Οι επιστήμονες σημειώνουν ενθαρρυντική πρόοδο στην ανάπτυξη εμβολίων για τη θεραπεία του καρκίνου, αλλά μέχρι στιγμής οι θεραπείες περιορίζονται σε συγκεκριμένους τύπους όγκων. Τώρα, νέα έρευνα δείχνει τον δρόμο προς ένα καθολικό εμβόλιο που θα μπορούσε να επιτεθεί σε ένα ευρύτερο φάσμα καρκίνων.
Η έρευνα, που καθοδηγείται από ομάδα του Πανεπιστημίου της Φλόριντα, επικεντρώνεται στο «ξύπνημα» του ανοσοποιητικού συστήματος ώστε να ανταποκρίνεται καλύτερα σε περισσότερους τύπους καρκινικών κυττάρων – όγκους που διαφορετικά θα περνούσαν απαρατήρητοι για διάφορους λόγους.
«Ανακαλύψαμε ότι χρησιμοποιώντας ένα εμβόλιο σχεδιασμένο όχι να στοχεύει συγκεκριμένα τον καρκίνο, αλλά να διεγείρει μια ισχυρή ανοσολογική απόκριση, μπορέσαμε να προκαλέσουμε μια πολύ ισχυρή αντικαρκινική αντίδραση», λέει ο νευροεπιστήμονας Duane Mitchell.
«Και έτσι αυτό έχει σημαντικές δυνατότητες να χρησιμοποιηθεί ευρέως σε καρκινοπαθείς – ίσως ακόμη και να οδηγήσει σε ένα εμβόλιο κατά του καρκίνου έτοιμο προς χρήση».
Το ίδιο το εμβόλιο χρησιμοποιεί mRNA για να παράγει πρωτεΐνες-σήματα που είναι γνωστό ότι προκαλούν έντονη ανοσολογική αντίδραση, κινητοποιώντας ουσιαστικά το ανοσοποιητικό σύστημα με τρόπο που καθιστά τους καρκινικούς ιστούς πιο ευάλωτους σε επίθεση.
Καθοριστικό είναι ότι τα υλικά που δημιουργήθηκαν από το mRNA του εμβολίου δεν ήταν συγκεκριμένα για τους καρκινικούς όγκους που αντιμετωπίστηκαν, αλλά ενίσχυσαν την αντίδραση από «αδρανή» κύτταρα που δεν συνδέονταν συνήθως με αντικαρκινική απόκριση. Είναι σαν μια ειδοποίηση γενικής χρήσης για την «συνοριοφυλακή» του σώματος – και αυτό υποδηλώνει ότι θα μπορούσε να έχει ευρεία εφαρμογή.
Ένα δεύτερο συστατικό της θεραπείας χρησιμοποιεί κοινά αντικαρκινικά φάρμακα που ονομάζονται αναστολείς σημείων ελέγχου του ανοσοποιητικού (ICIs). Αυτά ουσιαστικά αφαιρούν μερικά από τα «φρένα» του ανοσοποιητικού συστήματος, καθιστώντας το ακόμη πιο αποτελεσματικό.
Ενώ οι ICIs έχουν χρησιμοποιηθεί επιτυχώς κατά του καρκίνου στο παρελθόν, οι όγκοι με πολλές μεταλλάξεις μπορούν να αναπτύξουν αντοχή στην επίθεσή τους.
Όταν το εμβόλιο και οι ICIs χρησιμοποιήθηκαν μαζί σε ποντίκια με όγκους, οι ερευνητές είδαν ισχυρή αντικαρκινική αντίδραση, ακόμη και σε καρκινικές αναπτύξεις που συνήθως αντιστέκονται στις θεραπείες. Ορισμένοι όγκοι εξαλείφθηκαν εντελώς στις δοκιμές.
Αν και το εμβόλιο λειτούργησε αποτελεσματικά από μόνο του σε ορισμένα σενάρια, τα καλύτερα αποτελέσματα παρατηρήθηκαν σε συνδυασμό με τους ICIs. Ο συνδυασμός αυτός χρειάζεται ακόμη να δοκιμαστεί σε ανθρώπους μέσω κλινικών δοκιμών για να καθοριστεί η αποτελεσματικότητα και η ασφάλειά του, αλλά τα προκλινικά αποτελέσματα δείχνουν ότι η προσέγγιση αξίζει περαιτέρω διερεύνηση.
«Αυτό το εύρημα αποτελεί απόδειξη της ιδέας ότι αυτά τα εμβόλια θα μπορούσαν ενδεχομένως να εμπορευματοποιηθούν ως καθολικά αντικαρκινικά εμβόλια, ώστε να ευαισθητοποιήσουν το ανοσοποιητικό σύστημα απέναντι στον εξατομικευμένο όγκο ενός ασθενούς», λέει ο ογκολόγος Elias Sayour.
Η ομάδα ήδη εργάζεται πάνω σε νέες συνθέσεις του mRNA εμβολίου και προγραμματίζονται κλινικές δοκιμές. Αυτό πρέπει επίσης να δοκιμαστεί σε ένα ευρύτερο φάσμα σεναρίων – για παράδειγμα στην πρόληψη της επανεμφάνισης του καρκίνου, καθώς και στη θεραπεία του όταν εντοπίζεται πρόσφατα.
Θα μπορούσαν επίσης να βρεθούν τρόποι να αναγνωρίζονται οι ασθενείς που είναι πιο πιθανό να ωφεληθούν από αυτό το είδος εμβολίου σε σχέση με άλλους. Οι ερευνητές αντιμετωπίζουν την πρόκληση της καταπολέμησης του καρκίνου από πολλές διαφορετικές πλευρές, και πιθανότατα θα χρειαστούμε όλες αυτές τις προσεγγίσεις.
Όποτε εμπλέκεται η ρύθμιση του ανοσοποιητικού συστήματος, υπάρχει πάντα ο κίνδυνος παρενεργειών και αντιδράσεων που τελικά βλάπτουν αντί να βοηθούν το σώμα – αλλά από τα μέχρι τώρα αποτελέσματα, αυτή η νέα προσέγγιση με το εμβόλιο φαίνεται πολλά υποσχόμενη.
«Θα μπορούσε ενδεχομένως να αποτελέσει έναν καθολικό τρόπο αφύπνισης της ανοσολογικής απόκρισης του ίδιου του ασθενούς στον καρκίνο», λέει ο Mitchell.
«Και αυτό θα ήταν βαθιά σημαντικό αν μπορούσε να γενικευτεί σε μελέτες με ανθρώπους».
Η έρευνα έχει δημοσιευθεί στο περιοδικό Nature Biomedical Engineering.
Πηγή: Science Alert
