπορεί επίσης να μειώσει τον κίνδυνο θρόμβου, υποστηρίζοντας τη ροή του αίματος στα κάτω άκρα μας». Η σύσταση του ιδίου: Κάλτσες συμπίεσης μέχρι το γόνατο. Εκτός από τις κάλτσες συμπίεσης, να φοράμε ρούχα με φαρδιά εφαρμογή, καθώς τα στενά ρούχα μπορούν να περιορίσουν περαιτέρω τη ροή του αίματος σε όλο το σώμα μας, σύμφωνα με τον δρ Λάκχτερ.
Οσοι έχουν εξαιρετικά υψηλό κίνδυνο μπορεί να χρειαστεί να λάβουν ένα αντιπηκτικό για το ταξίδι, όπως μια ένεση ηπαρίνης χαμηλού μοριακού βάρους ή έναν αναστολέα του παράγοντα Xa, όπως δηλώνει ο δρ Λάκχτερ. Τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων συνιστούν να τεντώνουμε τα πόδια μας και να λυγίζουμε τους αστραγάλους μας ώστε τα δάχτυλα των ποδιών μας να είναι στραμμένα προς το μέρος μας. Ας κρατήσουμε αυτή τη θέση για 15 δευτερόλεπτα και, στη συνέχεια, ας επαναλάβουμε την άσκηση 10 φορές.
Μπορούμε επίσης να κάνουμε ανύψωση γονάτων, λυγίζοντας τα πόδια μας και σηκώνοντας τα γόνατά μας στο στήθος μας, και κάνοντας κάμψη προς τα εμπρός, για να σκύψουμε και πιάσουμε τους αστραγάλους μας σε βήματα των 15 δευτερολέπτων. Το να σφίγγουμε και να χαλαρώνουμε απλώς τους μύες των ποδιών μας μπορεί επίσης να βοηθήσει.
ΠΡΙΝ ΦΥΓΕΤΕ…
Ας θυμόμαστε: Ο κίνδυνος για εν τω βάθει φλεβοθρόμβωση ή πνευμονική εμβολή εξακολουθεί να υφίσταται ακόμη και μετά το τέλος του ταξιδιού μας. Ας ακούσουμε το σώμα μας κι αν αισθανόμαστε ότι κάτι δεν πάει καλά, ας επικοινωνήσουμε με έναν πάροχο υγείας το συντομότερο δυνατό. Όταν πρόκειται για θρόμβους αίματος, η έγκαιρη παρέμβαση μπορεί να αποτρέψει σοβαρές επιπλοκές και, σε ορισμένες περιπτώσεις, να αποτελέσει τη διαφορά μεταξύ ζωής και θανάτου.
